Jeśli Twoje dziecko ma zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), nie jest niczym niezwykłym, aby mieć inne warunki w tym samym czasie. Są one nazywane comorbidities. Oppositional defiant disorder (ODD) jest jednym z takich warunków. W rzeczywistości, ODD jest najczęstszym współwystępowaniem z ADHD. Eksperci uważają, że około czterech na 10 dzieci z ADHD ma również ODD.
Oto spojrzenie na to, co się dzieje, gdy Twoje dziecko ma ADHD i ODD w tym samym czasie.
Czym są ADHD i ODD?
ADHD jest rodzajem zaburzenia mózgu, które dotyka miliony amerykańskich dzieci i często trwa aż do dorosłości. Jeśli Twoje dziecko ma ADHD, może to powodować kombinację problemów takich jak:
-
Brak uwagi
-
Nadaktywność
-
Zachowania impulsywne
ODD to rodzaj zaburzenia zachowania, które najczęściej diagnozowane jest w dzieciństwie. Jeśli Twoje dziecko ma ODD, ma tendencję do:
-
Niewspółpracujące
-
Zuchwały
-
Agresywny
Te dwa stany mogą wydawać się podobne, ponieważ niektóre objawy mogą się pokrywać. Jednak ich przyczyny są zazwyczaj różne. Na przykład, ADHD jest w większości przypadków chorobą genetyczną i często jest przekazywane przez członków rodziny. Dzieciom z ADHD trudno jest kontrolować swoje zachowanie.
Z kolei ODD jest często zachowaniem wyuczonym lub wynika z problemów rozwojowych. Jeśli Twoje dziecko szybko traci panowanie nad sobą, zbyt często się kłóci, niszczy mienie lub celowo denerwuje innych, jest to często oznaką poważniejszego schorzenia związanego z zachowaniami antyspołecznymi.
Jakie są podobieństwa?
W obu przypadkach dochodzi do zmian w chemii mózgu, które powodują takie objawy jak niekontrolowane, impulsywne lub agresywne zachowanie. Oba schorzenia występują częściej u chłopców niż u dziewczynek.
Objawy u dziecka muszą trwać co najmniej 6 miesięcy, zanim lekarz zdiagnozuje u niego ADHD lub ODD.
Łatwo jest pomylić zarówno ADHD jak i ODD jako normalne zachowania u małych dzieci lub nastolatków i zignorować je. Jednak dzieci z tymi zaburzeniami nie mają tendencji do "wyrastania" z tych faz tak łatwo jak ich rówieśnicy. Niektóre z objawów mogą ustępować z wiekiem, zwłaszcza jeśli początkowo stan jest łagodny. Ale dla niektórych dzieci z ciężkimi formami ADHD i ODD, te zachowania mogą nigdy nie zniknąć.
Objawy ADHD mogą obejmować:
-
Krótki czas koncentracji uwagi
-
Łatwe rozpraszanie się
-
Popełnianie nieostrożnych błędów
-
Bycie zapominalskim
-
Problemy z koncentracją na czasochłonnych lub wymagających zadaniach
-
Trudności z organizacją
-
Nie potrafi usiedzieć w miejscu
-
Ciągle się wierci
-
Dużo mówi lub przerywa rozmowę
-
Niewielkie lub żadne poczucie zagrożenia
-
Działanie bez zastanowienia
Do częstych objawów ODD należą:
-
Częste napady złości
-
Kłótnie z dorosłymi
-
Odmowa wykonania polecenia osoby dorosłej lub autorytetu
-
Zawsze kwestionuje zasady
-
Odmowa przestrzegania zasad
-
Robienie rzeczy, które denerwują lub niepokoją innych
-
Obwinianie innych za złe zachowanie lub błędy
-
Łatwe denerwowanie się na innych
-
Zachowywanie się w sposób gniewny
-
Mówienie w sposób ostry lub niemiły
-
Dążenie do zemsty
Objawy te mogą prowadzić do niskiej samooceny i utrudniać dziecku nawiązywanie i utrzymywanie przyjaźni. Może ono również osiągać słabe wyniki w szkole. Dzieci z ODD mogą występować przeciwko innym dzieciom, rodzicom, nauczycielom i każdemu, kogo postrzegają jako autorytet.
Jeśli Twoje dziecko ma zarówno ADHD i ODD, możliwe jest, że ma niektóre lub wszystkie objawy obu zaburzeń. Jeśli nie jesteś pewien lub jesteś zdezorientowany co może się dziać, porozmawiaj z lekarzem dziecka.
Jakie są różnice?
Podstawowa różnica polega na tym, że w przypadku ADHD dziecko ma zazwyczaj problemy z koncentracją uwagi i jest nadpobudliwe. W przypadku ODD dziecko jest wyzywające, rozdrażnione i rozzłoszczone.
Objawy ADHD zwykle pojawiają się, gdy dziecko ma 12 lat lub mniej. U niektórych osób mogą się one rozpocząć już w wieku 3 lat. Objawy ODD pojawiają się jednak dużo wcześniej - zwykle przed ukończeniem 8 roku życia, a często już jako maluchy. Ale Twoje dziecko może również pokazać objawy, gdy są w ich nastolatków.
W przeważającej części, ADHD jest genetyczne. Oznacza to, że jeśli Twoje dziecko ma ADHD, są szanse, że bliski krewny ma go również. Ważne jest, aby zauważyć, że złe wychowanie lub zbyt dużo czasu ekranowego nie powoduje ADHD.
Ale eksperci uważają, że ODD zdarza się z powodu problemów rozwojowych lub że może to być wyuczona postawa. Oznacza to, że Twoje dziecko może mieć ODD, ponieważ odzwierciedla negatywne zachowania, takie jak niespójne lub surowe dyscyplinowanie przez autorytety, takie jak rodzice i nauczyciele. Może to robić, aby zwrócić na siebie uwagę lub uzyskać reakcję od Ciebie.
Prawdopodobieństwo wystąpienia ODD u dziecka może być większe, jeśli jego życie rodzinne jest chaotyczne, a w rodzinie występują zaburzenia psychiczne i nadużywanie substancji.
Czy można mieć ADHD i ODD razem?
Tak. Niezależnie od tego, czy Twoje dziecko ma ADHD czy ODD, często zdarza się, że jedno z nich występuje jednocześnie. Chociaż eksperci nie są pewni, dlaczego tak się dzieje, zauważają, że jeśli dziecko ma ADHD, to pogarsza objawy ODD i odwrotnie.
Dzieje się tak dlatego, że kiedy objawy ODD, takie jak defiance i agresywne zachowanie, mieszają się z problemami ADHD, takimi jak brak skupienia, impulsywność i nadpobudliwość, zachowania te mogą się nawzajem nasilać i stawać się coraz silniejsze. Jeśli Twoje dziecko ma oba schorzenia, mogą one być trudniejsze do wyleczenia. Ale jeśli zająć się objawy tak szybko, jak to możliwe, może to prowadzić do lepszych wyników w dłuższej perspektywie.
Co powoduje, że ADHD i ODD występują razem?
Eksperci nie są pewni, dlaczego te dwa schorzenia są tak często ze sobą powiązane. Ale mają pewne wspólne czynniki ryzyka, takie jak:
-
Genetyka
-
Wyuczone zachowania
-
Problemy psychologiczne
-
Problemy rozwojowe, jakie może mieć dziecko w wieku niemowlęcym
-
Problemy z życiem domowym
Jak diagnozuje się ADHD i ODD?
Nie ma specjalnego testu, który pozwoliłby zdiagnozować zarówno ADHD, jak i ODD. Jeśli jednak dziecko wykazuje objawy obu tych zaburzeń przez ponad 6 miesięcy, należy porozmawiać o tym z lekarzem.
Przeprowadzi on badania laboratoryjne i badania krwi oraz wykona szczegółowe badanie lekarskie, aby wykluczyć wszelkie choroby medyczne, urazy lub skutki uboczne leków. Jeśli lekarz nie jest w stanie znaleźć fizycznej przyczyny objawów dziecka, może skierować je do licencjonowanego specjalisty od zdrowia psychicznego, takiego jak psychiatra lub psycholog. Ci pracownicy służby zdrowia są specjalnie przeszkoleni do diagnozowania i leczenia problemów zdrowia psychicznego u dzieci i nastolatków.
Mogą oni wykorzystać specjalne wywiady i kwestionariusze do obserwacji i oceny ogólnego zachowania i postawy dziecka. Ty lub inne osoby cieszące się autorytetem w życiu dziecka, takie jak nauczyciele lub trenerzy, również możecie być zmuszeni do złożenia raportu na temat wszystkiego, co zauważyliście. Pomoże to specjalistom w postawieniu dokładnej diagnozy.
ADHD i ODD: Opcje leczenia
Jeśli u Twojego dziecka zdiagnozowano zarówno ADHD jak i ODD, nie musisz już leczyć tylko jednego problemu. Lekarz może zalecić leczenie tak wcześnie, jak to możliwe i sugerować wiele podejść. Może to obejmować:
Szkolenie rodziców. To jest, gdzie jesteś nauczony, jak wzmocnić swoje relacje z dzieckiem, i nauczyć się pomocne sposoby zarządzania ich zachowanie. Jest to zazwyczaj pierwsza linia leczenia. Może to obejmować:
-
Metody pozytywnego wzmacniania
-
Kiedy ignorować żądania lub zachowania dziecka
-
Jak skutecznie stosować nagrody
-
Odpowiednie metody odosobnienia lub karania
Możesz zauważyć poprawę zachowania dziecka w ciągu 3-6 lat od rozpoczęcia tych działań.
Wspólne rozwiązywanie problemów (CPS). Dzięki temu dzieci z ADHD i ODD uczą się, jak być bardziej elastycznym, radzić sobie z frustracją i łatwiej się przystosowywać. Poprzez CPS, ty i twoje dziecko może nauczyć się wymyślać rozwiązania lub negocjować decyzje, które oboje zgadzają. Może to pomóc w rozwiązywaniu konfliktów i łagodzeniu trudnych zachowań.
Terapia rodzinna. Kiedy Twoje dziecko ma zarówno ADHD jak i ODD, może to mieć wpływ na całą rodzinę. Chodzenie na terapię razem może pomóc wszystkim radzić sobie z realiami wychowywania dziecka z problemami rozwojowymi i pracować razem, aby znaleźć rozwiązania.
Wsparcie behawioralne w szkole. Szkoły mogą oferować programy współpracy w celu zapewnienia wsparcia behawioralnego dla Twojego dziecka. Może to obejmować:
-
Jasne i spójne zasady oraz konsekwencje niewłaściwych zachowań
-
Pozytywne nagrody za dobre zachowanie
-
Współpraca nauczycieli, pracowników szkoły i rodziców, zwłaszcza jeśli dziecko ma poważne problemy z zachowaniem
Korepetycje indywidualne. Badania wykazują, że korepetycje jeden na jeden w porównaniu z nauką w klasie mogą pomóc w złagodzeniu objawów ADHD i ODD.
Leki. Badania wykazują, że leki na ADHD, często znane jako środki psychostymulujące, są skuteczne w leczeniu zarówno ADHD, jak i objawów ODD, zwłaszcza gdy występują one razem. Mogą one pomóc dziecku stać się bardziej uważny i mniej antyspołeczne i agresywne.
Leki nie są lekarstwem, ale mogą pomóc poprawić codzienne życie dziecka. Eksperci stwierdzili, że kombinacja leków stosowanych w leczeniu nadpobudliwości, impulsywności i problemów behawioralnych jest skuteczna na dłuższą metę, a niepożądane efekty uboczne nie trwają zbyt długo.
Jeśli zauważysz efekty uboczne, poinformuj o tym swojego lekarza.
Co z tego wynika?
Jeśli Twoje dziecko wykazuje objawy ADHD i ODD, kluczowa jest wczesna pomoc medyczna. Nie należy zwlekać z uzyskaniem pomocy lub rozpoczęciem terapii czy przyjmowaniem leków zalecanych przez lekarza. Uzyskanie pomocy wcześnie jest niezbędne dla szczęścia i dobrego samopoczucia całego gospodarstwa domowego.
Oba schorzenia mogą trwać do końca dorosłości, ale leczenie może pomóc złagodzić niektóre objawy i pomóc dziecku w radzeniu sobie z nimi. Kształć się tak bardzo, jak to tylko możliwe. Dzięki temu możesz poznać wskazówki i sztuczki, które poprawią życie Twojego dziecka, a także Twoje relacje z nim.
Jeśli czujesz się przytłoczony, sięgnij po grupę wsparcia. W ten sposób można połączyć się z innymi rodzicami lub opiekunami dzieci z ADHD i ODD, którzy mają podobne doświadczenia. Mogą one użyczyć poczucie wspólnoty.
