Historia terroru biologicznego i chemicznego

Czy wyciągnięto wnioski?

Napisany przez Daniela J. DeNoon Medycznie zweryfikowany przez Charlotte E. Grayson Mathis, MD Z archiwum lekarza

Wojna chemiczna i biologiczna nie jest nowa. Nawet w czasach starożytnych wojna to nie tylko miecze i długie łuki. Kilka przykładów:

• 1000 P.N.E. Dym arszenikowy używany przez Chińczyków.

• 600 P.N.E. Solon z Aten podczas oblężenia miasta zatruł wodę pitną Kirrhy.

• 184 p.n.e.: Podczas bitwy morskiej Hannibal z Kartaginy rzucił na pokłady wrogich statków gliniane naczynia pełne żmij.

• Od co najmniej 1100 roku istnieje wiele przykładów ciskania ciał ofiar dżumy lub ospy przez mury miejskie.

• 1400s: Leonardo da Vinci zaproponował opartą na arszeniku broń przeciwokrętową.

• 1495: Hiszpanie zaoferowali Francuzom pod Neapolem wino zakrapiane krwią chorych na trąd.

• 1650: Polski generał artylerii Siemenowics wystrzelił w kierunku swoich wrogów kule wypełnione śliną wściekłych psów.

Wnioski z lekcji: Nawet surowa broń chemiczna i biologiczna wywołuje strach i panikę.

Historia USA przed I wojną światową

Wojna biologiczna i chemiczna nie jest obca amerykańskiej ziemi. Przykłady obejmują:

• W 1763 roku brytyjscy oficerowie wymyślili plan rozdawania zarażonych ospą koców rdzennym Amerykanom w Fort Pitt w Pensylwanii.

• Podczas wojny secesyjnej przyszły gubernator Kentucky, dr Luke Blackburn, sprzedawał żołnierzom Unii odzież skażoną ospą i żółtą febrą.

• Pod koniec wojny secesyjnej, armia Granta utknęła pod Richmond podczas oblężenia Petersburga w Wirginii. Istniał plan - nie zrealizowany - zaatakowania okopów Konfederatów chmurą kwasów chlorowodorowych i siarkowych.

Wnioski z lekcji: Nie każdy bioterror pochodzi zza oceanu.

I wojna światowa

Nieograniczone użycie środków chemicznych spowodowało 1 mln z 26 mln ofiar poniesionych przez wszystkie strony w I wojnie światowej. Zaczęło się od używania przez Francuzów i Brytyjczyków gazu łzawiącego, ale wkrótce nastąpiła eskalacja na bardziej toksyczne trucizny. Niektóre śmiertelne punkty orientacyjne:

• Październik 1914 r: Niemiecka artyleria wystrzeliwuje w kierunku brytyjskich żołnierzy 3000 pocisków wypełnionych chlorosiarczanem dianisidyny, substancją drażniącą płuca. Pociski zawierały zbyt dużo trotylu i najwyraźniej zniszczyły substancję chemiczną.

• Pod koniec 1914 roku niemiecki naukowiec Fritz Haber wpadł na pomysł stworzenia chmury trującego gazu za pomocą tysięcy butli wypełnionych chlorem. Przeprowadzony w kwietniu 1915 r. podczas bitwy o Ypres we Francji atak mógł przełamać linie aliantów, gdyby niemieckie oddziały zrozumiały, jak kontynuować atak gazowy.

• Do 1915 roku wojska alianckie stworzyły własne ataki gazowe chorine. Doprowadziło to do wyścigu po coraz bardziej toksyczne chemikalia. Niemcy wymyślili gaz difosgenowy, Francuzi próbowali gazu cyjankowego.

• W lipcu 1917 roku Niemcy wprowadzili gaz musztardowy, który palił zarówno skórę, jak i płuca.

• Wojna biologiczna była na ogół mniej udana. Większość z tych działań koncentrowała się na zarażaniu zwierząt gospodarskich wroga wąglikiem lub nosacizną.

Wyciągnięte wnioski: Horror broni chemicznej sprawił, że świat otrząsnął się z przerażenia. Konwencja genewska podjęła próbę poważnego ograniczenia ich przyszłego użycia w działaniach wojennych.

II wojna światowa

W okresie międzywojennym naukowcy z wielu krajów wymyślali coraz straszniejsze bronie chemiczne. Stany Zjednoczone opracowały siedem środków chemicznych - ale zwycięzcą w tym chemicznym wyścigu zbrojeń były Niemcy. Najpierw, w 1936 roku, niemiecki chemik Gerhart Schrader wymyślił środek nerwowy, który nazwano tabunem (później nazwano go niemieckim agentem A lub GA). Około 1938 roku Schrader wymyślił nowy gaz nerwowy, kilkakrotnie bardziej śmiercionośny niż tabun. Został on nazwany sarinem (później znany również jako GB).

Również w latach 30. XX wieku Francja, Anglia, Kanada, Japonia i Niemcy prowadziły zakrojone na szeroką skalę programy broni biologicznej, koncentrujące się głównie na wągliku, toksynie botulinowej, dżumie i innych chorobach.

Wiedząc, że druga strona może dokonać odwetu w naturze, broń chemiczna i biologiczna nie weszła na szeroką skalę do użytku podczas II wojny światowej. Były jednak straszne wyjątki:

• W 1935 roku faszystowskie Włochy najechały Etiopię. Ignorując Protokół Genewski, który podpisały siedem lat wcześniej, Włochy użyły broni chemicznej z niszczącym skutkiem. Najbardziej skuteczny był gaz musztardowy zrzucany w bombach lub rozpylany z samolotów. Skuteczny był również środek musztardowy w postaci sproszkowanej, który rozsypywano na ziemi.

• Japońska inwazja na Chiny obejmowała zarówno ataki chemiczne, jak i biologiczne. Japończycy podobno atakowali chińskie oddziały gazem musztardowym i innym środkiem blistrowym zwanym Lewisite (nazwanym tak na cześć amerykańskiego wynalazcy, kapitana W. Lee Lewisa, który nazwał go "rzeczą, obok której gaz musztardowy staje się zapachem synestety"). Atakując Chińczyków, Japonia rozprzestrzeniała również cholerę, dyzenterię, tyfus, dżumę i wąglik.

• Niemcy używali gazu na bazie cyjanku do masakrowania żydowskich cywilów w obozach koncentracyjnych.

Lesson learned: Choć trudno jest wsadzić złego dżina z powrotem do jego butelki, groźba odwetu generalnie powstrzymuje narody przed użyciem broni chemicznej i biologicznej przeciwko podobnie uzbrojonym państwom. Nie powstrzymuje to jednak ataków na kraje, które nie są w stanie odpowiedzieć bronią masowego rażenia.

Zimna wojna

Choć najwięcej uwagi poświęcono wyścigowi zbrojeń jądrowych, zarówno rządy sowieckie, jak i zachodnie przeznaczyły ogromne środki na rozwój broni chemicznej i biologicznej. Niektóre słabe punkty:

• W latach 50. brytyjscy i amerykańscy naukowcy wymyślili VX, gaz nerwowy tak toksyczny, że jedna kropla na skórze może zabić w ciągu 15 minut.

• W 1959 roku naukowcy z Fort Detrick w stanie Maryland wyhodowali komary zarażone żółtą gorączką.

• Do innych amerykańskich broni biologicznych należały bomby przeciwpiechotne wypełnione Brucelą.

• W latach 80. i 90. radzieccy naukowcy wymyślili tzw. środki typu Novichok. Były to nowe i wysoce zabójcze środki nerwowe.

• Stany Zjednoczone badały możliwości wykorzystania środków psychodelicznych do obezwładniania oddziałów wroga. Jeden z tych środków, zwany BZ, został rzekomo użyty w wojnie wietnamskiej.

• W 1967 roku Międzynarodowy Czerwony Krzyż stwierdził, że gaz musztardowy i prawdopodobnie środki nerwowe zostały użyte przez Egipcjan przeciwko cywilom podczas wojny domowej w Jemenie.

• W 1968 roku tysiące owiec zginęło w pobliżu Dugway Proving Grounds w Utah, amerykańskiego ośrodka broni biologicznej. Uwolniony środek wydawał się być gazem nerwowym, ale ustalenia nie były ostateczne.

• W latach 1967-8 USA pozbyły się starzejącej się broni chemicznej w ramach operacji CHASE, co oznacza "cut holes and sink 'em". Jak sama nazwa wskazuje, broń została umieszczona na pokładzie starych statków, które zostały zatopione na morzu.

• W 1969 roku 23 amerykańskich żołnierzy i jeden cywil zostali narażeni na działanie sarinu na Okinawie w Japonii, podczas czyszczenia bomb wypełnionych śmiertelnym środkiem nerwowym. Ogłoszenie tego faktu wywołało furię: Broń była utrzymywana w tajemnicy przed Japonią.

• W 1972 roku USA i ZSRR podpisały międzynarodowy traktat zakazujący stosowania środków biologicznych. Do 1973 roku USA poinformowały, że cała pozostała broń biologiczna została zniszczona.

• W 1979 roku w sowieckim ośrodku broni biologicznej w Swierdłowsku uwolniono pióropusz wąglika. Zabił on co najmniej 64 osoby. Gdyby wiatr wiał w drugą stronę, mogły zginąć tysiące. Pomimo traktatu zakazującego broni biologicznej, sowiecki program szedł pełną parą.

• W 1982 roku USA twierdziły, że Laos i Wietnam używały broni chemicznej i biologicznej w Laosie i w Kambodży. USA twierdziły również, że siły radzieckie użyły broni chemicznej - w tym gazu nerwowego - podczas inwazji na Afganistan.

Wyciągnięte wnioski: Broń chemiczna i biologiczna stanowi zagrożenie dla zdrowia i środowiska narodów, które ją posiadają. Porozumienia zakazujące broni biologicznej są trudne do wyegzekwowania.

Wojna irańsko-iracka

Irak zaatakował Iran w 1980 roku. Wkrótce potem uwolnił broń chemiczną: środek musztardowy i środek nerwowy Tabun, dostarczone w bombach zrzucanych przez samoloty.

• Szacuje się, że 5% irańskich ofiar było wynikiem użycia broni chemicznej.

• Wydaje się, że wkrótce po zakończeniu wojny w 1988 roku Irak użył broni chemicznej w atakach na kurdyjskich cywilów.

• Zarzucono, że Libia użyła broni chemicznej -- otrzymanej od Iranu -- w atakach na sąsiedni Czad.

• W 1991 roku siły alianckie rozpoczęły wojnę lądową w Iraku. Nie ma dowodów, że Irak użył broni chemicznej. Dowódca sił alianckich, gen. H. Norman Schwarzkopf, zasugerował, że mogło to być spowodowane irackim strachem przed odwetem przy użyciu broni jądrowej.

Wnioski z lekcji: Państwa, które opracowały broń chemiczną, zwykle używają jej podczas konfliktów zbrojnych -- chyba że obawiają się przytłaczającego odwetu.

Terroryzm

Technologia tworzenia broni chemicznej, a nawet biologicznej wydaje się być w zasięgu ręki zorganizowanych i dobrze finansowanych grup, które wykorzystują terror do realizacji swoich celów. Kilka przykładów:

• W 1974 roku, działając w pojedynkę, jugosłowiański imigrant Muharem Kubergovic ostrzegł Los Angeles Times, że jest głównym oficerem wojskowym grupy przygotowującej ataki z użyciem gazu nerwowego. Ponieważ powiedział, że pierwszym celem będzie "A" jak lotnisko, prasa nazwała go Alphabet Bomber. Po jego aresztowaniu policja znalazła ukrytą w jego mieszkaniu broń chemiczną, w tym około 20 funtów gazu cyjankowego.

• W 1984 roku agenci federalni dokonali nalotu na obóz zbrojny prowadzony przez grupę białych supremacjonistów i antysemitów o nazwie Przymierze, Miecz, Ramię Pana. Grupie tej zarzucano wysadzenie w powietrze rurociągu gazu ziemnego i popełnienie kilku innych przestępstw w 1983 roku. Po poddaniu się grupy władze znalazły 30 galonów cyjanku potasu.

• W 1984 roku wyznawcy Bhagwan Shri Rashneesh rozsypali domowej roboty bakterie salmonelli na produktach w supermarketach, klamkach i barach sałatkowych restauracji w Oregonie. Nikt nie umarł, ale 751 osób zachorowało. Zatrucia były przygotowaniem do ataków mających na celu zatrzymanie wyborców w domu podczas lokalnych wyborów, w których członek kultu ubiegał się o stanowisko sędziego okręgowego. Ściganie przywódców kultu doprowadziło do rozproszenia organizacji.

• W 1994 roku władze federalne oskarżyły dwóch członków antyrządowej milicji, Minnesota Patriots Council, o planowanie użycia broni biologicznej do ataków terrorystycznych. Mężczyźni składowali rycynę, toksynę biologiczną. Obaj zostali skazani.

• W 1994 roku mieszkańcy Matsumoto w Japonii zaczęli pojawiać się z objawami choroby spowodowanej gazem nerwowym. Zginęło siedem osób, a około 500 zostało rannych. Był to test przed drugim atakiem w 1995 roku w tokijskim metrze, w którym zginęło 12 osób, a tysiące szukało pomocy medycznej. Ataki pochodziły od apokaliptycznej sekty Aum Shinrikyo, która również próbowała opracować broń biologiczną opartą na botulizmie i wirusie Ebola.

• W październiku 2001 r. redaktor tabloidu "The Sun" z Florydy zmarł z powodu wąglika, którego źródłem był list. Pracownik redakcji również zaraził się wąglikiem, ale wyzdrowiał. Tymczasem listy z wąglikiem pojawiły się w biurach ABC, CBS i NBC w Nowym Jorku. Kilku pracowników, jak również pracownik poczty z New Jersey i dziecko, które było w biurach ABC, zachorowało na wąglik skórny. Wąglik znaleziono również w nowojorskim biurze Gov. George'a Pataki. W tym samym miesiącu listy zawierające wąglik dotarły do biura pocztowego Senatu. W sumie 19 osób rozwinęło infekcje wąglikiem; pięć zmarło. Około 10,000 mieszkańców USA wzięło dwumiesięczne kursy antybiotyków po możliwych ekspozycjach na wąglik. Sprawca (sprawcy) tych ataków nie został jeszcze zidentyfikowany. Ponieważ wąglik był klasy broni lub zbliżonej do broni, wydaje się, że pochodził z zaawansowanego laboratorium.

Wnioski z lekcji: Grupy terrorystyczne uważają, że broń chemiczna i biologiczna dobrze nadaje się do ich celów. Jednak trudności związane z pozyskaniem materiałów, przygotowaniem broni i przeprowadzeniem ataków ograniczyły liczbę ofiar. Mimo stosunkowo niskiej liczby rzeczywistych ofiar broń biologiczna i chemiczna może wyraźnie przerażać duże populacje.