Zarówno rozedma płuc, jak i przewlekłe zapalenie oskrzeli mogą powodować problemy z oddychaniem, dlatego rozróżnienie ich może być trudne. Poznaj najważniejsze różnice między nimi.
Istnieją dwa schorzenia, które przyczyniają się do rozwoju POChP: rozedma płuc i przewlekłe zapalenie oskrzeli. Oba powodują problemy z oddychaniem, więc trudno je rozróżnić. Istnieją jednak pewne kluczowe różnice między nimi.
Objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli
Dochodzi do zapalenia lub podrażnienia wyściółki oskrzeli (które doprowadzają powietrze do i z płuc). Powoduje to mokry kaszel, który utrzymuje się przez co najmniej 3 miesiące. Może wystąpić kaszel z gęstym, przebarwionym śluzem, uczucie zmęczenia i brak tchu.
Zapalenie oskrzeli może mieć charakter przejściowy (lekarz może nazwać je ostrym). Jeśli jednak objawy zapalenia oskrzeli występują z przerwami przez co najmniej 2 lata, zapalenie oskrzeli uważa się za przewlekłe. Może to być oznaką, że cierpisz na POChP.
W niektórych przypadkach przewlekłe zapalenie oskrzeli powoduje także zwężenie dróg oddechowych, co sprawia, że szczególnie trudno jest oddychać. Jest to przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli.
Objawy rozedmy płuc
Rozedma płuc to stan, w którym dochodzi do uszkodzenia woreczków powietrznych w płucach (pęcherzyków płucnych). Może to spowodować osłabienie ścian woreczków powietrznych, a nawet ich pęknięcie. W ten sposób w płucach robi się więcej miejsca na powietrze. Choć może się to wydawać korzystne, płuca mają mniej miejsca na pobieranie tlenu. W rezultacie mniejsza jego ilość trafia do krwiobiegu, co może powodować zmęczenie i inne problemy.
Ponadto uszkodzone pęcherzyki płucne nie działają prawidłowo. Mogą one zatrzymywać stare powietrze, utrudniając pobieranie nowego powietrza ze świeżym tlenem.
Głównym objawem rozedmy płuc jest duszność. Początkowo może ona występować tylko po wysiłku fizycznym. Z czasem jednak rozedma płuc może utrudniać oddychanie nawet w stanie spoczynku.
Uszkodzeń pęcherzyków płucnych nie można cofnąć. Dlatego właśnie z czasem rozedma płuc zazwyczaj się pogłębia. Utrudnia ona oddychanie i zmniejsza ilość tlenu we krwi. Może też prowadzić do innych skutków ubocznych, takich jak beczkowata klatka piersiowa (spowodowana powiększaniem się płuc z powodu uwięzionego w nich powietrza).
Większość osób z rozedmą płuc choruje również na przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Przyczyny
Dym papierosowy jest najczęstszą przyczyną zarówno rozedmy płuc, jak i przewlekłego zapalenia oskrzeli. Ponieważ te schorzenia składają się na POChP, palenie jest również główną przyczyną POChP.
Zanieczyszczenie powietrza i inne substancje zanieczyszczające, takie jak opary chemiczne, również mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia rozedmy płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli. Prawdopodobieństwo wystąpienia obu tych chorób wzrasta również po 40. roku życia.
Niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia tylko jednego z tych dwóch schorzeń związanych z POChP. Przewlekły refluks żołądkowy, który podrażnia gardło, może przyczynić się do przewlekłego zapalenia oskrzeli, ale nie do rozedmy płuc.
W rzadkich przypadkach rozedma płuc może być spowodowana chorobą genetyczną zwaną niedoborem alfa-1-antytrypsyny. Dzieje się tak, gdy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości białka, które wspomaga pracę płuc.
Diagnoza
Do rozpoznania przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc stosuje się te same testy. Jeśli masz regularne problemy z oddychaniem, lekarz może zalecić:
-
Wywiad zdrowotny
-
Badanie fizykalne
-
Badanie czynności płuc (PFT), które pomoże lekarzowi określić, ile powietrza mogą pomieścić płuca i ile powietrza można wydychać
-
Badanie plwociny, podczas którego lekarz wysyła mieszaninę śliny i śluzu do laboratorium w celu zbadania zawartych w niej komórek
-
Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej
-
Tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (HRCT), specjalny rodzaj badania obrazowego
Jeśli lekarz stwierdzi, że pacjent ma rozedmę płuc, może zlecić wykonanie badania krwi, które wykaże, jak dobrze płuca przenoszą tlen i dwutlenek węgla do i z krwiobiegu.
Leczenie
Jedną z istotnych różnic między przewlekłym zapaleniem oskrzeli a rozedmą płuc jest to, że rozedmy nie da się odwrócić. Możesz jednak zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia przewlekłego zapalenia oskrzeli. Aby to zrobić:
-
Unikać dymu, w tym biernego palenia.
-
Regularnie myj ręce i używaj środków odkażających do rąk.
-
Unikaj kontaktu z osobami chorymi.
-
Zaszczep się przeciwko grypie. Zapytaj też lekarza, czy jesteś dobrym kandydatem do szczepionki przeciwko pneumokokom, która może zmniejszyć ryzyko zachorowania na zapalenie płuc.
-
Trzymaj się z dala od zanieczyszczeń, takich jak aerozole czyszczące i opary chemiczne, a jeśli musisz przebywać w ich pobliżu, noś maskę chirurgiczną.
Aby leczyć przewlekłe zapalenie oskrzeli, lekarz może zalecić:
-
Wziewny steroid
-
Leki rozszerzające oskrzela (łagodzące kaszel i duszność)
-
Antybiotyki
-
Szczepionki
-
Rehabilitacja pulmonologiczna, podczas której uczysz się technik ułatwiających oddychanie
Rozedmy płuc nie da się wyleczyć. Istnieją jednak metody leczenia, które mogą ułatwić oddychanie. Niektóre z nich mogą zapobiec pogorszeniu się stanu zdrowia. Lekarz może zalecić:
-
Leki rozszerzające oskrzela (łagodzące kaszel i duszność)
-
Steroidy wziewne
-
Antybiotyki (jeśli masz infekcję bakteryjną, np. w ostrym zapaleniu oskrzeli lub płuc)
-
Rehabilitacja płucna
-
Tlen uzupełniający
-
Operacja
Możliwe jest również zastosowanie terapii żywieniowej. Dietetyk może udzielić porady dotyczącej osiągnięcia zdrowej wagi, co może ułatwić oddychanie. Jeśli masz zaawansowaną rozedmę płuc, możesz mieć trudności z odpowiednim odżywianiem się, dlatego dietetyk może udzielić Ci wskazówek, które pomogą Ci przybrać na wadze.
