Depresja oporna na leczenie: Strategie leczenia

Jeśli depresja początkowo nie reaguje na leczenie, masz inne możliwości. Dowiedz się więcej o terapiach dla depresji opornej na leczenie.

Niestety, leki na depresję nie zawsze działają. Aż u dwóch trzecich osób cierpiących na depresję pierwszy wypróbowany lek przeciwdepresyjny nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Nawet jedna trzecia nie reaguje na kilka prób leczenia.

Jeśli jednak leczenie depresji nie przynosi rezultatów, nie należy się poddawać. Większość ludzi może opanować depresję oporną na leczenie. Trzeba tylko wspólnie z lekarzem znaleźć odpowiednie podejście. Może to obejmować różne leki, terapię i inne metody leczenia. Jeśli mimo leczenia nadal zmagasz się z depresją, oto co powinieneś wiedzieć.

Objawy depresji opornej na leczenie

Czym jest depresja oporna na leczenie? Odpowiedź na to pytanie może być zaskakująco trudna. Specjaliści wciąż nie są zgodni co do tego, co dokładnie oznacza ten termin.

Niektórzy badacze definiują ją jako przypadek depresji, która nie reaguje na dwa różne leki przeciwdepresyjne z różnych klas. Inni eksperci twierdzą, że osoba musi wypróbować co najmniej cztery różne metody leczenia, zanim depresja zostanie uznana za oporną na leczenie.

Oczywiście dla Ciebie dokładna definicja nie ma znaczenia. Wystarczy, że zadasz sobie kilka podstawowych pytań.

• Czy leczenie nie przyniosło poprawy samopoczucia?

• Czy leczenie trochę pomogło, ale nadal nie czujesz się tak, jak dawniej?

• Czy skutki uboczne przyjmowanych leków są trudne do zniesienia?

Jeśli odpowiedź na którekolwiek z powyższych pytań brzmi "tak", należy udać się do lekarza. Bez względu na to, czy rzeczywiście masz depresję oporną na leczenie, czy nie, potrzebujesz fachowej pomocy.

Do innych objawów należą:

• Częstsze, cięższe i dłuższe epizody depresji

• Krótkie chwile poprawy, po których następują objawy depresji

• Nasilenie lęku lub zaburzeń lękowych

Kto jest zagrożony wystąpieniem depresji opornej na leczenie?

???? Istnieje kilka czynników, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo zachorowania. Czynniki ryzyka wystąpienia tego stanu to między innymi:

• Depresja pojawiła się w młodszym wieku

• Częściej występują u ciebie nawracające epizody depresji

• Epizody depresji trwają dłużej

• Masz ciężki przypadek depresji

• Jesteś obecnie w starszym wieku

Jak uzyskać pomoc w przypadku depresji opornej na leczenie?

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może leczyć depresję. Badania sugerują, że lekarze pierwszego kontaktu przepisują 60%-65% leków przeciwdepresyjnych. Jeśli jednak istnieje podejrzenie, że pacjent cierpi na depresję oporną na leczenie, najlepiej udać się do specjalisty, np. psychiatry. Dobrym pomysłem jest także współpraca z terapeutą, np. psychologiem lub pracownikiem socjalnym. Wynika to z faktu, że najlepszym sposobem leczenia jest często połączenie leków i terapii.

Depresja oporna na leczenie może być trudna do zdiagnozowania. Czasami inne choroby lub problemy mogą powodować podobne objawy. Dlatego podczas spotkania z lekarzem, będzie on chciał:

Potwierdzić diagnozę. U niektórych osób, które wydają się mieć depresję oporną na leczenie, rozpoznaje się wyłącznie depresję jednobiegunową. Może to jednak nie być trafne. Jeśli cierpisz na chorobę dwubiegunową, leki przeciwdepresyjne mogą być mniej skuteczne niż w przypadku depresji jednobiegunowej. Również takie schorzenia, jak niedoczynność tarczycy, mogą powodować objawy depresji. Jeśli diagnoza nie jest dokładna, trudniej jest uzyskać odpowiednie leczenie.

Jeśli dużej depresji towarzyszą inne zaburzenia medyczne lub psychiatryczne, takie jak zaburzenia lękowe lub zaburzenia odżywiania, depresja często jest trudniejsza do leczenia. Jest to szczególnie prawdziwe, jeśli te inne zaburzenia nie są leczone niezależnie od siebie.

Upewnij się, że prawidłowo stosujesz swoje leki. Nawet połowa osób, które otrzymują leki na depresję na receptę, nie przyjmuje ich zgodnie z zaleceniami. Pomijają dawki lub przerywają ich przyjmowanie z powodu skutków ubocznych. Niektórzy rezygnują z nich zbyt wcześnie. Zanim lek zacznie działać, może minąć od 4 do 12 tygodni. Czasami przyjmują zbyt małą dawkę leku, przez co nie działa on tak dobrze, jak powinien.

Sprawdź, czy nie ma innych przyczyn. Inne problemy, od problemów z tarczycą po używanie narkotyków lub alkoholu, mogą pogorszyć lub wywołać depresję. Podobnie jest z wieloma lekami stosowanymi w leczeniu typowych problemów medycznych. Czasami zmiana leków lub leczenie choroby podstawowej może rozwiązać trudną do wyleczenia depresję.

Można się zastanawiać, dlaczego niektórzy ludzie dobrze radzą sobie z pierwszym wypróbowanym lekiem, a inni nie. Eksperci nie mają pewności, ale wiemy, że nie każda depresja jest taka sama dla każdego. Istnieją również dowody wskazujące na to, że osoby ze szczególnie ciężką depresją lub depresją długotrwałą mogą mieć większe trudności ze znalezieniem odpowiedniego leczenia.

Jakie leki stosuje się w depresji opornej na leczenie?

Różne leki przeciwdepresyjne działają w różny sposób, oddziałując na określone substancje chemiczne (neuroprzekaźniki), które przesyłają informacje w obwodach mózgowych regulujących nastrój. Jeśli obecnie stosowany lek nie pomaga - lub pomaga w niewystarczającym stopniu - można zastosować inne leki. Istnieją dwa podstawowe podejścia:

Zamiana leków. Istnieje wiele różnych klas leków przeciwdepresyjnych, w tym SSRI, takich jak:

• Citalopram (Celexa)

• Escitalopram (Lexapro)

• Fluoksetyna (Prozac)

• Paroksetyna (Paxil)

• Sertralina (Zoloft)

Oraz SNRI, w tym:

• Desvenlafaksyna (Khedezla, Pristiq)

• Duloksetyna (Cymbalta)

• Lewomilnacipran (Fetzima)

• Wenlafaksyna (Effexor)

Do nowszych leków przeciwdepresyjnych, które oddziałują na wiele różnych receptorów serotoninowych w mózgu, należą wilazodon (Viibryd) i wortioksetyna (Trintellix, dawniej Brintellix).

Starsze klasy leków przeciwdepresyjnych obejmują leki trójpierścieniowe, takie jak:

• Amitryptylina (Elavil)

• Doksepina (Adapin)

• Imipramina (Tofranil)

• Nortryptylina (Aventyl, Pamelor)

Oraz tetracykliny, takie jak:?

• Amoksapina (Asendin)

• Maprotilina (Ludiomil)

• Mazindol (Mazanor)

• Mirtazapina (Remeron)

Uważa się, że niektóre leki przeciwdepresyjne, takie jak bupropion (Wellbutrin) czy mirtazapina (Remeron), wpływają na mózgowe związki chemiczne dopaminy i noradrenaliny poprzez unikalne mechanizmy. Często łączy się je z innymi lekami przeciwdepresyjnymi, aby wykorzystać ich połączone działanie.

Inna starsza klasa leków przeciwdepresyjnych, zwana inhibitorami MAO, wpływa na specjalny enzym wewnątrz komórek mózgowych, który może zwiększać działanie kilku różnych neuroprzekaźników. Należą do nich:

• Izokarboksazyd (Marplan)

• Fenelzyna (Nardil)

• Selegilina (Emsam)

• Tranylcypromina (Parnate)

Jakie strategie farmakologiczne można zastosować w leczeniu depresji opornej na leczenie?

Różne leki przeciwdepresyjne działają w różny sposób, wpływając na określone substancje chemiczne (neuroprzekaźniki), które przesyłają informacje w obwodach mózgu regulujących nastrój. Jeśli obecnie stosowany lek nie pomaga - lub pomaga w niewystarczającym stopniu - można zastosować inne leki. Istnieją dwa podstawowe podejścia:

Jedną z opcji jest dodanie drugiego leku przeciwdepresyjnego z innej klasy, co nazywamy terapią skojarzoną. Inna metoda, zwana terapią augmentacyjną, polega na dodaniu leku, który nie jest zwykle stosowany w leczeniu depresji, np. leku przeciwpsychotycznego lub przeciwdrgawkowego, takiego jak lit.

Aripiprazol (Abilify), brexpiprazol (Rexulti) lub kwetiapina (Seroquel XR) są zatwierdzone przez FDA jako terapia dodatkowa do leku przeciwdepresyjnego w leczeniu depresji opornej na leczenie.

Olanzapina/fluoksetyna (Symbyax) to lek złożony, który zawiera substancje czynne fluoksetyny (Prozac) i olanzapiny (Zyprexa) w jednej tabletce i jest zatwierdzony do stosowania w ostrym leczeniu depresji opornej na leczenie.

Esketamina w postaci aerozolu do nosa (Spravato) może być stosowana wraz z doustnym lekiem przeciwdepresyjnym w leczeniu depresji u osób dorosłych, które próbowały stosować inne leki przeciwdepresyjne, ale nie odniosły z nich korzyści. Esketamina nie jest narkotykiem. Jest to silna odmiana leku o nazwie ketamina.

Jedną z wad tego podejścia jest to, że im więcej leków przyjmujesz, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych lub interakcji lekowych.

Ważne jest, aby pamiętać, że ludzie różnie reagują na leki stosowane w leczeniu depresji opornej na leczenie. To, co działa najlepiej na jedną osobę, może nie przynieść korzyści Tobie. Niestety, lekarz nie jest w stanie przewidzieć z góry, jaki lek lub kombinacja leków będzie najskuteczniejsza. Ustalenie właściwego sposobu leczenia może wymagać cierpliwości.

Lekarz może zdecydować, że pacjent nie potrzebuje nowego leku na depresję. Może zalecić dostosowanie dawki aktualnie przyjmowanych leków. Może też zlecić przyjmowanie innego leku, który nie jest typowym lekiem na depresję.

Na przykład, lekarz może przepisać ketaminę wraz z innymi lekami na depresję. Lek ten działa szybko i zwalcza objawy depresji.

Ketamina może wpływać na nastrój, procesy myślowe i schematy, a także zmniejszać stan zapalny, który jest związany z zaburzeniami nastroju. Lek ten radzi sobie z depresją w inny sposób niż inne metody leczenia depresji. Z tego powodu może być dobrym rozwiązaniem w przypadku depresji opornej na leczenie.

Czy istnieją nielekowe sposoby leczenia depresji opornej na leczenie?

Leki nie są jedyną metodą leczenia depresji opornej na leczenie. Istnieją również inne metody:

• Terapia rozmowna. Takie metody, jak terapia poznawczo-behawioralna, która koncentruje się na konkretnych celach oraz na tym, jak własne myśli i zachowania przyczyniają się do depresji, mogą pomóc osobom cierpiącym na depresję. Istnieją dowody na to, że terapia ta jest szczególnie skuteczna w przypadku depresji opornej na leczenie.

Jeśli w przeszłości próbowałeś terapii i nie przyniosła ona rezultatów, możesz spróbować ponownie. Zastanów się nad wizytą u nowego terapeuty. Możesz też rozważyć inne podejście terapeutyczne. Na przykład, jeśli terapia indywidualna nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, zapytaj lekarza, czy nie warto spróbować terapii grupowej lub innego podejścia.

• Terapia akceptacji i zaangażowania. Jest to forma terapii poznawczo-behawioralnej, która pomaga w przyjęciu pozytywnych zachowań w sytuacji, gdy szkodliwe myśli i emocje zaprzątają nasz umysł. Lekarze stosują tę formę terapii szczególnie w przypadku osób opornych na leczenie.

• Terapia związków. Warto skorzystać z psychoterapii interpersonalnej (skupiającej się na problemach w związku i ich związku z depresją) lub terapii rodzinnej i małżeńskiej (która może pomóc złagodzić stres i zająć się niektórymi objawami depresji).

• Dialektyczna terapia behawioralna. Jeśli u pacjenta stale występują myśli samobójcze lub myśli o samookaleczeniu (co może być częste w TRD), ta forma terapii może pomóc w nauczeniu się akceptacji i umiejętności rozwiązywania problemów.

• Mindfulness. Technika ta pomaga zaakceptować myśli bez etykietek. Będziesz przyjmował emocje takimi, jakimi są i unikniesz oceniania ich jako dobre lub złe.

• Aktywacja behawioralna. Dzięki tej metodzie będziesz powoli angażować się w czynności, które kiedyś uwielbiałeś lub nowe, które mogą poprawić Twój ogólny nastrój. Pomoże Ci to poczuć się mniej odizolowanym.

• Terapia elektrokonwulsyjna (ECT). ECT jest zwykle stosowana u osób z poważną lub zagrażającą życiu depresją, której nie można wyleczyć innymi metodami, lub w przypadku znacznych epizodów depresyjnych, które nie ustąpiły po kilku próbach leczenia farmakologicznego. Wykorzystuje się impulsy elektryczne do wywoływania kontrolowanych napadów w mózgu. Seria zabiegów ECT (zwykle 6-12 w ciągu kilku tygodni) może często szybko złagodzić depresję. Jednak aby zapobiec nawrotom, zwykle konieczna jest jakaś forma kontynuacji terapii (lek lub okresowe zabiegi przypominające ECT).

• VNS (stymulacja nerwu błędnego). Ta metoda jest również stosowana u osób z ciężką depresją, u których nie uzyskano odpowiedzi na inne metody leczenia. Podobnie jak ECT, do łagodzenia objawów depresji wykorzystuje się stymulację elektryczną. Różnica polega na tym, że urządzenie jest chirurgicznie wszczepiane do ciała pacjenta. VNS jest zatwierdzony przez FDA do długoterminowego leczenia przewlekłej depresji, która nie reaguje na co najmniej dwa leki przeciwdepresyjne. Na efekty leczenia trzeba czekać do 9 miesięcy, a badania wykazały, że istotna odpowiedź występuje tylko u około 1 na 3 osoby.

• Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS). Jest to metoda nieinwazyjna. Podobnie jak ECT i VNS, w leczeniu depresji wykorzystuje się stymulację elektryczną. W przeciwieństwie do tych procedur TMS wiąże się z niewielką liczbą działań niepożądanych. Metoda ta może być najlepsza dla osób z poważną depresją, które są lekko oporne na leczenie farmakologiczne. Leczenie odbywa się w warunkach ambulatoryjnych przez 4 do 5 dni w tygodniu przez 4 lub więcej tygodni. Uważa się ją za bezpieczną, ale wydaje się, że nie jest tak skuteczna jak ECT.

• Eksperymentalne techniki. Eksperci badają nowe techniki walki z TRD, takie jak głęboka stymulacja mózgu i MST (magnetyczna terapia przeciwnapadowa). Chociaż niektóre badania są obiecujące, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań. Jeśli jednak jesteś zainteresowany wypróbowaniem tych metod, porozmawiaj z lekarzem o możliwości wzięcia udziału w badaniu klinicznym.

Czasami lekarz może zalecić hospitalizację w przypadku TRD. Może to być najlepsze rozwiązanie, jeśli depresja jest ciężka i istnieje ryzyko, że pacjent zrobi sobie krzywdę. Pobyt w szpitalu to także sposób na wyleczenie się z depresji w bezpiecznym i stabilnym otoczeniu. Pacjent może odpocząć od codziennych stresów, które mogą przyczynić się do pogorszenia jego stanu. Lekarze będą mieli także okazję do wspólnego opracowania odpowiedniego planu leczenia.

Życie z depresją oporną na leczenie

Ustalenie właściwego sposobu leczenia może wymagać prób i błędów. Ale niezależnie od tego, co zrobisz, nie zadowalaj się. Nie poddawaj się i nie akceptuj objawów depresji. Musisz tylko znaleźć odpowiednią dla siebie metodę leczenia.

W międzyczasie skorzystaj z kilku poniższych wskazówek, które pomogą ci żyć z objawami depresji:

• Trzymaj się planu leczenia i sesji terapeutycznych, dopóki lekarz nie zaleci inaczej.

• Nie pij i nie używaj narkotyków.

• Dbaj o odpowiednią ilość snu.

• Kontroluj swój poziom stresu.

• Znajdź czas na ćwiczenia fizyczne.

Jak znaleźć psychiatrę specjalizującego się w depresji opornej na leczenie?

W poszukiwaniu najlepszej metody leczenia ważne jest, aby współpracować z odpowiednim specjalistą. Warto zwrócić się do psychiatry, który specjalizuje się w leczeniu depresji opornej na leczenie. Aby go znaleźć, możesz poprosić swojego obecnego lekarza o rekomendacje.

Istnieje kilka programów, które oferują specjalną opiekę nad pacjentami z TRD. Można poszukać w okolicy lub poprosić zespół medyczny o pomoc w znalezieniu takiego ośrodka. Można rozważyć programy specjalistyczne, takie jak Emory Healthcares Treatment Resistantce Depression Program.

Programy takie jak ten są preferowane, ponieważ koncentrują się na specyficznych potrzebach pacjenta z depresją oporną na leczenie. Inni specjaliści od depresji mogą dać dobry wgląd w sytuację, ale nie będą w stanie zająć się nią tak dogłębnie, jak specjalista.

Psychiatrzy specjalizujący się w leczeniu depresji opornej na leczenie dokładnie zapoznają się z historią choroby, leczeniem i innymi stanami chorobowymi pacjenta. Na tej podstawie zdecydują o wyborze odpowiedniego planu leczenia dla pacjenta.