Dla Teri DiCesare, babci dwójki dzieci i dyrektorki filadelfijskiego przedszkola House at Pooh Corner od prawie pół wieku, odporność dzieci wygląda podobnie jak jej codzienna scena w południe: maluchy i przedszkolaki - maski zdjęte, lunche wyjęte - rozmawiają. Siorbiące z kartonów z sokiem. Są głupie.
"Resilience oznacza zdolność do adaptacji", mówi DiCesare. "To znaczy, że dzieci dostosowują się do zmian".
W ciągu ostatnich kilku lat było wiele zmian i wstrząsów, z którymi trzeba się zmierzyć. Niektórzy dorośli mogą zlekceważyć wpływ na dzieci, zwłaszcza na te najmłodsze. Mówią takie rzeczy jak: "Dzieci są odporne. Nic im nie będzie."
Ale to jest bardziej skomplikowane niż to.
Odporność dzieci - ich zdolność do przetrwania w środku i po kryzysie - zależy od tego, kim są, jak wyglądało ich życie wcześniej i jak reagują na nie dorośli wokół nich (w tym rodzice, inni krewni i opiekunowie społeczni).
Bez wątpienia ostatnie wydarzenia odcisnęły swoje piętno. W badaniu przeprowadzonym w 2020 roku wśród 1000 amerykańskich rodziców, 71% stwierdziło, że pandemia miała negatywny wpływ na zdrowie psychiczne ich dziecka. A dane CDC pokazują, że w okresie od marca do października 2020 r. było o 24% więcej wizyt w izbie przyjęć związanych ze zdrowiem psychicznym dla dzieci w wieku 5-11 lat w porównaniu z tym samym okresem w 2019 r.
Inne badania prześledziły skutki zmian klimatycznych i przemocy -- czy to będąc świadkiem, czy doświadczając ich - na małe dzieci, zauważając problemy takie jak depresja, lęk, fobie, drażliwość, trudności w nauce oraz zmiany w śnie i apetycie.
Jednak tak realne jak te skutki, dzieci mogą przez nie przejść - z odpowiednią pomocą.
Powrót do zdrowia dzięki wsparciu
"Najważniejsze jest to, że: Po jakiejkolwiek tragedii, większość dzieci - większość ludzi -- będzie w rzeczywistości OK", mówi Robin H. Gurwitch, PhD, psycholog i profesor psychiatrii w Duke University Medical Center.
"Ale to nie jest tak, że ludzie po prostu odbijają się od dna" - mówi Gurwitch. "Kiedyś istniał pogląd, że niektórzy ludzie są odporni, a inni nie. To już odeszło do lamusa. Odporność jest czymś, co możemy wzmocnić".
Gurwitch przekonała się o tym wielokrotnie, ponieważ od ponad 30 lat koncentruje swoją pracę na wpływie traumy i katastrof na dzieci i ich rodziny - oraz opartych na dowodach sposobach pomocy dzieciom przez to.
Najważniejszym składnikiem w budowaniu i wspieraniu odporności dziecka, jak twierdzi Gurwitch, jest bezpieczna, pełna zaufania relacja z dorosłym, który potrafi słuchać, pielęgnować i modelować zdrowe sposoby radzenia sobie z problemami.
Tymi dorosłymi nie muszą być rodzice dziecka. Może to być inny krewny lub nauczyciel, trener, przywódca religijny, sąsiad lub ktoś inny w ich życiu. Mogą oni pomóc dzieciom w wyborze zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem, takich jak spacer, rozmowa o uczuciach, rysowanie obrazków czy zabawa ze zwierzątkiem.
Opiekunowie mogą także wzmacniać dzieci, sugerując i modelując sposoby podejmowania działań. Może to oznaczać malowanie kredą tęczy na chodniku, zaproszenie nowego ucznia do wspólnej zabawy, wolontariat w spiżarni lub w innej sprawie, na której im zależy. Jest to "szukanie sposobów na nadanie znaczenia temu, co się dzieje" - mówi Gurwitch.
Trudności dotykają dzieci w nierównym stopniu
Trudne rzeczy zdarzają się każdemu. Ale niektóre dzieci są narażone na większe trudności z powodu swojej rasy, sytuacji ekonomicznej, tożsamości płciowej lub narodowości.
"Nie każde dziecko przechodzi przez strukturalny rasizm, uprzedzenia, ten ból i krzywdę" - mówi dr Iheoma U. Iruka, założycielka Equity Research Action Coalition w Frank Porter Graham Child Development Institute na University of North Carolina at Chapel Hill.
Te uprzedzenia mogą również sprawić, że przeoczymy codzienną odporność dzieci, które przeszły przez więcej niż swoją część traumy.
"Każde dziecko ma mocne strony" - mówi Iruka. Na przykład zwraca uwagę na to, że dziecko, które nie radzi sobie z czytaniem, "może być elastyczne, życzliwe dla przyjaciół, krytycznie myślące i rozwiązujące problemy. Możemy nie rozumieć, jak bardzo są odporne".
Rada Iruki, aby pomóc wzmocnić odporność dzieci: "Przede wszystkim kochajcie swoje dzieci" - mówi. Rozmawiajcie z nimi, czytajcie razem bajki, włączajcie je w różne środowiska społeczne i ludzi, dajcie im przestrzeń do odkrywania.
To, jak zachowują się dorośli, też ma znaczenie - być może większe niż ich słowa. Zadaj sobie pytanie: "Czy kiedy się zdenerwuję, będę się wydzierał, czy wezmę głęboki oddech i znajdę sposób, by się uspokoić?". mówi Gurwitch. "Jeśli dzieci widzą, że płaczemy, to naprawdę ważne jest, aby widziały, jak osuszamy łzy i idziemy do przodu".
Odporność nie jest czymś, co rozwijasz na własną rękę. Ludzie są społeczni. Wpływają na nas ludzie i systemy wokół nas. Kiedy dziecko ma opiekuna, który sam czuje się zadbany, mogą zaoferować dzieciom swoje najlepsze, najbardziej pielęgnujące jaźnie.
"Musimy stworzyć odporne rodziny i odporne społeczności", mówi Iruka. "Dzieci nie mogą być odporne same z siebie".
