U 45-letniej Lynn Marie Witt zdiagnozowano RZS prawie 20 lat temu, ale ogrodnictwem zajęła się znacznie później, po okresie kryzysu w jej życiu.
Najpierw przyszedł rozwód. Potem zmarli oboje jej rodzice. Potem reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) zaostrzyło się tak bardzo, że nie wiedziała, jak długo będzie mogła chodzić. Ale ogród społeczny zmienił wszystko.
Na początku praca w ogrodzie była ciężka, ale z czasem Witt zauważyła, że może pracować przez dłuższy czas bez bólu. Dziś Witt, była terapeutka zajęciowa, mówi, że całe to kopanie w ziemi poprawia zakres ruchu w jej rękach.
"Uprawiasz życie za pomocą tych nasion. Ale tak naprawdę czuję, że ogródek uprawia mnie" - mówi Witt. "To pozwala mi na ruch. Pozwala mi być znowu wolnym".
A badania pokazują, że ogrodnictwo może zwiększyć siłę i zręczność (robienie rzeczy rękami) u niektórych osób.
Mimo to, każda osoba jest inna i ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem i słuchać swojego ciała podczas ogrodnictwa z RZS, mówi Christina Hanson, terapeuta zajęciowy i nauczyciel w Marianjoy Rehabilitation Hospital w Wheaton, IL. Wyznaczaj sobie małe cele i rób przerwy, mówi.
Należy też zadbać o ochronę pleców i kolan. Niektóre przyjazne dla stawów rzeczy, które mogą pomóc to:
-
Podwyższone grządki ogrodowe
-
Ogrody w pojemnikach
-
Narzędzia z szeroką podstawą lub miękkim uchwytem
-
Torba, w której wszystko jest w jednym miejscu
-
Podwyższone grządki z krawędzią, na której można usiąść
-
Poduszka na kolana lub krzesło ogrodowe
Jeśli potrzebujesz dodatkowej pomocy, dołącz do ogrodu społecznego. Przyjaciele ogrodnika Witta pomagają mu w ciężkim kopaniu i robią zakupy, gdy nie czuje się dobrze. "To miły system wsparcia, który warto mieć" - mówi.
Jeśli zapalenie stawów uniemożliwia ci robienie tego, co kochasz, porozmawiaj z terapeutą zajęciowym - mówi Hanson. Pomoże ci on zmodyfikować twoje ruchy, abyś mógł je wykonywać. A jeśli nie jest to możliwe, pomoże Ci znaleźć hobby przyjazne chorym na RZS, które podniesie jakość Twojego życia. Jeśli ogrodnictwo nie jest Twoją pasją, oto kilka zajęć, które możesz wypróbować.
Tai Chi
Ta starożytna praktyka łączy płynne ruchy z głębokim oddychaniem. Te techniki wdechu i wydechu możesz wykorzystać wszędzie. Mogą one nawet działać jako "dodatkowy pomocnik" w walce z bólem, mówi Hanson.
Prawdopodobnie nie można pozbyć się wszystkich bólów stawów i sztywności z tai chi, ale to pokazuje korzyści z bardzo mało minusów. Badania pokazują, że u osób z RZS, może:
-
usprawnić ruchy dolnej części ciała
-
Łagodzenie stresu
-
Poprawa zdolności do wykonywania podstawowych zadań
-
Poprawi Twoje ogólne samopoczucie
Istnieje wiele różnych sposobów na naukę tai chi. Możesz pobrać aplikację lub ściągnąć film na YouTube. "To fajna opcja dla osób, które nie są w stanie dotrzeć na zajęcia" - mówi Hanson.
Lekkie wędrówki i jazda na rowerze
Janeil Whitworth, 31 lat, ma rodzinę, która uwielbia spędzać czas na świeżym powietrzu. Whitworth choruje na RZS, ale nauczyła się dostosowywać piesze i rowerowe wycieczki tak, aby były łatwiejsze dla jej stawów. Korzysta na przykład z roweru elektrycznego, aby "trochę się rozruszać", gdy zaczynają ją boleć kolana lub ręce.
Wybiera też powolne spacery i krótsze trasy. W tej chwili odpowiada to jej stylowi życia - mówi Whitworth. Z synami, którzy mają 4 lata i 8 miesięcy, "nie można wędrować przez 5 mil" - mówi Whitworth.
Niezależnie od tego, co wybierzesz, kluczowe jest dopasowanie aktywności do swoich możliwości. Oto kilka wskazówek, które pozwolą Ci w pełni wykorzystać swoje hobby na świeżym powietrzu:
-
Zaplanuj postoje na odpoczynek.
-
Wybieraj płaskie, gładkie ścieżki.
-
Idź we własnym tempie.
-
Poznaj teren.
Najważniejszą rzeczą, mówi Hanson, jest słuchanie swojego ciała. "To powie ci, nie, nie mogę dalej iść do przodu", mówi Hanson. "Może trzeba się cofnąć".
Ćwiczenia rozwijające umysł
Są to zabawne lub relaksujące zajęcia, które zmuszają do myślenia. Pomyśl o zagadkach, grach słownych, sudoku i czytaniu. Te hobby mogą być zabawne i mogą nawet pomóc w utrzymaniu ostrości umysłu w miarę starzenia się. Rób to z przyjaciółmi, aby uzyskać jeszcze więcej korzyści.
Whitworth uwielbia czytać książki, zwłaszcza w czasie gorączki. Używa aplikacji do śledzenia swoich postępów. Program daje jej również szansę na połączenie z innymi miłośnikami książek. "To było naprawdę fajne", mówi. "To był dobry impuls dla zdrowia psychicznego, aby znaleźć tę społeczność".
Czytanie jest łatwiejsze dla twoich stawów niż fizyczne hobby. Ale nie każdy może trzymać książkę przez długi czas, mówi Hanson. Aby zmniejszyć obciążenie rąk, możesz:
-
Słuchać książki w formie audio (audiobook).
-
Korzystaj z głośnomówiącego uchwytu do książek.
-
Wypróbuj urządzenie typu e-reader (zazwyczaj znacznie lżejsze).
-
Użyj aplikacji do czytania w telefonie.
Gotowanie
Wiele osób z RZS lubi tworzyć w kuchni. Jeśli jednak trzeba wykonać wiele czynności związanych ze ściskaniem, skręcaniem lub siekaniem, może pojawić się ból. Dobra wiadomość jest taka, że możesz podjąć kroki, które sprawią, że przygotowywanie posiłków będzie łatwiejsze dla Twoich stawów.
W Internecie można znaleźć wiele wskazówek dotyczących gotowania z RZS. Możesz również porozmawiać z terapeutą zajęciowym o technikach i narzędziach, które mogą pomóc. Oto kilka rzeczy, które może zasugerować:
-
Naucz się jednoręcznych technik gotowania, jeśli jedna ręka boli mniej niż druga.
-
Zaopatrz się w sprzęt kuchenny przyjazny RA, taki jak naczynia z dużymi lub miękkimi uchwytami.
-
Kup stabilizator do deski do krojenia, aby zapobiec jej ślizganiu się.
Przygotowywanie własnych posiłków może być świetną zabawą. Ale daje to również szansę na zwiększenie odżywiania poprzez wybór zdrowych składników. "To sytuacja, w której wygrywamy podwójnie" - mówi Hanson.
Nie ma konkretnego sposobu, aby jeść z RZS. Ale możesz chcieć sprawdzić dietę śródziemnomorską. Jest to przeciwzapalny plan żywieniowy, który zawiera dużo zdrowych tłuszczów, ziół, owoców i zielonych warzyw. Porozmawiaj z lekarzem lub dietetykiem, aby dowiedzieć się więcej.
Taniec
Ruch jest dobry dla Twojego ciała. A badania pokazują, że taniec może pomóc Ci w poruszaniu się i poprawie nastroju. Znajdź więc lokalny program nauki salsy lub tańca towarzyskiego. Powiedz im o wszelkich ograniczeniach ruchowych, jakie możesz mieć. Prawdopodobnie będą mogli nauczyć Cię kilku ruchów, a nawet znaleźć partnerów, którzy są na tym samym poziomie. Jeśli wolisz tańczyć na własną rękę, oto kilka przyjaznych RA klas tanecznych, które warto wypróbować:
-
Zumba
-
Taniec brzucha
-
Hip hop
-
Bollywood
Pamiętaj, aby wziąć pod uwagę powagę swoich objawów i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek nowej aktywności fizycznej z RZS.
Witt nie ma pełnego ruchu w swoim ciele. Ale nadal wyraża siebie poprzez muzykę i taniec. Czasami uczy dzieci baletu. Chodzi też na zajęcia z tapingu dla dorosłych. "To nie jest na poziomie, do którego jestem wyszkolona" - mówi Witt. "Ale jest to bardziej przyjemne, nawet jeśli nie mogę robić szalonych obrotów".
