Dowiedz się więcej od lekarza na temat stosowania chemioterapii w leczeniu chorób zapalnych i autoimmunologicznych, takich jak zapalenie stawów.
W jaki sposób chemioterapia leczy choroby zapalne i autoimmunologiczne?
W wielu chorobach reumatycznych stan zapalny powoduje uszkodzenie części ciała; na przykład - powoduje ból stawów, jak w reumatoidalnym zapaleniu stawów. W wielu przypadkach stan zapalny jest wynikiem autoagresji, czyli nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, w którym własne tkanki lub narządy nie są rozpoznawane jako takie i są atakowane przez układ odpornościowy organizmu.
Chemioterapia pomaga osobom cierpiącym na niektóre choroby zapalne i autoimmunologiczne, ponieważ spowalnia rozmnażanie komórek i zmniejsza ilość pewnych produktów wytwarzanych przez te komórki, które wywołują reakcję zapalną. Ponieważ chemioterapia może osłabiać układ odpornościowy, leki te są czasami nazywane lekami immunosupresyjnymi.
Jakie leki stosowane są w chemioterapii w leczeniu chorób reumatycznych?
Chociaż istnieje wiele leków stosowanych w chemioterapii, tylko niektóre z nich są obecnie stosowane w leczeniu chorób reumatycznych. Należą do nich:
Metotreksat (Rheumatrex, Trexall). Metotreksat jest lekiem chemioterapeutycznym najczęściej stosowanym przez reumatologów, ponieważ jest skuteczny w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i niektórych innych chorób reumatycznych (takich jak niektóre formy zapalenia naczyń krwionośnych), a przy tym jest stosunkowo bezpieczny. Większość pacjentów może przyjmować metotreksat doustnie, w pojedynczej dawce tygodniowej. Niektórzy pacjenci wolą przyjmować go w postaci zastrzyku raz w tygodniu. Często występujące działania niepożądane są stosunkowo łatwe do monitorowania, leczenia i zapobiegania.
Azatiopryna (Imuran). Lek ten jest stosowany od wielu lat jako lek immunosupresyjny zapobiegający odrzuceniu narządu u pacjentów otrzymujących przeszczep nerki. Zazwyczaj przyjmowany doustnie w jednej lub dwóch dawkach na dobę, jest również stosowany do tłumienia nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej u niektórych pacjentów z zapaleniem naczyń, toczniem rumieniowatym układowym (lupus) i reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Cyklofosfamid (Cytoxan). Jest to lek silniejszy i ma więcej skutków ubocznych niż metotreksat i azatiopryna. Jest on zwykle podawany dożylnie w leczeniu najbardziej agresywnych i niebezpiecznych chorób reumatycznych oraz ich powikłań, takich jak ciężki toczeń i niektóre formy zapalenia naczyń.
Cyklofosfamid niszczy szybko rozmnażające się lub rosnące komórki, takie jak komórki układu odpornościowego. Cyklofosfamid może również wpływać na inne szybko rozmnażające się komórki organizmu, co jest przyczyną niektórych działań niepożądanych. Lek niszczy również komórki odpornościowe, co powoduje zwiększone ryzyko infekcji.
Jakie działania niepożądane mają te leki?
Działania niepożądane leków stosowanych w chemioterapii są dość powszechne, nawet jeśli dawki są zwykle niższe niż dawki stosowane w leczeniu raka.
Wszystkie te leki mogą hamować tworzenie się komórek krwi, co prowadzi do:
-
Anemia
czyli niska liczba czerwonych krwinek. Czerwone krwinki są komórkami, które przenoszą tlen w całym organizmie.
-
Leukopenia/Neutropenia
lub niska liczba białych krwinek, która może powodować zmniejszoną zdolność do zwalczania infekcji
-
Trombocytopenia
lub niska liczba płytek krwi, która może powodować upośledzenie krzepnięcia krwi
Ponadto metotreksat i azatiopryna mogą uszkadzać wątrobę, a cyklofosfamid może uszkadzać wyściółkę pęcherza moczowego i powodować krwawienia. Cyklofosfamid powoduje także wypadanie włosów i bezpłodność. Metotreksat i cyklofosfamid mogą uszkadzać płuca.
Ponieważ żaden lek nie jest całkowicie bezpieczny, lekarz porozmawia z pacjentem o możliwych korzyściach płynących ze stosowania tych leków, jak również o ich działaniach niepożądanych. Wystąpienie działań niepożądanych zależy od dawki, rodzaju leku i czasu trwania leczenia.
Bardzo ważne jest, aby w trakcie przyjmowania chemioterapii wykonywać odpowiednie badania kontrolne i laboratoryjne. Dokładne monitorowanie może zminimalizować wszystkie te zagrożenia.
Jak długo trwa leczenie lekami?
Chociaż istnieją pewne różnice między lekami i sposobami ich stosowania w leczeniu niektórych chorób reumatologicznych i autoimmunologicznych, leki te zwykle przynoszą korzyści stopniowo, a ich pełna skuteczność trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli w ciągu 4 miesięcy nie wystąpi żadna korzyść, jest mało prawdopodobne, aby kontynuowanie chemioterapii w tej samej dawce było pomocne.
Metotreksat i azatiopryna mogą być w razie potrzeby stosowane przez dłuższy czas (wiele lat), o ile nie powodują poważnych skutków ubocznych. Cyklofosfamid jest zwykle stosowany przez krótszy czas ze względu na większe działania niepożądane. Jednak w niektórych przypadkach konieczne może być bardziej długotrwałe stosowanie.
