Nasz ekspert ds. cukrzycy odpowiada na pięć pytań dotyczących stylu życia i kontroli poziomu cukru we krwi.
Jeśli jesteś jednym z prawie 24 milionów Amerykanów cierpiących na cukrzycę typu 2, wiesz, że Twój organizm ma problemy z wykorzystywaniem lub wytwarzaniem insuliny. Co możesz zrobić, aby poradzić sobie z tą chorobą? Poprosiliśmy dr Jill Crandall, profesora medycyny klinicznej i dyrektora oddziału badań klinicznych nad cukrzycą w Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku, aby obaliła kilka mitów i pomogła Ci nauczyć się dobrze żyć.
1. Czy cukrzyca typu 2 oznacza, że trzeba całkowicie zrezygnować z cukru?
Nie do końca. Błędne jest przekonanie, że osoby chore na cukrzycę nie mogą zjeść ani jednego loda. Dieta, którą zalecamy osobom z cukrzycą, naprawdę nie różni się zbytnio od diety, którą zalecamy wszystkim.
Dla większości osób najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie zbilansowanych posiłków zawierających białko, węglowodany i niewielkie ilości tłuszczów nienasyconych. Duże posiłki węglowodanowe (makaron, chleb, ziemniaki, ryż) i skoncentrowane słodycze (owoce, soki owocowe, ciastka) podnoszą poziom cukru we krwi, dlatego najlepiej spożywać je z umiarem.
Często pomocna jest metoda talerza: Podziel swój talerz obiadowy na trzy części. Połowę talerza powinny stanowić warzywa lub sałatka, jedną czwartą - białko (np. mięso lub ryba), a jedną czwartą - skrobia (np. ryż lub makaron, najlepiej pełnoziarnisty).
Wszyscy wiemy, że śmieciowe jedzenie, takie jak słodycze czy pączki, nie jest dobre dla nikogo. Jedzenie śmieciowe jest szczególnie problematyczne dla osób chorych na cukrzycę, ponieważ zawiera dużo węglowodanów i nadmiar kalorii. Staramy się jednak nie mówić, że pewnych rzeczy nigdy nie można jeść, ponieważ czasami idea pozbawiania się jedzenia sprawia, że staje się ono jeszcze bardziej atrakcyjne.
Jeśli wiesz, że chcesz zjeść kawałek ciasta pod koniec kolacji, nie jedz chleba do kolacji lub zjedz bardzo małą porcję ryżu.
2. Czy lepiej jest jeść często w ciągu dnia?
Niektórzy ludzie uważają, że częste, małe posiłki są dla nich korzystne - nie są zbyt głodni, a ich organizm lepiej radzi sobie z mniejszymi ilościami węglowodanów. Inni jednak uważają, że w ten sposób przybierają na wadze - częste posiłki mogą nie być aż tak małe. Jednak pomijanie posiłków nie jest prawdopodobnie dobrym pomysłem, ponieważ ludzie stają się głodni, a potem nie potrafią dobrze kontrolować następnego posiłku.
Prowadzenie dzienniczka żywieniowego, wraz z badaniem poziomu cukru we krwi przed i po posiłkach, jest dobrym sposobem na sprawdzenie wpływu poszczególnych pokarmów na poziom cukru we krwi. Natychmiastowa informacja zwrotna może być pomocna.
Należy też zwracać uwagę na wielkość porcji. Etykiety na produktach spożywczych są przydatne (dostarczają informacji o zawartości węglowodanów i całkowitej ilości kalorii), ale wielkości porcji są często nierealistycznie małe (ile osób zjada pół muffina?). Chociaż ważenie porcji jedzenia może być irytujące, może pomóc w nauczeniu się, jak naprawdę wygląda "6-uncjowa porcja".
3. W jaki sposób stres i sen wpływają na leczenie cukrzycy?
Pojawiają się dowody na to, że osoby cierpiące na chroniczny niedobór snu częściej jedzą i przybierają na wadze, dlatego sen może być ważny w leczeniu cukrzycy. Z pewnością istnieje także biologiczny związek między stresem a radzeniem sobie z cukrzycą. [Poziom hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina, wzrasta, gdy ludzie są zestresowani, a wiemy, że hormony te mają tendencję do podwyższania poziomu cukru we krwi.
Ludziom trudno jest także skupić się na leczeniu cukrzycy, gdy rozpraszają ich problemy w pracy, problemy rodzinne lub inne rodzaje stresu.
W wielu gabinetach lekarskich i szpitalach prowadzone są programy edukacji diabetologicznej, które pomagają w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z cukrzycą. Należy wypróbować techniki redukcji stresu i nie zapominać, że ćwiczenia fizyczne są bardzo pomocne w radzeniu sobie z cukrzycą i również mogą zmniejszyć stres.
4. Dlaczego powinienem ćwiczyć?
Istnieją dowody na to, że ćwiczenia fizyczne mogą mieć ogromny wpływ na kontrolę poziomu cukru we krwi - nawet jeśli nie tracisz na wadze. Podczas ćwiczeń fizycznych poprawia się zdolność insuliny do dostarczania glukozy do komórek. Ćwiczenia aerobowe, takie jak bieganie na bieżni, jazda na rowerze czy jogging, a także ćwiczenia siłowe i oporowe mogą pomóc w kontroli poziomu cukru we krwi. Niektóre badania wskazują, że ćwiczenia siłowe mogą być nawet bardziej skuteczne niż ćwiczenia aerobowe, co jest nieco zaskakujące.
Warto zauważyć, że ćwiczenia fizyczne skutecznie poprawiają wrażliwość na insulinę nawet u osób starszych - w wieku 60, 70 i 80 lat, które regularnie ćwiczą.
Kluczem jest regularne wykonywanie ćwiczeń: 30 minut dziennie, co najmniej pięć dni w tygodniu. Zalecenie to pochodzi z badania Diabetes Prevention Program, którego celem było sprawdzenie, czy można zapobiegać cukrzycy u osób z grupy wysokiego ryzyka. Interwencja dotycząca stylu życia obejmowała dietę niskotłuszczową, o obniżonej kaloryczności oraz 30 minut dziennie aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności - głównie ludzie uprawiali szybki spacer. Interwencja ta była bardzo skuteczna w zmniejszaniu częstości występowania cukrzycy - o 58% - u osób z grupy wysokiego ryzyka.
Przed rozpoczęciem programu ćwiczeń fizycznych należy skonsultować się z lekarzem, aby dowiedzieć się, jakie ćwiczenia są najlepsze dla danego pacjenta i czy konieczne jest wprowadzenie zmian w przyjmowanych lekach.
5. Czy istnieją jakieś obiecujące metody leczenia cukrzycy typu 2?
Najbardziej obiecującą metodą leczenia jest coś, o czym ostatnio zrobiło się głośno, a mianowicie chirurgia bariatryczna lub odchudzająca. Może ona oczywiście prowadzić do radykalnej utraty wagi, [a] w większości przypadków całkowicie odwraca cukrzycę, co jest rzeczą zdumiewającą. Nawet przed znaczną utratą wagi poziom cukru we krwi często ulega radykalnej poprawie. Prawdopodobnie ma to związek ze zmianą hormonów wydzielanych w jelitach oraz czynników regulujących apetyt i wydatkowanie energii.
Nie każdy, kto ma nadwagę lub otyłość, chciałby poddać się operacji odchudzającej lub byłby do niej odpowiedni. Jednak to, czego dowiadujemy się o tym, jak te zabiegi mogą radykalnie zmienić sposób, w jaki organizm radzi sobie z kaloriami i reguluje apetyt, może doprowadzić do nowych odkryć, które zaowocują innymi metodami leczenia.
Pytanie dodatkowe: Czy utrata wagi jest ważna, jeśli chorujesz na cukrzycę typu 2? Dlaczego?
Utrata nawet niewielkiej ilości kilogramów może pomóc w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest to cel nr 1 dla każdego, ponieważ większość osób z cukrzycą typu 2 ma nadwagę lub jest otyła. Jeśli schudniesz, kontrola poziomu cukru we krwi będzie znacznie lepsza. Czasami, gdy ludzie tracą na wadze, nie potrzebują nawet żadnych leków.
Nie chcemy, aby ludzie czuli, że jeśli nie schudną 50 kg, to [odchudzanie] im nie pomoże. To nieprawda. Wiele badań sugeruje, że utrata 15 lub 20 kilogramów, czyli 7% masy ciała, może pomóc w poprawie poziomu cukru we krwi.
Znajdź więcej artykułów, przejrzyj poprzednie wydania i przeczytaj bieżący numer "doctor the Magazine".
