Ataki paniki często zdarzają się przypadkowo i mogą powodować wstrząs. Są one objawem zaburzeń panicznych, które są rodzajem zaburzeń lękowych. Oto, co warto wiedzieć.
?
?
O zaburzeniu panicznym mówimy wtedy, gdy wystąpiły u Ciebie co najmniej dwa ataki paniki (czujesz się przerażony i przytłoczony, mimo że nie grozi Ci żadne niebezpieczeństwo), ciągle się martwisz i zmieniasz swoje przyzwyczajenia, aby nie dopuścić do kolejnego. Jest to rodzaj zaburzenia lękowego.
Co roku jedna na 10 osób dorosłych w Stanach Zjednoczonych ma atak paniki, który zwykle zaczyna się między 15 a 25 rokiem życia. Mniej więcej jedna trzecia ludzi ma taki atak w ciągu całego życia. Jednak większość z nich nie ma zaburzeń panicznych. Choruje na nie tylko około 3% dorosłych, a zaburzenia te występują częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Jakie są objawy zaburzeń panicznych?
Atak paniki to nagłe, silne uczucie strachu, które może wystąpić w dowolnym miejscu i czasie. Mogą wystąpić cztery lub więcej z poniższych objawów:
-
Poczucie zbliżającego się niebezpieczeństwa
-
Uderzenia lub szybkie bicie serca
-
Pocenie się
-
Drżenie lub trzęsienie się
-
Duszność lub uczucie przyduszenia
-
Ściskanie gardła
-
Skurcze w brzuchu
-
Ból głowy
-
Uczucie dławienia
-
Ból w klatce piersiowej
-
Nudności lub bóle brzucha
-
Zawroty głowy lub omdlenia
-
Dreszcze lub uderzenia gorąca
-
Zdrętwienie lub mrowienie
-
Poczucie nierealności lub oderwania od rzeczywistości
-
Lęk przed utratą kontroli lub zwariowaniem
-
Lęk przed śmiercią
Atak zwykle mija w ciągu 5 do 10 minut, ale może utrzymywać się przez wiele godzin. Można mieć wrażenie, że ma się zawał serca lub udar mózgu. Dlatego osoby z napadami paniki często trafiają na pogotowie w celu oceny.
Wiele osób z zaburzeniem panicznym wiąże atak z tym, co robiły w momencie jego wystąpienia. Mogą myśleć, że restauracja, winda lub sala lekcyjna spowodowały atak. Wtedy będą unikać tych miejsc. Może to prowadzić do tzw. agorafobii, czyli lęku przed wychodzeniem z domu lub przebywaniem w miejscach publicznych.
Jeśli masz wrażenie, że masz atak paniki, natychmiast zgłoś się do lekarza. Nie są one niebezpieczne, ale bez leczenia mogą się nasilić.
Należy również pamiętać, że objawy ataku paniki są podobne do objawów poważniejszych schorzeń. Jeśli nie jesteś pewien, czy to, co przeżywasz, jest atakiem paniki, dla pewności skontaktuj się z lekarzem.
Co wywołuje zaburzenia paniczne?
Lekarze nie wiedzą dokładnie, co powoduje zaburzenia paniczne, ale jedną z możliwości jest to, że mózgi osób cierpiących na te zaburzenia mogą być szczególnie wrażliwe w reagowaniu na strach. Istnieje związek między atakami paniki a fobiami, takimi jak fobia szkolna czy klaustrofobia. Istnieje również teoria, że zaburzenie paniczne może wynikać z nadwrażliwości na dwutlenek węgla, który sprawia, że mózg myśli, że się dusi.
Kilka czynników może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń panicznych:
-
Ktoś w Twojej rodzinie ma to zaburzenie (choć nie jest jasne, w jakim stopniu wynika to z Twoich genów, a w jakim ze środowiska, w którym dorastałeś)
-
Wysoki poziom stresu
-
Częste negatywne uczucia lub problemy z radzeniem sobie z negatywnymi emocjami
Niektórzy uważają, że istnieją powiązania między atakami paniki a:
-
Depresją
-
Nadużywanie alkoholu
-
Palenie papierosów
-
Ryzyko samobójstwa
-
Choroba afektywna sezonowa, rodzaj depresji występujący zimą
Najczęściej ataki paniki pojawiają się "znienacka". Jeden z nich może nawet pojawić się podczas snu. Używanie narkotyków lub alkoholu do walki z zaburzeniem panicznym może pogorszyć objawy. Ataki mogą wystąpić po zażyciu leków zmieniających stan umysłu. Niektóre leki, w tym niektóre antydepresyjne, mogą powodować ataki paniki.
Zaburzenia paniczne mogą się rozpocząć po:
-
Poważnej choroby lub wypadku
-
Śmierć bliskiego przyjaciela
-
Rozstanie z rodziną
-
Narodziny dziecka
Osoby z tym zaburzeniem często cierpią również na dużą depresję, chociaż nie ma dowodów na to, że jedno zaburzenie powoduje drugie. Jeśli masz 40 lat lub więcej i cierpisz na zaburzenia paniczne, być może masz depresję lub inne ukryte schorzenie. Porozmawiaj z lekarzem, aby dowiedzieć się, co się dzieje.
Jak rozpoznaje się zaburzenie paniczne?
Nie ma testu laboratoryjnego, który byłby specyficzny dla zaburzeń panicznych. Ponieważ objawy mogą przypominać objawy zawału serca, lekarz prawdopodobnie zacznie od zbadania pacjenta i wykluczenia innych problemów zdrowotnych. Jeśli żadne inne schorzenie nie jest przyczyną objawów, a pacjent miał dwa lub więcej przypadkowych ataków paniki i żyje w strachu przed powtórzeniem się epizodu, prawdopodobnie cierpi na zaburzenie paniczne.
Jak leczy się zaburzenie paniczne?
Lekarz może skierować pacjenta do specjalisty zwanego psychoterapeutą. Może on zalecić:
-
terapię poznawczo-behawioralną, która pomaga nauczyć się zmieniać niezdrowe myśli i zachowania, które wywołują ataki paniki
-
Leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI)
-
Benzodiazepiny, czyli leki uspokajające, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy (nie są one stosowane przez dłuższy czas, ponieważ można się od nich uzależnić).
-
Leki przeciwlękowe (podobnie jak benzodiazepiny, działają lepiej w krótkim okresie czasu).
-
Ograniczenie kofeiny
-
Regularne ćwiczenia fizyczne
-
Ograniczenie alkoholu
-
Ćwiczenia głębokiego oddychania
