Im więcej wiesz o POChP, tym lepiej możesz sobie z nią radzić. Dowiedz się więcej o leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Każdy może mieć od czasu do czasu problemy z oddychaniem. Jednak w przypadku osób cierpiących na POChP wyniszczające objawy, takie jak brak tchu, kaszel i słaba wydolność płuc, mogą wydawać się nieustanne.
Jeśli cierpisz na POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc), musisz wiedzieć, że choć nie da się jej wyleczyć, można z nią walczyć. Jej objawy można kontrolować. A POChP nie musi uniemożliwiać prowadzenia satysfakcjonującego życia.
POChP to termin określający grupę chorób płuc, głównie rozedmę i przewlekłe zapalenie oskrzeli, które powodują utrudnienia w przepływie powietrza.
Każdy człowiek doświadcza powolnego spadku wydolności płuc po 20-tym lub 30-tym roku życia - mówi dr Neil Schachter, dyrektor medyczny oddziału leczenia chorób układu oddechowego w Mount Sinai Center w Nowym Jorku. Z wiekiem czynność płuc powoli zmniejsza się z każdym rokiem.
Jednak u niektórych osób, np. u tych, które palą papierosy, dochodzi do gwałtownego spadku wydolności płuc, co wiąże się z POChP. Palenie tytoniu jest rzeczywiście głównym czynnikiem ryzyka POChP, ale nie jedynym. Do środowiskowych czynników ryzyka zalicza się narażenie na opary i substancje drażniące, przebywanie w środowisku zanieczyszczonym powietrzem lub w zapylonym otoczeniu. Niektórzy ludzie mogą również odziedziczyć genetyczne predyspozycje do rozwoju POChP.
Rozpoznawanie objawów POChP
Wczesne wykrycie i leczenie ułatwiają radzenie sobie z POChP. Chociaż we wczesnym stadium POChP objawy mogą nie być zauważalne, badanie lekarskie może wykazać nieprawidłowy oddech i świszczący oddech podczas wydechu. Inne objawy POChP mogą obejmować:
-
zwiększenie lub zmniejszenie ilości śluzu lub plwociny, zwanej również flegmą, która jest produkowana w płucach i wykrztuszana
-
obecność krwi w plwocinie
-
uporczywa duszność - często opisywana jako uczucie ciężkości lub głodu powietrza
-
przewlekły kaszel występujący przez cały dzień
-
świszczący oddech
-
ogólne poczucie złego stanu zdrowia
-
obrzęk kostek
-
trudności z zasypianiem
-
używanie większej liczby poduszek lub spanie na krześle zamiast w łóżku, aby uniknąć duszności
-
niewyjaśniony wzrost lub spadek wagi
-
nasilające się poranne bóle głowy, zawroty głowy lub niepokój
-
zwiększone zmęczenie i brak energii
Przewlekły kaszel i POChP
Na początku przewlekły suchy kaszel może być jedynym objawem POChP i ludzie często nawet go nie zauważają. Mogą też zignorować taki objaw, jak zadyszka, lub mylnie przypisać go starzeniu się lub braku kondycji. Należy pamiętać, że trudności w oddychaniu nie są normalnym objawem starzenia się. Każdy nietypowy brak tchu powinien być skonsultowany z lekarzem.
Pacjenci mówią mi, że cały czas kaszlą" - mówi Schachter. Skarżą się też, że nie mogą dotrzymać kroku swoim znajomym ani wchodzić po schodach.
Z powodu ignorowania objawów u wielu osób z POChP nie stawia się diagnozy, dopóki choroba nie jest zaawansowana. Wówczas trudniej jest kontrolować objawy. Jednak z chorobą można sobie poradzić, a przestrzeganie skutecznego planu leczenia może pomóc w utrzymaniu objawów pod kontrolą.
Etapy POChP i czynność płuc
Stopnie zaawansowania POChP zależą od ciężkości czynności płuc, mierzonej jako niedrożność dróg oddechowych.
Aby określić stopień zaawansowania czynności płuc, lekarze stosują badanie zwane spirometrią. Polega ono na wdmuchiwaniu powietrza do ustnika i rurki podłączonej do urządzenia rejestrującego. Badanie mierzy zdolność pacjenta do szybkiego przemieszczania powietrza do i z płuc.
Jeden konkretny pomiar, FEV1, czyli natężona objętość wydechowa, pokazuje, ile powietrza dana osoba jest w stanie wydmuchać w ciągu jednej sekundy. FEV1 jest wykorzystywany do określenia stopnia zaawansowania POChP. Wyróżnia się cztery stadia POChP:
?
Etap 1: Łagodny.
FEV1 jest większa niż 80%. W tym stadium osoba chora na POChP może nawet nie być świadoma, że jej czynność płuc jest nieprawidłowa.
?
Etap 2: umiarkowany.
FEV1 wynosi od 79% do 50%. W tym stadium u osoby chorej mogą występować duszności i inne objawy ze strony układu oddechowego.
?
Etap 3: ciężki
. FEV1 wynosi od 49% do 30%. W tym stadium chory może mieć ograniczoną zdolność do wysiłku fizycznego. Może również występować częstszy brak tchu i częste zaostrzenia.
?
Etap 4: Bardzo ciężki
. FEV1 wynosi poniżej 30%. W tym stadium u chorego mogą wystąpić zaostrzenia zagrażające życiu. U niektórych pacjentów występuje przewlekła niewydolność oddechowa.
Leczenie POChP może się różnić
Niezależnie od stadium choroby, celem leczenia POChP jest:
? złagodzenie objawów
poprawa stanu zdrowia i tolerancji wysiłku fizycznego
zapobieganie powikłaniom i pogorszeniu się choroby.
Jednak osoby cierpiące na POChP mogą potrzebować bardzo różnych metod leczenia, w zależności od stopnia zaawansowania choroby - mówi dr Richard ZuWallack. ZuWallack jest zastępcą ordynatora oddziału medycyny płucnej i krytycznej opieki medycznej w Saint Francis Hospital and Medical Center w Hartford, Conn.
Jedna osoba z POChP może nie mieć żadnych objawów i może potrzebować jedynie programu rzucenia palenia - mówi ZuWallack. Inna osoba z POChP może mieć bardziej umiarkowane objawy i potrzebować rehabilitacji oraz psychofarmakologii.
Wytyczne dotyczące leczenia POChP zostały określone w dokumencie Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disorder (GOLD).
Leczenie POChP obejmuje:
-
Zaprzestanie palenia tytoniu.
Zaprzestanie palenia może pomóc w spowolnieniu spadku czynności płuc mierzonej wskaźnikiem FEV1.
-
Tlenoterapia.
Kiedy płuca nie funkcjonują prawidłowo, wdychany tlen pomaga dostarczyć do krwi wystarczającą ilość tlenu, aby zaspokoić potrzeby organizmu.
-
Odżywianie.
Osoby chore na POChP często tracą na wadze, co może prowadzić do utraty masy mięśniowej. Osoby z niedowagą chorujące na POChP często mają większe trudności z oddychaniem.
-
Leki rozszerzające oskrzela.
Leki te łagodzą objawy, zwiększają wydolność wysiłkową i poprawiają drożność dróg oddechowych. Ich działanie polega na otwieraniu dróg oddechowych i ułatwianiu oddychania. Istnieje wiele różnych rodzajów leków rozszerzających oskrzela. Na przykład Atrovent jest krótko działający, dlatego stosuje się go do natychmiastowego łagodzenia objawów. Z kolei lek Spriva jest długo działający, więc stosuje się go w celu utrzymania drożności dróg oddechowych przez cały dzień.
-
Kortykosteroidy.
Leki te, takie jak prednizon lub budezonid, są stosowane w celu zmniejszenia stanu zapalnego i leczenia objawów, zwłaszcza objawów zaostrzenia. Leki te mogą pomóc w spowolnieniu postępu objawów ze strony płuc.
-
Szczepionki.
POChP może się zaostrzyć i pogorszyć w czasie choroby, dlatego ważne jest, aby zaszczepić się przeciwko grypie i zapaleniu płuc.
-
Chirurgia
. Kilka zabiegów chirurgicznych, w tym przeszczep płuc, może zmniejszyć objawy i poprawić jakość życia osoby, u której leki nie są skuteczne.
-
Antybiotyki.
Antybiotyki leczą zakażenia bakteryjne i są stosowane przede wszystkim w okresie zaostrzenia choroby.
Schachter twierdzi, że tlenoterapia w oczywisty sposób przedłuża życie. Pacjenci z POChP nie powinni polegać wyłącznie na testach przeprowadzanych w gabinecie lekarskim w celu stwierdzenia, czy potrzebują tlenoterapii. Należy pamiętać o monitorowaniu poziomu tlenu w domu, zwłaszcza w nocy.
Lekarze mogą sprawdzać poziom tlenu w gabinecie. Ponieważ jednak poziom tlenu spada podczas snu w nocy, istnieją domowe monitory, które mogą rejestrować saturację tlenem. Pomaga to lekarzom stwierdzić, czy pacjenci mogą kwalifikować się do terapii tlenowej - mówi Schachter.
Rehabilitacja jest korzystna
Osobom chorym na POChP pomaga także rehabilitacja. Schachter twierdzi, że terapia rehabilitacyjna powinna obejmować aktywność fizyczną i ćwiczenia. Obejmuje ona także edukację na temat POChP i poradnictwo dietetyczne.
Ćwiczenia fizyczne są przeznaczone dla osób cierpiących na choroby płuc i mogą poprawić wytrzymałość pacjentów. Nawet jeśli czynność płuc może się nie poprawić, chory na POChP może być bardziej aktywny fizycznie" - mówi Schachter.
Depresja i zaprzeczanie są powszechne
Jak w przypadku każdej choroby przewlekłej, depresja jest częstą reakcją na POChP. Niektórzy pacjenci wstydzą się tego, że mają POChP, co prowadzi do depresji i zaprzeczania, mówi Schachter. Wielu czuje się oszukanych przez firmy produkujące papierosy i ma poczucie, że sami sprowadzili na siebie ten problem [POChP].
Schachter namawia pacjentów z POChP, którzy palili, aby przestali się martwić. Palacze nie są samodestrukcyjni, leniwi ani pozbawieni motywacji. Ludzie palą, ponieważ są uzależnieni od nikotyny" - mówi. A nikotyna zawarta w papierosach jest tak samo uzależniająca jak heroina czy kokaina.
