Przeczytaj o trzech rodzajach choroby uchyłkowej, w tym uchyłkowatość, zapalenie uchyłków i krwawienie z uchyłków.
Uchyłkowatość
Uchyłkowatość jelit to tworzenie się licznych małych kieszonek w wyściółce jelita grubego, czyli uchyłków. Uchyłki, które mogą być wielkości od grochu do znacznie większych, powstają w wyniku zwiększonego nacisku na osłabione miejsca ścian jelita przez gazy, odpady lub płyny. Uchyłki mogą powstawać w czasie wysiłku podczas wypróżniania, np. w przypadku zaparć. Najczęściej występują w dolnej części jelita grubego (tzw. okrężnicy esowatej).
Uchyłkowatość jest bardzo powszechna i występuje u 10% osób po 40. roku życia i u 50% osób po 60. roku życia. U większości osób uchyłki nie dają żadnych objawów lub dają niewielkie objawy.
Powikłania mogą wystąpić u około 20% osób z uchyłkowatością. Jednym z tych powikłań jest krwawienie z odbytnicy, zwane krwawieniem z uchyłków, a innym - zakażenie uchyłków, zwane zapaleniem uchyłków.
Krwawienie z uchyłków
Krwawienie z uchyłków powstaje w wyniku przewlekłego uszkodzenia małych naczyń krwionośnych, które znajdują się obok uchyłków.
Zapalenie uchyłków
Zapalenie uchyłków występuje w przypadku zapalenia i zakażenia jednego lub więcej uchyłków. Zwykle dzieje się tak, gdy uchyłki zostają zatkane przez odpady, co umożliwia gromadzenie się bakterii i powoduje infekcję.
Jakie są objawy uchyłkowatości jelit?
Uchyłkowatość nie powoduje żadnych uciążliwych objawów.
Jakie są objawy zapalenia uchyłków?
Zapalenie uchyłków, infekcja i stan zapalny uchyłków, może wystąpić nagle i bez ostrzeżenia.
Objawy zapalenia uchyłków mogą obejmować:
-
Biegunka i/lub zaparcia
-
Bolesne skurcze lub tkliwość w podbrzuszu
-
Dreszcze lub gorączka
Jak diagnozuje się uchyłkowatość jelit?
Ponieważ osoby cierpiące na uchyłkowatość jelita grubego nie mają żadnych objawów, choroba ta jest zwykle wykrywana na podstawie badań zleconych z innego powodu. Zwykle obejmują one lewatywę barową, sigmoidoskopię i kolonoskopię.
Jak rozpoznaje się zapalenie uchyłków?
W przypadku wystąpienia objawów zapalenia uchyłków, ważne jest, aby zgłosić się do lekarza.
Lekarz zada pytania dotyczące historii choroby (np. nawyków jelitowych, objawów, diety i aktualnie przyjmowanych leków) oraz przeprowadzi badanie fizykalne, w tym ewentualnie badanie jamy brzusznej.
Może zlecić jedno lub więcej badań diagnostycznych. Badania te obejmują zwykle badania krwi i tomografię komputerową.
U osób z gwałtownym, obfitym krwawieniem z odbytnicy lekarz może zlecić kolonoskopię w celu zlokalizowania źródła krwawienia.
Jak leczy się uchyłkowatość jelit?
Osoby cierpiące na uchyłkowatość bez objawów lub powikłań nie wymagają szczególnego leczenia, ważne jest jednak stosowanie diety wysokobłonnikowej, aby zapobiec dalszemu tworzeniu się uchyłków.
W leczeniu uchyłkowatości nie należy stosować środków przeczyszczających, a lewatywy również powinny być unikane lub stosowane rzadko.
Jakie są powikłania zapalenia uchyłków jelita grubego?
W wyniku zapalenia uchyłków mogą wystąpić poważne powikłania. Większość z nich jest wynikiem powstania rozdarcia lub perforacji ściany jelita. W takim przypadku odpady jelitowe mogą wydostawać się z jelit i przedostawać do jamy brzusznej, powodując następujące problemy
-
Zapalenie otrzewnej (bolesne zakażenie jamy brzusznej)
-
Ropnie ("zamurowane" infekcje w jamie brzusznej)
-
Niedrożność (zablokowanie jelita)
Jeśli obecny jest ropień, lekarz będzie musiał odprowadzić płyn poprzez wprowadzenie igły do zainfekowanego obszaru. Czasami konieczna jest operacja w celu oczyszczenia ropnia i usunięcia części okrężnicy. Jeśli zakażenie rozprzestrzeni się do jamy brzusznej (zapalenie otrzewnej), konieczna jest operacja w celu oczyszczenia jamy i usunięcia uszkodzonej części okrężnicy. Bez odpowiedniego leczenia zapalenie otrzewnej może być śmiertelne.
Zakażenie może prowadzić do bliznowacenia okrężnicy, a tkanka bliznowata może spowodować częściową lub całkowitą niedrożność. Częściowa niedrożność nie wymaga operacji w trybie nagłym. Natomiast w przypadku całkowitego zablokowania konieczna jest operacja.
Innym powikłaniem zapalenia uchyłków jest powstanie przetoki. Przetoka to nieprawidłowe połączenie między dwoma organami lub między organem a skórą. Najczęstszym typem przetoki jest przetoka między pęcherzem moczowym a okrężnicą. Wymaga to operacji usunięcia przetoki i zmienionej chorobowo części okrężnicy.
Jak można zapobiegać uchyłkowatości jelita grubego?
Aby zapobiec chorobie uchyłkowej lub ograniczyć powikłania z nią związane, należy utrzymywać dobre nawyki jelitowe. Należy regularnie wypróżniać się, unikać zaparć i przeciągania się. Spożywanie odpowiednich ilości właściwych rodzajów błonnika, picie dużej ilości wody i regularne ćwiczenia fizyczne pomogą w uregulowaniu pracy jelit.
Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne zaleca spożywanie od 20 do 35 gramów błonnika dziennie. Każda osoba, niezależnie od obecności uchyłków jelita grubego, powinna starać się spożywać taką ilość błonnika każdego dnia. Błonnik jest niestrawną częścią pokarmów roślinnych. Do produktów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego należą między innymi: pełnoziarniste pieczywo, płatki śniadaniowe i krakersy; jagody; owoce; warzywa, takie jak brokuły, kapusta, szpinak, marchew, szparagi, kabaczki, fasola; brązowy ryż; produkty z otrębów; gotowany suszony groch i fasola.
