Nagły wzrost zachorowań na raka jądra u młodych mężczyzn i chłopców zmusza lekarzy do szukania odpowiedzi.
Walka z rakiem jądra
Rak jądra, choć uleczalny, jest często ignorowany przez mężczyzn, którzy go mają.
By Bob Calandra Medically Reviewed by Craig H. Kliger,?MD Od lekarza Archives
18 grudnia 2000 -- Dziwne, ciężkie uczucie w dolnej części żołądka Jacoba Nassa zaczęło się jakieś dwa lata temu. Na początku zakładał, że to przepuklina. Ale podczas wakacji na Kajmanach, poszedł nurkować i poczuł ostry ból, jakby ktoś właśnie kopnął go w pachwinę.
Kiedy świeżo poślubiony Nass wrócił do domu, poszedł do swojego lekarza. Trzy tygodnie później lekarze z Fox Chase Cancer Center w Filadelfii przekazali mu złe wieści: miał szczególnie agresywną formę raka jąder.
"Byłem zszokowany", mówi Nass, 29 lat. "Wyobrażasz sobie siebie jako zdrową osobę, a odkrycie, że masz coś zagrażającego życiu, w pewnym sensie rzuca cię na kolana".
Według American Cancer Society (ACS), każdego roku 6 900 mężczyzn nie spodziewa się tego. I choć liczba ta zalicza typ jądra do najrzadszych form raka, pozostaje on najczęstszym nowotworem złośliwym u młodych mężczyzn w wieku od 15 do 35 lat.
Jądra w kształcie jajka są gruczołami płciowymi w mosznie, które wydzielają męskie hormony i produkują plemniki. Jeszcze w latach 80-tych XX wieku diagnoza raka jądra była ponurą wiadomością dla młodego mężczyzny. Ale z biegiem lat, postępy w chemioterapii i innych metodach leczenia radykalnie zmniejszyły liczbę zgonów z powodu tego zabójcy. Wśród osób, które przeżyły, są światowej klasy sportowcy, tacy jak dwukrotny zwycięzca Tour de France Lance Armstrong i złoty medalista olimpijski na łyżwach Scott Hamilton, a także komik Tom Green, który w swoim programie w MTV postanowił opisać swoje doświadczenia związane z leczeniem potencjalnie zagrożonej grupy wiekowej - w tym chirurgiczne usunięcie jądra.
Według ACS, przypadki raka jądra na całym świecie rosły przez ostatnie trzy dekady. Obecnie jednak badacze są podzieleni co do tego, czy liczby te nadal rosną.
"Istniał pewien konsensus, że liczba przypadków jest na światowym wzroście", Uzzo mówi lekarzowi. "[Ale] nie sądzę, aby istniały ostateczne [dowody] sugerujące, że to prawda".
Przyczyna ciągłego wzrostu -- jeśli rzeczywiście jest prawdziwa -- jest również przedmiotem debaty. Niektórzy wskazują nawet na globalne ocieplenie jako możliwą przyczynę. Uzzo podkreśla jednak: "Nie sądzę, by ktokolwiek był przekonany, że istnieje zdecydowany [wzrost], który można przypisać globalnemu ociepleniu,"
Lekarze nie są też do końca pewni, dlaczego rak jądra upodobał sobie młodych mężczyzn. Niektórzy uważają, że szybko dzielące się komórki spermy i jąder mężczyzn w okresie największego rozkwitu seksualnego mogą powodować błędy komórkowe, które stają się rakowe.
Lekarze wiedzą, że mężczyzna, który urodził się z niedorozwiniętym jądrem (które podczas rozwoju płodowego pozostaje w brzuchu, a nie trafia do moszny), ma znacznie większe szanse na zachorowanie na raka jądra, nawet jeśli wada zostanie naprawiona chirurgicznie.
"Te jądra, które nie schodzą, wydają się być predysponowane do raka jądra w późniejszym okresie życia" - mówi Uzzo, dodając, że nie każdy mężczyzna urodzony z tą przypadłością rozwinie raka jądra. "To daje nam do myślenia, że te jądra są predysponowane".
Rak jądra zwykle objawia się jako bezbolesny obrzęk lub masa w zaatakowanym jądrze. Mężczyzna może również odczuwać tępy ból lub uczucie ciężkości w dolnej części brzucha, mosznie lub okolicy pachwiny, podobne do tego, czego doświadczył Nass. Leczenie zależy od tego, czy choroba przeniosła się do innych części ciała.
"Pierwszą rzeczą do zrobienia jest usunięcie jądra, a następnie etap pacjenta z rentgenem klatki piersiowej i tomografii komputerowej, aby zobaczyć, czy rak rozprzestrzenił się", mówi Uzzo.
Aby określić, czy węzły chłonne są zaangażowane, może być wymagana operacja ich usunięcia. Dobra wiadomość jest taka, że komórki nowotworowe są bardzo wrażliwe na chemioterapię i promieniowanie, przede wszystkim dlatego, że dzielą się i mnożą tak szybko. Oznacza to, że prawie wszystkie - nawet zaawansowane - nowotwory jądra są uleczalne.
ACS podaje, że odsetek wyleczeń w przypadku choroby wcześnie wykrytej zbliża się do 100%, a w przypadku raka jądra we wszystkich stadiach (stopniach zaawansowania) łącznie wynosi 90%.
"Jest to jeden z najwybitniej uleczalnych typów nowotworów, jakie mamy" - mówi Uzzo.
Dobrym przykładem jest przypadek Lance'a Armstronga. W 1996 roku światowej klasy kolarz zignorował wczesne objawy, w tym bolesność pachwiny. Wkrótce jednak zaczął odczuwać bóle głowy, niewyraźne widzenie i kaszleć krwią. Wizyta u lekarza ujawniła, że rak jądra rozprzestrzenił się na całe ciało, w tym do mózgu. Lekarze dawali elitarnemu sportowcowi jedynie 50/50 szans na przeżycie.
Mimo to poddał się agresywnemu leczeniu: operacji usunięcia chorego jądra i guzów w mózgu oraz chemioterapii. Rok później Armstrong został uznany za wolnego od raka.
Uzzo i inni mają nadzieję, że przypadki celebrytów nie tylko zaalarmują młodych mężczyzn o raku jąder, ale także przekonają ich do rozpoczęcia samobadania, aby byli zaznajomieni z wielkością i odczuciem swoich jąder i mieli większe szanse na wykrycie subtelnych, wczesnych zmian. Ale jeśli badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Hiddersfield w Anglii i opublikowane we wrześniowym numerze European Journal of Cancer Care z 1999 roku jest miarą, większość mężczyzn nadal nie wie zbyt wiele o oznakach, objawach i ryzyku tego nowotworu.
W badaniu naukowcy stwierdzili, że przytłaczająca większość z 203 mężczyzn, studentów studiów licencjackich i podyplomowych (w wieku od 20 do 45 lat), z którymi przeprowadzono wywiady na temat raka jądra, albo była niedoinformowana, albo źle poinformowana o tej chorobie. Bardziej niepokojący dla badaczy był fakt, że tylko jeden mężczyzna w badanej grupie wiedział, jak prawidłowo wykonać samobadanie jąder i aktywnie praktykował tę procedurę.
Dziś "myślę, że jest zwiększona świadomość z powodu głośnych przypadków" - mówi Uzzo.
Przy tak wysokich wskaźnikach wyleczeń, uwaga jest obecnie skierowana na poprawę metod leczenia. W szczególności lekarze chcieliby znaleźć sposób na zminimalizowanie ryzyka dla płodności pacjenta. Stanowisko National Cancer Institute wskazuje, że u wielu (choć nie u wszystkich) osób poddawanych chemioterapii produkcja nasienia może zostać przywrócona w stopniu wystarczającym, aby umożliwić pacjentowi urodzenie dziecka. Podobnie, radioterapia w przypadku rozsiewu niektórych typów raka jądra może powodować problemy z płodnością z powodu rozlania się promieniowania na pozostałe (normalne) jądro, ale znowu, może to ustąpić u niektórych pacjentów. Na szczęście w obu przypadkach, jeśli płodność odzyska się, wydaje się, że nie ma zwiększonego ryzyka wystąpienia wad wrodzonych.
Oczywiście nie ma możliwości przewidzenia z góry, kto może być niepłodny. "Każdy lek może wpłynąć na płodność", mówi Uzzo, zauważając, że większość pacjentów przechowuje swoją spermę w banku przed poddaniem się leczeniu. "Chociaż celem nr 1 jest wyleczenie pacjenta z choroby, obecnie koncentrujemy nasze wysiłki na zmniejszeniu zachorowalności oferowanych rodzajów leczenia na płodność i zminimalizowaniu wszelkich [problemów] związanych z chemioterapią".
Nass zdecydował się na dziecko przed operacją, dwoma rundami chemioterapii i naświetlaniami, które miały wyleczyć jego raka. Rok po leczeniu jest już w pełni sił, ale nie wiadomo, dlaczego zachorował.
"Lekarze powiedzieli mi, że w moim przypadku nie ma bezpośredniej przyczyny" - mówi Nass, ojciec małego chłopca.
Nass mówi, że wszystko, co chce teraz zrobić, to skupić się na przyszłości i na uświadamianiu innym zagrożeń związanych z rakiem jąder.
"To był układ, który dostałem" - mówi. "Patrzę teraz na siebie jako na orędownika tej sprawy. Zdecydowanie będę nadal orędownikiem świadomości".
Bob Calandra jest niezależnym pisarzem, którego prace pojawiły się w kilku magazynach, w tym w People i Life. Mieszka w Glenside, Pa.
