Anoreksja jest coraz starsza C i coraz młodsza C, a nie tylko biała i kobieca. Co się dzieje?
Zmieniające się oblicze anoreksji
Anoreksja dotyka coraz więcej osób starszych i młodszych, a nie tylko białych i kobiet. Co się dzieje?
Gina Shaw Reviewed by Charlotte E. Grayson Mathis,?MD Od lekarza Archiwum
Myślisz, że anoreksja to choroba nastolatków lub nałóg zepsutych, białych, bogatych dziewcząt? Pomyśl jeszcze raz.
Ale eksperci twierdzą, że kobiety w wieku 40 i 50 lat, mężczyźni, kobiety rasy czarnej i latynoskiej, a nawet małe dziewczynki w wieku 8-9 lat zgłaszają się do gabinetów lekarskich z anoreksją, bulimią i innymi zaburzeniami odżywiania.
Ludzie ci nie są typowym profilem z lat 80., kiedy filmy takie jak Najlepsza dziewczynka na świecie przedstawiały zniekształcony obraz ciała i ptasie nawyki żywieniowe zamożnych białych nastolatków i młodych kobiet w wieku 20 lat. Również badania koncentrowały się głównie na tej grupie pacjentów.
Teraz eksperci zastanawiają się, co się dzieje? Czy w tych populacjach wzrasta liczba zaburzeń odżywiania, czy też wreszcie widzimy to, co było tam od zawsze?
Diane Mickley, MD, współprzewodnicząca National Eating Disorders Association (NEDA, www.nationaleatingdisorders.org) oraz założycielka i dyrektor Wilkins Center for Eating Disorders w Greenwich, Conn. sugeruje, że jest to po trosze jedno i drugie.
"Od 25 lat prowadzę w naszym ośrodku badania wstępne i nie ma wątpliwości, że nasi pacjenci są coraz starsi, mamy też dużo więcej pacjentów w średnim wieku" - mówi. "Jest to choroba, która zaczyna się w wieku młodzieńczym, a której rozwój przypadł na lata 70. i 80. Większość pacjentów zdrowieje, ale niektórzy nie, i starzeją się".
Niewiele z tych przypadków wskazuje na naprawdę nowy początek choroby w wieku 35 lub 45 lat. "Jest to raczej nawrót choroby, na którą pacjenci mogli cierpieć już w okresie dojrzewania. Sporadycznie spotykamy się z pacjentami, u których anoreksja pojawiła się w średnim wieku, ale wzrost liczby starszych pacjentów zgłaszających się po pomoc dotyczy głównie tych, którzy chorują na nią od dłuższego czasu" - mówi Mickley.
Niemniej jednak wiele z tych kobiet szuka pomocy po raz pierwszy w wieku 30, 40 i 50 lat. Dlaczego teraz?
"Kobiety w wieku 30 lat mogą chcieć mieć dzieci i zmusza je to do konfrontacji z czymś, co może wpływać na ich płodność" - mówi dr Doug Bunnell, były prezes NEDA i dyrektor kliniczny Renfrew Center of Connecticut. (Renfrew Center, z siedzibą w Filadelfii, prowadzi ośrodki leczenia zaburzeń odżywiania w kilku stanach).
"W latach 40-tych i 50-tych przyczyną ponownego pojawienia się choroby i decyzji o podjęciu leczenia jest często jakieś zaburzenie: rozwód, śmierć, rak lub inna choroba, syndrom pustego gniazda - jakakolwiek zmiana rozwojowa" - dodaje.
Anoreksja dotyka coraz młodsze osoby
W miarę jak twarz anoreksji się starzeje, staje się ona także coraz młodsza.
"Przez długi czas dzieci rozmawiały o wadze i o tym, czy są grube czy chude, już w młodym wieku" - mówi Bunnell. "Jednak obecnie obserwujemy wcześniejsze pojawianie się zachowań związanych z zaburzeniami odżywiania. Badania nie nadążają za tym, co obserwujemy w praktyce klinicznej, ale niepotwierdzone jest, że leczymy dziewczynki w wieku 10, 9 i 8 lat z pełnoobjawową anorexia nervosa."
Diagnozowanie tych dziewcząt stanowi rozdzierające serce wyzwanie: kluczowym kryterium diagnostycznym anoreksji jest utrata miesiączki, ale coraz więcej z tych dziewcząt jest zbyt młodych, aby mieć jeszcze pierwszą miesiączkę.
Oprócz wieku, istotnym czynnikiem w obecnych przypadkach anoreksji jest pochodzenie etniczne. "W przypadku dziewcząt i kobiet rasy kaukaskiej i latynoskiej wskaźniki anoreksji są w zasadzie nie do odróżnienia" - mówi Bunnell. "Z drugiej strony, wydaje się, że istnieje pewien czynnik chroniący przed anoreksją, jeśli jesteś Afroamerykanką".
Badania rzeczywiście wykazały, że bardzo niewiele Afroamerykanek cierpi na anoreksję, w porównaniu z kobietami białymi, azjatyckimi i latynoskimi. Ale to nie znaczy, że są one wolne od zaburzeń odżywiania.
"W niektórych badaniach stwierdzono, że Afroamerykanki częściej niż białe kobiety nadużywają środków przeczyszczających w celu kontroli wagi, co było zaskakujące" - mówi dr Gayle Brooks, wiceprezes i dyrektor kliniczny Renfrew Center na Florydzie. "Widzimy również wysoki poziom stosowania diuretyków". Krótko mówiąc, młode czarnoskóre kobiety częściej "objadają się i oczyszczają" niż głodzą się w sposób anorektyczny.
To także może się zmienić. Afroamerykanki chorują na anoreksję. Na przykład badania przeprowadzone w 2001 roku wykazały, że zaburzenie to występuje u 2% Afroamerykanek na dużym uniwersytecie w środkowo-zachodniej części kraju. Kaelyn Carson, dwudziestoletnia cheerleaderka i gwiazda toru z Michigan, zmarła latem 2001 roku po 14-miesięcznej walce z anoreksją.
"Jakakolwiek funkcja ochronna wynikająca z bycia bardzo związanym z kulturą z czasem ulega rozproszeniu, ponieważ na kobiety kolorowe, podobnie jak na białe, wywierana jest presja, by ich samoocena była określana przez rozmiar ciała" - mówi Brooks.
Dodaje, że "ochronne właściwości kultury stają się o wiele mniej wpływowe, gdy młoda dziewczyna trafia do środowiska w przeważającej mierze białego, gdzie jest atakowana obrazami i presją, by wyglądać w określony sposób".
Anoreksja: Problem nie tylko kobiet
W połowie lat 80. eksperci uważali, że liczba kobiet cierpiących na anoreksję przewyższa liczbę mężczyzn o co najmniej 10 do 1. Jednak w 2001 roku kanadyjskie badania opublikowane w American Journal of Psychiatry wykazały, że liczba kobiet cierpiących na anoreksję przewyższa liczbę mężczyzn zaledwie o cztery do jednego.
"W kraju jest wiele ośrodków leczenia, które specjalizują się w leczeniu mężczyzn i chłopców z anoreksją i wydaje się, że rośnie na nie zapotrzebowanie" - mówi Bunnell. Czy jest to spowodowane wzrostem zachorowań na anoreksję wśród mężczyzn, czy po prostu tym, że lekarze wreszcie dostrzegają tę chorobę u mężczyzn? "Prawdopodobnie jest to po trosze jedno i drugie".
W 2003 r. badanie BBC przeprowadzone wśród brytyjskich specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży wykazało, że prawie trzy czwarte z nich uważa, że anoreksja u mężczyzn jest niedostatecznie diagnozowana i niezbyt dobrze rozumiana.
Co więcej, nie ma wątpliwości, że wszechobecna presja społeczna dotycząca wizerunku ciała w coraz większym stopniu obejmuje także mężczyzn. Dowodem na to jest najbliższy kiosk z czasopismami, gdzie można znaleźć wiele magazynów dla mężczyzn, w których prezentowane są te same nierealistycznie idealne modele, które tradycyjnie można znaleźć w Vogue i Cosmo.
"Chłopcy i mężczyźni są obecnie poddawani coraz bardziej nierealistycznym oczekiwaniom dotyczącym tego, jak powinni wyglądać, a w połączeniu z ogólnokrajową kampanią przeciwko otyłości obserwujemy coraz większe napięcie wśród chłopców związane z ich wyglądem fizycznym" - mówi Bunnell.
Czy winne są naciski kulturowe?
Eksperci są zgodni, że wciąż niewiele wiadomo na temat anoreksji i innych zaburzeń odżywiania w "nietradycyjnych" populacjach, takich jak mężczyźni, mniejszości, starsze kobiety i młodsze dzieci. Ale wielu sugeruje, że może to mieć związek z wszechobecnością presji kulturowej. "W naszej kulturze panuje fobia na punkcie tłuszczu, mamy nierealistyczne wyobrażenia na temat tego, jak szczupłe powinno być ciało i w jakim wieku" - mówi Mickley.
"Jedną z rzeczy, które staramy się ustalić, jest to, w jakim stopniu zaburzenia te można przypisać wrodzonym czynnikom biologicznym, a w jakim kulturze" - mówi Bunnell. (Coraz więcej badań wskazuje na silne powiązania genetyczne w przypadku anoreksji).
"Oczywistą odpowiedzią jest, że zawsze jest to jedno i drugie. Ale w dzisiejszych czasach presja kulturowa dotycząca wagi jest tak duża, nacisk na otyłość tak intensywny, a kultura tak bardzo się rozszerzyła" - zauważa. Być może, ponieważ kultura stała się głośniejsza i bardziej intensywna, odsłania więcej ukrytej wrażliwości".
