Psychologia to nauka o umyśle i zachowaniu. Twoje zachowanie nie dzieje się w próżni. Żyjesz w społeczeństwie. Twoje środowisko i ludzie w nim obecni wpływają na Twoją psychologię. To właśnie wtedy pojawia się psychologia społeczna.
Czym jest psychologia społeczna?
Psychologia społeczna to badanie twojego umysłu i zachowania w stosunku do innych ludzi. Psychologia społeczna przygląda się osobowości, relacjom międzyludzkim i zachowaniom w grupie.
Ludzie zawsze byli istotami społecznymi, ale szczególne zainteresowanie psychologią społeczną pojawiło się w XVIII wieku.
Formalne badania i pisanie o psychologii społecznej pojawiły się dopiero w latach 30-tych XX wieku.
Koncepcje psychologii społecznej
Ludzie wokół ciebie wpływają na twoją osobowość i zachowania. Pomyśl o tym, jak zachowujesz się wobec rodziny podczas świątecznego obiadu, a jak wobec współpracowników podczas spotkania w pracy.
Te społeczne dostosowania są niewielkie, ale niektóre koncepcje psychologii społecznej mogą wpłynąć na cały twój system przekonań. Poniżej przedstawiamy tylko kilka z nich.
Konformizm. Konformizm występuje wtedy, gdy jesteś pod wpływem zmiany swoich przekonań i zachowań, aby dopasować się do grupy. Rzeczywista presja, taka jak przebywanie wśród innych ludzi lub presja wyobrażona, taka jak normy społeczne, może wpłynąć na dostosowanie się do grupy.
Istnieją trzy rodzaje konformizmu.
Internalizacja to sytuacja, w której akceptujesz normy grupowe wokół siebie. Ten typ zazwyczaj występuje, gdy wierzymy, że ludzie wokół nas są lepiej poinformowani.
Identyfikacja to forma konformizmu, w której zachowujesz swoje osobiste przekonania niezależnie od większości. Na przykład, policjant może być zmuszony do kryminalizacji określonego działania, nawet jeśli uważa inaczej.
Konformizm ingracjacyjny to taki, w którym dostosowujesz się do większości, aby zyskać przychylność lub akceptację. Zazwyczaj jest motywowany chęcią uzyskania nagrody społecznej.
Posłuszeństwo. Posłuszeństwo występuje wtedy, gdy podporządkowujesz się poleceniom i możliwościom wywierania wpływu przez daną osobę. Badając je, psychologowie społeczni szczególnie przyglądają się relacjom między postrzeganymi autorytetami a innymi ludźmi.
Posłuszeństwo i konformizm są podobne. Główna różnica polega na tym, że posłuszeństwo potrzebuje hierarchii, która obejmuje polecenia.
Autorytetem może być każdy, kto ma władzę. Twój szef, nauczyciel, lekarz lub ktoś z lepiej poinformowanych może być postrzegany jako autorytet.
Koncepcja siebie. Koncepcja siebie opisuje sposób, w jaki postrzegasz, myślisz i oceniasz siebie. Częścią koncepcji siebie jest zrozumienie, że jesteś częścią świata z zestawem oczekiwań.
Koncepcja siebie ma wiele aspektów. Każdy z nich współgra z tym, jak angażujesz się w życie większej grupy.
-
Jak postrzegasz siebie (obraz siebie)
-
Jak cenisz siebie (poczucie własnej wartości)
-
Osoba, którą chciałbyś być (ja idealne)
Twoje wyobrażenie o sobie wpływa na to, jak zachowujesz się wobec innych ludzi.
Dyskryminacja. Dyskryminacja opisuje zachowania i działania wobec grupy ludzi. Zachowania te są zazwyczaj negatywne i skierowane na płeć, rasę, klasę lub inne cechy grupy.
Ludzie często mylą dyskryminację z uprzedzeniami, ale te dwa pojęcia są nieco inne. Dyskryminacja jest zachowaniem, podczas gdy uprzedzenie jest przekonaniem, które nie musi być realizowane.
Efekt osoby postronnej. Ta teoria psychologii społecznej zakłada, że jest mniej prawdopodobne, że pomożesz osobie w potrzebie, gdy inni ludzie są obecni. Człowiek czuje się mniej osobiście odpowiedzialny w sytuacji zagrożenia, im więcej jest osób.
Wiele czynników ma wpływ na to, jak zareagujesz w sytuacji zagrożenia. Rodzaj sytuacji, ludzie w niej uczestniczący oraz Twoje możliwości odgrywają rolę w tym, jak zareagujesz na sytuację.
Przykłady z psychologii społecznej
Wiele wpływowych badań ukształtowało psychologię społeczną, począwszy od 1898 r.
Eksperyment ułatwień i zahamowań społecznych. Psycholog społeczny Norman Triplett badał, jak rowerzyści reagują na przebywanie w otoczeniu innych ludzi.
Triplett ustalił, że ludzie starali się bardziej, gdy znajdowali się w pobliżu innych osób lub gdy było oczywiste, że inni ludzie są świadkami ich działań.
Triplett spekulował, że ich wydajność się poprawiła, ale dalsze badania wykazały, że obecność innych osób może hamować wydajność.
Eksperyment z efektem autokinetycznym. Muzafer Sherif eksperymentował z koncepcją konformizmu w 1935 roku. Przedstawił uczestnikom iluzję wizualną i zapytał ich, co widzą.
Niezależnie od tego, co pokazywała iluzja, uczestnicy ostatecznie zgadzali się z tym, co widzieli - nawet jeśli było to błędne. Eksperyment ten wykazał, że ludzie w dwuznacznych scenariuszach patrzą na ludzi wokół siebie i dostosowują się do nich.
Późniejsze eksperymenty pokazały nieco inne wyniki. Na przykład w jednym z eksperymentów ustalono, że członkowie kultur zachodnich są mniej skłonni do podporządkowania się niż kultury wschodnie.
Eksperyment posłuszeństwa. Psychologia społeczna rozwinęła się szybko po II wojnie światowej, gdy niemieccy żołnierze twierdzili, że "wykonywali rozkazy" podczas powojennych prób. Psycholog społeczny Stanley Milgram badał koncepcję posłuszeństwa.
Eksperyment szokowy Milgrama w 1961 roku określił, jak daleko zwykła osoba jest skłonna posunąć się w oparciu o wymagania postrzeganej postaci autorytetu. Uczestnikom kazano porazić prądem innego (fałszywego) uczestnika, jeśli odpowie na pytanie niepoprawnie.
Porażenie prądem stawało się coraz bardziej intensywne z każdą błędną odpowiedzią, a (fałszywa) postać autorytetu stawała się coraz bardziej wymagająca w trakcie eksperymentu.
Milgram odkrył, że wiele osób niebezpiecznie poraziłoby drugiego uczestnika, gdy kazał im to zrobić fałszywy lekarz w eksperymencie, niezależnie od ich przekonań.
Milgram ustalił jednak, że ludzie zazwyczaj nie podążają ślepo. Przed wykonaniem rozkazu dokonują krytycznego osądu.
Aby zwykły człowiek był posłuszny autorytetowi, muszą być spełnione dwa warunki:
-
Osoba wierzy, że osoba wydająca polecenia jest do tego uprawniona
-
Osoba wierzy, że osoba wydająca polecenia weźmie na siebie odpowiedzialność za to, co jej polecono
Efekt osoby postronnej. Najwyraźniejszym przykładem efektu bystandera było zabójstwo Kitty Genovese w 1964 roku. Osoby postronne widziały lub słyszały atak na Genovese, ale polegały na pomocy innych.
To tragiczne wydarzenie pokazało efekt przechodnia. Otworzyło ono dyskusje na temat podejmowania decyzji, postrzegania sytuacji kryzysowych i nie tylko.
Czym zajmują się psycholodzy społeczni?
Psychologowie społeczni koncentrują się na zachowaniu ludzi, ale to nie wszystkie badania. Psychologia społeczna rozszerzyła się na wiele dziedzin jako strategia stosowana.
Pracownicy i psychologia społeczna. Psychologowie społeczni stosują swoje zrozumienie ludzkiego zachowania, aby pomóc organizacjom, takim jak firmy lub organizacje non-profit. Pomagają organizacjom zatrudniać, szkolić i prowadzić pracowników przy użyciu psychologii społecznej.
Szkoła i psychologia społeczna. Szkoły to skomplikowane środowiska społeczne. Psychologowie społeczni patrzą na programy edukacyjne krytycznie, pomagają nauczycielom zrozumieć dynamikę społeczną ich klasy, uczą o autorytecie administracji i tak wiele więcej.
Inne opcje dla stosowanych psych społecznych. Psycholog społeczny jest praktyczny wszędzie tam, gdzie ludzie tworzą grupy. Mogą pracować w badaniach, marketingu i projektowaniu dla grup takich jak:
-
Rząd
-
Placówki medyczne
-
Agencje usług społecznych
-
Organizacje prywatne
Gdziekolwiek człowiek idzie, psychologia społeczna idzie z nim!
