Kompulsywne objadanie się, dlaczego do niego dochodzi i jak nad nim zapanować.
Jedzenie za dużo od czasu do czasu jest normalne. Podobnie jest z jedzeniem z powodów emocjonalnych. Michelle May, autorka książki "Jedz to, co kochasz, kochaj to, co jesz", twierdzi, że od chwili narodzin jesteśmy pielęgnowani jedzeniem i nagradzani jedzeniem, a więc emocjonalne związki z jedzeniem są normalne.
Jednak osoby, które kompulsywnie się objadają, mogą używać jedzenia jako jedynego sposobu radzenia sobie z negatywnymi emocjami. W rezultacie często czują, że ich jedzenie wymyka się spod kontroli. Cały czas myślą o jedzeniu, a po jedzeniu czują się winne, zawstydzone lub przygnębione. To bardzo różni się od tego, co ktoś czuje np. po zjedzeniu dużego posiłku w Święto Dziękczynienia - mówi May. Możesz czuć się najedzony i możesz żałować, że zjadłeś ostatni kawałek ciasta, ale nie czujesz się zawstydzony.
Niektórzy ludzie, którzy się przejadają, cierpią na zaburzenie kliniczne zwane zespołem nagłego jedzenia (binge eating disorder, BED). Osoby z BED kompulsywnie jedzą duże ilości jedzenia w krótkim czasie i czują się winne lub zawstydzone. I robią to często: co najmniej raz w tygodniu przez okres co najmniej 3 miesięcy.
Nie każdy, kto się objada, jest niejadkiem. Możesz jeść dużo jedzenia w ciągu dnia, a nie za jednym razem. Możesz też nie robić tego regularnie, ale tylko wtedy, gdy czujesz się zestresowany, samotny lub zdenerwowany.
Jak to się zaczyna?
W niektórych przypadkach ludzie przejadają się po prostu z powodu bezmyślnego przyzwyczajenia, np. zawsze wieczorem siadają z paczką chipsów przed telewizorem. Często jednak jest to wynik ukrytych problemów emocjonalnych. Dużą rolę może tu odgrywać negatywny obraz ciała.
Dla wielu osób kompulsywne objadanie się jest częścią cyklu, który zaczyna się od restrykcyjnej diety. May nazywa to cyklem "jedz, pokutuj, powtarzaj". Możesz rozpocząć dietę, ponieważ źle się czujesz ze swoją wagą lub rozmiarem, ale okazuje się, że zbyt trudno jest ci się jej trzymać - zwłaszcza jeśli używasz jedzenia jako narzędzia do radzenia sobie z problemami. W końcu dochodzisz do punktu krytycznego i zaczynasz objadać się zakazanymi produktami, a wtedy pojawia się poczucie winy i wstydu, a restrykcje zaczynają się od nowa.
Ten cykl może być trudny do przerwania. Nawet osoby, które twierdzą, że nie są na diecie, często mają zakorzenione wyobrażenia o dobrym i złym jedzeniu - mówi Marsha Hudnall, prezes Green Mountain at Fox Run w Vermont, ośrodka dla kobiet, które zmagają się z przejadaniem się. Ale kiedy masz substancję, która jest naturalnie pociągająca, kojąca i pocieszająca, a ty sprawiasz, że jest ona niedostępna, staje się ona bardziej atrakcyjna.
Czy można się uzależnić od jedzenia?
W ostatnich latach uzależnienie od jedzenia stało się popularnym poglądem wśród niektórych naukowców. Naukowcy ci twierdzą, że niektóre produkty spożywcze o wysokiej zawartości tłuszczu, cukru i soli uzależniają, powodując w mózgu zmiany podobne do tych, jakie zachodzą pod wpływem narkotyków. Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że u szczurów, które objadają się cukrem, mogą wystąpić objawy uzależnienia.
Jednak idea uzależnienia od jedzenia jest kontrowersyjna. Po pierwsze, standardowym sposobem leczenia uzależnienia jest abstynencja, a to nie jest możliwe w przypadku jedzenia. Ponadto, May twierdzi, że dieta jest bardzo silnym elementem cyklu objadania się. Z tego punktu widzenia, etykietowanie niektórych pokarmów jako negatywne jest bezproduktywne.
Nie ma wątpliwości, że jedzenie może stymulować uwalnianie w mózgu substancji poprawiających samopoczucie - mówi Hudnall. Nie oznacza to jednak, że jedzenie jest substancją uzależniającą. Istnieją dowody na to, że to właśnie zachowanie - cykl ograniczania i objadania się - powoduje objawy uzależnienia, a nie samo jedzenie. Niektórzy badacze twierdzą nawet, że termin uzależnienie od jedzenia jest bardziej trafnym określeniem niż uzależnienie od jedzenia.
Jak mogę kontrolować kompulsywne jedzenie?
Poszukaj pomocy.
Samodzielne zaprzestanie objadania się może być trudne, zwłaszcza jeśli w grę wchodzą głęboko zakorzenione problemy emocjonalne - mówi dr Robin B. Kanarek, profesor psychologii na Tufts University. Praca z doradcą może pomóc w odkryciu czynników psychologicznych - takich jak negatywny obraz ciała - które mogą być przyczyną takiego zachowania.
Unikaj etykiet.
Zrozum, że nie jesteś złą osobą, która robi złe rzeczy, mówi May. Etykietowanie samego siebie może stać się samospełniającą się przepowiednią i doprowadzić do kontynuacji tego cyklu.
To samo dotyczy etykietowania żywności. Jedzenie to jedzenie - nie jest ani dobre, ani złe" - mówi Kanarek. Może być trudno pozbyć się tych głęboko zakorzenionych przekonań, ale badania wykazują, że jeśli zjesz coś, co uważasz za złe, bardziej prawdopodobne jest, że będziesz się potem przejadać.
Zrób sobie przerwę.
Kiedy masz ochotę na jedzenie, zatrzymaj się na chwilę i zadaj sobie pytanie: Czy jestem głodny? Czasami ludzie tak bardzo koncentrują się na tym, co chcą zjeść, że nie zatrzymują się i nie zadają sobie pytania, dlaczego chcą jeść" - mówi May. Jeśli używasz jedzenia jako narzędzia do radzenia sobie z problemami, możesz nie mieć kontaktu z sygnałami, które sygnalizują głód lub sytość, dlatego ważne jest, aby przywrócić świadomość ciała.
Zmień swoje otoczenie.
Jak mówi Hudnall, nawyk to często po prostu zachowanie, które działa na autopilocie. Wprowadzenie zmian w otoczeniu może przywrócić koncentrację na zachowaniu i dać szansę na podjęcie bardziej celowej decyzji. Na przykład, jak mówi Hudnall, jeśli zawsze siadasz na określonym krześle do jedzenia, przesuń je w inne miejsce w pokoju - lub usiądź zupełnie gdzie indziej.
Poddawaj się zachciankom - z umiarem.
Zakaz jedzenia może spowodować, że później będziesz się przejadać. Jeśli naprawdę czegoś pragniesz - nawet jeśli nie jesteś głodny - pozwól sobie na zjedzenie niewielkiej ilości.
Skończ z restrykcyjnymi dietami
. Jak mówi May, objadanie się i restrykcyjne odżywianie to często dwie strony tego samego medalu. Niedobór może być czynnikiem wyzwalającym objadanie się, podobnie jak stres, gniew czy niepokój.
