Przejście w połowie życia może oznaczać okres ogromnego rozwoju. Co jednak zrobić, gdy okres połowy życia staje się kryzysem, który przeradza się w depresję?
Co to jest kryzys wieku średniego? To temat żartów i stereotypów - okres w życiu, w którym robisz skandaliczne, niepraktyczne rzeczy, takie jak impulsywna rezygnacja z pracy, kupno czerwonego sportowego samochodu czy porzucenie współmałżonka.
Przez lata kryzys wieku średniego kojarzył się właśnie z takimi obrazami. Jednak obecnie kryzys wieku średniego częściej nazywany jest przemianą w połowie życia - i nie wszystko jest złe.
Jak twierdzą eksperci w dziedzinie zdrowia psychicznego, termin "kryzys" często nie pasuje, ponieważ choć może mu towarzyszyć poważna depresja, może on również oznaczać okres ogromnego rozwoju. Oczywiście sztuką jest uświadomienie sobie, kiedy przejście przechodzi w depresję, aby móc uzyskać pomoc.
Definiowanie kryzysu wieku średniego
Począwszy od lat 80-tych XX wieku termin "kryzys wieku średniego" stał się bardzo popularny, mówi dr Dan Jones, dyrektor Centrum Doradztwa i Usług Psychologicznych na Uniwersytecie Stanowym Appalachian w Boone, N.C. Prowadzi on badania nad rozwojem i przemianami w życiu dorosłych.
Nigdy nie była to formalna kategoria diagnostyczna" - mówi o terminie "kryzys wieku średniego". A wiek, w którym pojawia się kryzys wieku średniego, może być różny - mówi. To, kiedy pojawia się kryzys wieku średniego, zależy od tego, kogo pytamy, a częściowo od takich czynników, jak długość życia.
Kryzys wieku średniego może wystąpić w dowolnym miejscu od około 37. roku życia do 50. roku życia - mówi.
Niezależnie od tego, jak się go określa, kryzys lub przejście zwykle pojawiają się w związku z ważnymi wydarzeniami życiowymi, takimi jak ukończenie studiów przez najmłodsze dziecko lub "zerowe" urodziny oznajmiające światu, że wkraczamy w nową dekadę.
"Śmierć rodziców również może być wyznacznikiem tych wydarzeń w połowie życia" - mówi Jones.
Kryzys wieku średniego: jego i jej
Jak mówi Jones, mężczyźni i kobiety są w równym stopniu narażeni na doświadczenie przemiany lub kryzysu. "Ale u obu płci wygląda to inaczej" - mówi.
"Stereotyp mówi, że mężczyzna kupuje czerwony samochód sportowy" - dodaje. Oczywiście nie zawsze tak jest, ale Jones twierdzi, że mężczyźni wydają się bardziej zainteresowani tym, by coś udowodnić.
Jego zdaniem mężczyźni mogą oceniać swoją wartość na podstawie wyników w pracy. Mogą na przykład chcieć wyglądać na ludzi sukcesu, nawet jeśli ich osiągnięcia nie są tak wymierne, jak się spodziewali.
"Kobiety często zyskują na ważności dzięki związkom" - mówi, i to nawet jeśli przez całe życie robiły karierę. Dlatego w połowie życia będą prawdopodobnie oceniać swoje osiągnięcia jako żona, matka lub obie te role".
Kryzys wieku średniego jako normalny etap życia
Przejście w połowie życia jest coraz częściej postrzegane jako normalna część życia. Psycholog z Yale, Daniel Levinson, w swojej uznanej teorii rozwoju dorosłych zaproponował, że wszyscy dorośli przechodzą przez serię etapów. W centrum jego teorii znajduje się struktura życia, która jest opisywana jako podstawowy wzór życia danej osoby w danym czasie.
Dla wielu ludzi struktura życia obejmuje głównie rodzinę i pracę, ale może też obejmować na przykład religię i status ekonomiczny. Zgodnie z jego teorią, przejście w połowie życia jest po prostu kolejnym, normalnym przejściem do innego etapu życia.
Jones stwierdza, że w połowie życia ludzie często przewartościowują swoje priorytety i cele.
Kobiety, które czują, że wychowały dzieci, mogą chcieć wrócić do szkoły, nawet jeśli wcześniej pracowały zawodowo, ponieważ uważają, że teraz mogą robić, co chcą, jeśli chodzi o pracę.
Są w stanie zrealizować marzenia" - mówi - "które mogły zostać porzucone ze względu na obowiązki rodzinne".
"Mężczyźni mogą bardziej zbliżyć się do swojej kobiecej strony" - mówi Jones. Może to oznaczać zajęcie się gotowaniem, sztuką lub wolontariatem przy dzieciach.
Tymczasem kobiety w średnim wieku mogą stać się bardziej egoistyczne, mimo że cenią sobie związki. Mogą mieć poczucie, że "zapracowały na to, co do nich należy" i nie chcą, na przykład, niańczyć wnuków za każdym razem, gdy zostaną o to poproszone.
Kryzys wieku średniego: Droga do depresji czy rozwoju?
Joan R. Sherman, LMFT, licencjonowany terapeuta małżeński i rodzinny z Lancaster, Pa., przyznaje, że przejście w połowie życia może być dla niektórych pouczające, ale może też być trudne.
To, czy przemiana w połowie życia przerodzi się w poważną depresję, czy też stanie się okazją do rozwoju, zależy od wielu czynników, w tym od wsparcia ze strony partnerów i innych bliskich osób.
Sherman wspomina kobietę, która zgłosiła się do niej po poradę. Była po czterdziestce, wyszła za mąż za mężczyznę w podobnym wieku, który przez cały czas trwania ich małżeństwa dużo podróżował w związku z pracą. W związku z tym na niej spoczywała odpowiedzialność za dom i wychowanie dzieci.
Była pielęgniarką, ale zrezygnowała z tego, aby zostać pełnoetatowym rodzicem. Kiedy dzieci wyjechały na studia, pomyślała: "Co teraz?". opowiada Sherman. Kobieta powiedziała jej, że czuje, iż straciła całą swoją tożsamość.
Mąż, który również rozmawiał z Shermanem, zaniepokoił się po tym, jak jego żona przez prawie tydzień spała i płakała.
Kiedy następnym razem Sherman spotkała się z kobietą na terapii, zaproponowała jej alternatywną myśl: "Nie tracisz swojej tożsamości. Masz szansę stworzyć nową".
Owszem, jej rola rodzicielska ulegnie zmianie, ale mniejsza odpowiedzialność - ponieważ jej dzieci były teraz na studiach - pozwoli jej stworzyć nowy wizerunek i tożsamość. Ta myśl bardzo jej się spodobała. W następnym tygodniu udała się do biura pośrednictwa pracy w college'u, aby sprawdzić, jakie ma możliwości.
Kiedy kryzys wieku średniego przeradza się w depresję
Oczywiście nie wszyscy tak łatwo przechodzą przez okres przejściowy w połowie życia, mówi Jones.
W połowie życia należy zwracać uwagę na objawy poważnej depresji, takie jak:
-
Zmiana nawyków żywieniowych
-
Zmiana nawyków związanych ze snem, zmęczenie
-
Uczucie pesymizmu lub beznadziejności
-
Niepokój, lęk lub drażliwość
-
Poczucie winy, bezradności lub bezwartościowości
-
Utrata zainteresowania czynnościami, które kiedyś sprawiały przyjemność, w tym seksem i hobby
-
Myśli o samobójstwie lub próby samobójcze
-
Bóle fizyczne, takie jak bóle głowy lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe, które nie reagują na leczenie
Kiedy kryzys wieku średniego przeradza się w depresję: Co pomaga?
Anita H. Clayton, profesor psychiatrii i nauk neurobehawioralnych na Uniwersytecie Wirginii w Charlottesville, twierdzi, że w leczeniu dużej lub klinicznej depresji pomocna może być terapia behawioralna lub "rozmowa", a także leki przeciwdepresyjne wydawane na receptę.
W badaniu opublikowanym w Journal of Consulting and Clinical Psychology naukowcy z Uniwersytetu Stanforda porównali u 656 osób z przewlekłą depresją stosowanie samych leków, samej terapii rozmownej lub kombinacji tych metod. Stwierdzili, że połączenie tych dwóch metod powoduje szybszą i pełniejszą remisję przewlekłej depresji.
Zdaniem Clayton, jeśli depresja jest łagodniejsza, może wystarczyć jedno podejście.
