Jak radzić sobie z manią i epizodami maniakalnymi

Dowiedz się, jak rozpoznawać sygnały ostrzegawcze epizodów maniakalnych oraz co robić, aby im zapobiegać i radzić sobie z nimi.

Podczas tych epizodów możesz czuć się wspaniale, mieć dużo energii i "podwyższony" nastrój. Uczucia te są jednak objawem choroby psychicznej. Dlatego ważne jest, aby rozpoznać wczesne oznaki rozwijającej się manii.

Oznaki ostrzegawcze

To, że jesteś wyjątkowo energiczny i w dobrym nastroju nie oznacza, że rozpoczynasz epizod maniakalny. Należy jednak zwracać uwagę na pewne prawidłowości, np. kiedy:

• Czujesz, że jesteś na szczycie swojego życia, nawet jeśli tak naprawdę nie układa się ono najlepiej.

• Pojawia się niepokój, którego nie można wytłumaczyć stresującym wydarzeniem, np. zbliżającym się egzaminem.

• Myśli krążą ci po głowie i jesteś rozdrażniony.

• Mniej śpisz i nie dbasz o siebie.

• Mówisz za dużo lub szybciej niż zwykle.

• Twój popęd seksualny jest ożywiony.

• Częściej sięgasz po alkohol, narkotyki lub robisz inne ryzykowne rzeczy, np. niebezpiecznie prowadzisz samochód.

Zarządzanie

Po osiągnięciu pełnego stanu maniakalnego pacjent może nie myśleć o tym, że potrzebuje pomocy lub nie być skłonnym do jej przyjęcia. Dlatego najlepszym sposobem radzenia sobie z manią jest wczesne zajęcie się nią.

Jeśli podejrzewasz, że wchodzisz w fazę maniakalną, najpierw skontaktuj się z lekarzem. Być może będzie on musiał zmienić dawkę leku lub zalecić wypróbowanie innego.

Przyjmuj leki dokładnie tak, jak przepisał lekarz, nawet jeśli nie sądzisz, że ich potrzebujesz. Poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych suplementach lub ziołach. Mogą one powodować niepokojące efekty uboczne.

Inne rzeczy, które mogą pomóc:

• Sprawdź, co dzieje się w Twoim życiu i jaki jest Twój poziom stresu. Sprawdź, czy możesz nieco ograniczyć swoje zobowiązania. Jeśli teraz zwolnisz tempo, być może unikniesz później konieczności brania dłuższego urlopu z powodu pogorszenia się objawów.

• Zgłoś się do doradcy lub terapeuty. Jeśli jeszcze nie chodzisz na terapię, poszukaj kogoś, kto zajmuje się osobami z chorobą dwubiegunową. Osoba ta może pomóc Ci nauczyć się rozpoznawać i radzić sobie z niepokojącymi myślami, emocjami i zachowaniami.

• Szukaj sposobów na relaks. Kiedy rozmawiasz z innymi, skup się na słuchaniu. Wygospodaruj czas na czytanie, słuchanie ulubionej muzyki lub oglądanie seriali.

• Dbaj o odpowiednią ilość snu. To nie jest czas na skąpstwo. Potrzebujesz co najmniej 6 godzin snu na dobę.

• Uważaj na kofeinę. Należy unikać kofeiny nie tylko w napojach, takich jak napoje gazowane i energetyczne, ale także w lekach dostępnych bez recepty.

• Trzymaj się z dala od narkotyków i alkoholu. Mogą one wpływać na nastrój i wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami.

• Przede wszystkim nie należy odkładać szukania pomocy na później, aby móc dalej utrzymywać się na maniakalnym haju. Im bardziej epizod maniakalny się nasila, tym bardziej może obniżyć się nastrój po jego zakończeniu.

Zmniejszanie ryzyka

Porozmawiaj z lekarzem lub terapeutą o tym, co powinieneś zrobić, kiedy jesteś już w stanie maniakalnym. Planuj z wyprzedzeniem. Można poprosić zaufanych przyjaciół lub krewnych, aby zadzwonili do lekarza, jeśli zauważą oznaki manii.

Poniżej podano kilka praktycznych sposobów ochrony siebie w czasie epizodu maniakalnego:

• Zachowaj normalną rutynę. W miarę możliwości należy starać się zachować stały rozkład dnia. Dotyczy to także rytmu snu, jedzenia i ćwiczeń.

• Strzeż swoich finansów: Ogranicz ilość noszonej przy sobie gotówki. Rozważ czasowe przekazanie kart kredytowych komuś zaufanemu, aby uniknąć zakupów pod wpływem impulsu.

• Opóźnij podejmowanie ważnych decyzji. Nie wprowadzaj żadnych poważnych zmian, zanim nie porozmawiasz z kimś, np. z lekarzem psychiatrą lub kimś bliskim. Przynajmniej daj sobie czas na zastanowienie się, zanim podejmiesz działania.

• Omijaj ryzykowne sytuacje. To nie jest dobry czas na rozpoczynanie nowego związku lub rozwiązywanie konfliktu z przyjacielem.

Zapobieganie

Gdy poczujesz się lepiej, kontynuuj zdrowe nawyki. Obejmują one ćwiczenia fizyczne, które mogą poprawić zarówno nastrój, jak i sen. Zbuduj swój zestaw strategii, aby zmniejszyć intensywność przyszłych epizodów:

• Przyjrzyj się temu, co zwiększa poziom Twojego stresu. Wiele aspektów Twojego życia, czy to praca, czy osoba, z którą masz do czynienia, może mieć wpływ na Twój nastrój.

• Zastanów się, jakie mogły być wczesne objawy poprzednich epizodów. Czy brak snu przez kilka nocy był wczesnym sygnałem? Powiedz bliskim o tych oznakach, aby i oni mogli na nie uważać.

• Śledź swój nastrój każdego dnia. Prowadząc dzienniczek nastroju, możesz wraz z lekarzem lub terapeutą poszukać pewnych prawidłowości. W jaki sposób leki, rytm snu i wydarzenia życiowe wpływają na Twoje samopoczucie?

• Kiedy twój nastrój się ustabilizuje, zastanów się, jak mania wpływa na ciebie w dobry i zły sposób. Zapisz te myśli. Dzięki temu będziesz mógł przypomnieć sobie o minusach, kiedy będziesz miał ochotę zignorować wczesne objawy manii.