Słownik pojęć i definicji związanych z astmą jest przygotowany przez lekarza.
Alergia: przesadna reakcja na substancję lub stan chorobowy wywołana przez uwalnianie histaminy lub substancji histaminopodobnych przez komórki dotknięte chorobą.
Pęcherzyki płucne: cienkościenne, małe woreczki znajdujące się na końcach najmniejszych dróg oddechowych w płucach, w których odbywa się wymiana tlenu i dwutlenku węgla.
Antybiotyk: lek stosowany w leczeniu infekcji wywołanych przez bakterie. Antybiotyki nie chronią przed wirusami i nie zapobiegają przeziębieniu.
Leki przeciwcholinergiczne: (zwane także blokerami cholinergicznymi lub "podtrzymującymi" lekami rozszerzającymi oskrzela). Ten rodzaj leków rozluźnia pasma mięśniowe, które zaciskają się wokół dróg oddechowych. Działanie to powoduje otwarcie dróg oddechowych, dzięki czemu z płuc wydostaje się więcej powietrza, co poprawia oddychanie. Leki antycholinergiczne pomagają także w usuwaniu śluzu z płuc.
Leki przeciwhistaminowe: leki hamujące działanie histaminy, która wywołuje objawy alergii, takie jak swędzenie i obrzęk.
Leki przeciwzapalne: leki zmniejszające stan zapalny (obrzęk dróg oddechowych i wytwarzanie śluzu).
Astma: choroba dróg oddechowych lub gałęzi płuc (oskrzeli), które przenoszą powietrze do i z płuc. Astma powoduje zwężenie dróg oddechowych, obrzęk wyściółki dróg oddechowych i zwiększoną produkcję śluzu przez komórki wyściełające drogi oddechowe. Zmiany te utrudniają oddychanie i powodują uczucie, że do płuc nie dociera wystarczająca ilość powietrza. Typowe objawy to kaszel, duszności, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej i nadmierne wydzielanie śluzu.
Bakterie: organizmy zakaźne, które mogą powodować zapalenie zatok, oskrzeli lub płuc.
Beta2-agoniści: leki rozszerzające oskrzela, które otwierają drogi oddechowe w płucach poprzez rozluźnienie mięśni wokół dróg oddechowych, które uległy zaciśnięciu (skurcz oskrzeli). Leki te mogą być krótko działające (szybka ulga) lub długo działające (kontrola). Krótko działający beta2 agoniści są lekami stosowanymi do łagodzenia objawów astmy w momencie ich wystąpienia.
Szumy oddechowe: dźwięki w płucach słyszane przez stetoskop.
Częstotliwość oddechu: liczba oddechów na minutę.
Oskrzela: drogi oddechowe w płucach, które odgałęziają się od tchawicy (tchawicy).
Oskrzela: najmniejsze odgałęzienia dróg oddechowych w płucach. Łączą się one z pęcherzykami płucnymi (woreczkami powietrznymi).
Bronchodilator: lek, który rozluźnia pasma mięśniowe, które zaciskają się wokół dróg oddechowych w astmie. Leki rozszerzające oskrzela mogą także pomóc w oczyszczaniu płuc ze śluzu.
Skurcz oskrzeli: zaciśnięcie pasm mięśniowych otaczających drogi oddechowe, powodujące ich zwężenie.
Dwutlenek węgla: bezbarwny, bezwonny gaz, który powstaje w tkankach i jest dostarczany do płuc w celu wydalenia.
Choroba przewlekła: choroba, którą można kontrolować, ale nie można jej wyleczyć.
Cilia: struktury przypominające włoski, które wyściełają drogi oddechowe w płucach i pomagają je oczyszczać.
Badania kliniczne: programy badawcze prowadzone z udziałem pacjentów w celu oceny nowej terapii medycznej, leku lub urządzenia. Celem badań klinicznych jest znalezienie nowych i ulepszonych metod leczenia różnych chorób i stanów szczególnych.
Przeciwwskazanie: powód, dla którego nie należy stosować danego sposobu leczenia lub leku.
Łupież zwierzęcy: drobne łuski zrzucane ze skóry lub sierści zwierząt. Łuski unoszą się w powietrzu, osiadają na powierzchniach i są głównym składnikiem kurzu domowego. Sierść kota jest klasyczną przyczyną reakcji alergicznych.
Środek udrożniający: lek, który obkurcza obrzęknięte tkanki nosa w celu złagodzenia objawów obrzęku nosa, przekrwienia i wydzielania śluzu.
Odwodnienie: nadmierna utrata wody.
Przepona: główny mięsień odpowiedzialny za oddychanie, znajdujący się u podstawy płuc.
Inhalator suchego proszku (DPI): urządzenie do wdychania leków oddechowych w postaci proszku.
Roztocza kurzu: częsty czynnik wywołujący alergie.
Duszność: skrócenie oddechu.
Zaostrzenie: pogorszenie.
Astma wywołana wysiłkiem fizycznym
astma, która nasila się podczas wysiłku fizycznego.
Wydech: wydychanie powietrza z płuc
(HEPA) wysokosprawny filtr powietrza: filtr, który usuwa cząsteczki z powietrza poprzez przepuszczanie go przez sita zawierające mikroskopijne pory.
Histamina: naturalnie występująca substancja, która jest uwalniana przez układ odpornościowy po kontakcie z alergenem. Podczas wdychania alergenu komórki tuczne znajdujące się w nosie i płucach uwalniają histaminę. Histamina przyłącza się następnie do receptorów w pobliskich naczyniach krwionośnych, powodując ich rozszerzenie. Histamina łączy się również z innymi receptorami znajdującymi się w tkankach nosa, powodując zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie i zmiany w wydzielinie.
Komora podtrzymująca: patrz ramka dystansowa.
Nawilżanie: czynność polegająca na nawilżaniu powietrza za pomocą cząsteczek wody.
Inhalator wodorofluoroalkanowy (HFA)
mały pojemnik aerozolowy w plastikowym pojemniku, który po naciśnięciu od góry uwalnia mgiełkę leku. Lek ten może być wdychany do dróg oddechowych. Wiele leków na astmę przyjmuje się za pomocą inhalatora HFA, który dawniej nazywany był inhalatorem ciśnieniowym.
Hiperwentylacja: nadmierne tempo i głębokość oddychania.
Układ odpornościowy: system obronny organizmu, który chroni nas przed infekcjami i obcymi substancjami.
Wskazanie: powód do zastosowania.
Zapalenie: reakcja organizmu, która może obejmować obrzęk i zaczerwienienie.
Inhalator: Patrz inhalator hydrofluoroalkanowy (HFA).
Inhalacja: wdychanie powietrza do płuc.
Substancje drażniące: substancje, które po wdychaniu powodują uszkodzenie nosa, gardła lub dróg oddechowych (nie są alergenami).
Modyfikator leukotrienów: lek, który blokuje substancje chemiczne zwane leukotrienami w drogach oddechowych. Leukotrieny występują naturalnie w organizmie i powodują zaciśnięcie mięśni dróg oddechowych oraz wytwarzanie nadmiaru śluzu i płynu. Leki modyfikujące stężenie leukotrienów działają poprzez blokowanie leukotrienów i zmniejszanie tych reakcji. Leki te mogą być również pomocne w poprawie przepływu powietrza i zmniejszeniu niektórych objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Historia choroby: lista poprzednich chorób danej osoby, obecnych stanów, objawów, leków i czynników ryzyka zdrowotnego.
Inhalator ciśnieniowy (Metered dose inhaler, MDI): Patrz Inhalator wodorofluoroalkanowy (HFA).
Pleśń: pasożytnicze, mikroskopijne grzyby (jak te z rodzaju Penicillium, które wytwarzają penicylinę), których zarodniki unoszą się w powietrzu jak pyłki. Pleśń jest częstym czynnikiem wywołującym alergie i można ją znaleźć w wilgotnych pomieszczeniach, takich jak piwnica lub łazienka, jak również na zewnątrz w trawie, stosach liści, sianie, ściółce lub pod grzybami.
Monitorowanie: prowadzenie obserwacji.
Śluz: materiał produkowany przez gruczoły w drogach oddechowych, nosie i zatokach. Śluz oczyszcza i chroni niektóre części ciała, takie jak płuca.
Aerozol do nosa: lek stosowany w celu zapobiegania i leczenia niedrożności nosa lub objawów alergii nosa. Dostępny na receptę lub bez recepty w postaci środka udrożniającego, kortykosteroidu lub roztworu wodnego soli.
Nebulizator: urządzenie, które zmienia płynny lek w drobne kropelki (w postaci aerozolu lub mgiełki), które są wdychane przez ustnik lub maskę. Nebulizatory mogą być stosowane do podawania leków rozszerzających oskrzela (otwierających drogi oddechowe), takich jak albuterol i Atrovent, a także leków przeciwzapalnych lub steroidowych (Pulmicort Respules). Nebulizator może być stosowany zamiast inhalatora ciśnieniowego (MDI). Jest on zasilany przez urządzenie na sprężone powietrze i podłączany do gniazdka elektrycznego.
Niesterydowy: lek przeciwzapalny, który nie jest sterydem. Patrz także: steryd.
Tlen: element niezbędny w procesie oddychania do podtrzymania życia. Ten bezbarwny, bezwonny gaz stanowi około 21% powietrza.
Szczytowe natężenie przepływu wydechowego: test służący do pomiaru szybkości wydychania powietrza z płuc.
Przepływomierz szczytowy: małe, podręczne urządzenie, które mierzy, jak szybko powietrze wydostaje się z płuc podczas silnego wydechu. Pomiar ten nazywa się szczytowym przepływem wydechowym (PEF) i jest mierzony w litrach na minutę (lpm). PEF u danej osoby może spadać na wiele godzin, a nawet dni przed wystąpieniem objawów astmy. Odczyty z przepływomierza mogą pomóc pacjentowi rozpoznać wczesne zmiany, które mogą być oznaką zaostrzenia astmy. Miernik szczytu przepływu wydechowego może także pomóc pacjentowi dowiedzieć się, co wywołuje jego objawy i zrozumieć, które objawy wskazują na to, że potrzebna jest pomoc doraźna. Odczyty szczytowego przepływu wydechowego pomagają także lekarzowi zdecydować, kiedy należy odstawić lub dodać leki.
Osobisty najlepszy szczytowy przepływ wydechowy (PEF): najwyższa wartość szczytowego przepływu wydechowego, jaką może osiągnąć osoba, u której objawy są pod dobrą kontrolą. Osobisty najlepszy PEF jest liczbą, do której porównywane będą wszystkie inne odczyty szczytowego przepływu wydechowego. U dzieci szczytowe wartości przepływu wydechowego zależą od wzrostu dziecka. Dlatego najlepszy osobisty szczytowy przepływ wydechowy będzie się zmieniał wraz ze wzrostem. Osobisty najlepszy szczytowy przepływ wydechowy dziecka powinien być ponownie określany mniej więcej co 6 miesięcy lub gdy wystąpi wzrost.
Zapalenie płuc: zakażenie płuc, które może być wywołane przez bakterie, wirusy lub grzyby.
Pyłek: drobna, sproszkowana substancja uwalniana przez rośliny i drzewa; alergen.
Liczenie pyłków i pleśni: miara ilości alergenów w powietrzu. Zwykle podaje się liczbę zarodników pleśni i trzy rodzaje pyłków: traw, drzew i chwastów. Liczbę podaje się w ziarnach na metr sześcienny powietrza i przekłada na odpowiedni poziom: brak, niski, średni lub wysoki.
Kaszel produktywny: kaszel "mokry", który może powodować odkrztuszanie śluzu.
Puffer: inne określenie inhalatora lub inhalatora z dozownikiem.
Testy czynnościowe płuc (PFTS): test lub seria testów, które mierzą wiele aspektów czynności i pojemności płuc; określane również jako testy czynnościowe płuc.
Pulsoksymetria: badanie polegające na pomiarze poziomu tlenu we krwi za pomocą urządzenia, które przypina się do palca.
Oddychanie: proces oddychania, który obejmuje wymianę gazów we krwi (tlenu i dwutlenku węgla), pobieranie i przetwarzanie tlenu oraz dostarczanie dwutlenku węgla do płuc w celu jego usunięcia. Patrz wdech i wydech.
Zatoki: kieszonki powietrzne wewnątrz kości głowy i twarzy, które łączą się z nosem.
Spacer: komora używana w inhalatorze ciśnieniowym w celu ułatwienia dotarcia leku do dróg oddechowych. Rozdzielacze ułatwiają także stosowanie inhalatorów ciśnieniowych; rozdzielacze są czasami nazywane "komorami podtrzymującymi".
Spirometria: podstawowe badanie czynności płuc, które mierzy, ile i jak szybko powietrze wydostaje się z płuc.
Plwocina: śluz lub flegma.
Steroid: lek, który zmniejsza obrzęk i stan zapalny. Występuje w postaci tabletek, zastrzyków i inhalacji. Nazywany również kortykosteroidem.
Symptom: to, co ktoś odczuwa w wyniku choroby lub schorzenia, np. ból, kaszel lub duszność.
Teofilina: lek o długotrwałym działaniu, który otwiera drogi oddechowe, co pomaga zapobiegać skurczowi oskrzeli i łagodzić go.
Tchawica: główna droga oddechowa (tchawica) zaopatrująca oba płuca.
Czynniki wyzwalające: czynniki, które powodują wystąpienie lub nasilenie objawów astmy.
Szczepionka: zastrzyk, który chroni organizm przed określoną chorobą poprzez stymulowanie własnego systemu odpornościowego.
Świszczący oddech: wysoki, świszczący dźwięk powietrza przemieszczającego się przez zwężone drogi oddechowe.
?
