Mężczyźni i udar

Lekarz wyjaśnia, jak zapobiegać udarowi i jak rozpoznać objawy udaru.

Udary są piątą główną przyczyną śmierci u mężczyzn (i trzecią najczęstszą przyczyną śmierci u kobiet), jednak większość mężczyzn nie potrafi wymienić jednego objawu udaru. Oto jak je rozpoznać i im zapobiegać.

Dlaczego powinienem się przejmować udarem?

Jeśli jesteś jak większość mężczyzn w średnim wieku, prawdopodobnie nie poświęcasz wiele czasu na martwienie się o udar. W końcu udar to ryzyko, które kojarzymy z późniejszym okresem życia - coś, o czym można pomyśleć po przejściu na emeryturę i założeniu pierwszej pary protez.

Ale może powinniśmy być trochę bardziej zaniepokojeni. Są one rzeczywiście bardziej prawdopodobne u mężczyzn w wieku powyżej 65 lat, ale mogą się zdarzyć w każdym wieku. Udary są również częściej śmiertelne i występują wcześniej u mężczyzn niż u kobiet.

Konsekwencje udaru mogą być druzgocące. Nie tylko udar może zabić, ale również udar niepowodujący śmierci może spowodować poważne osłabienie, paraliż lub niezdolność do komunikowania się.

Jednak nie wszystkie wiadomości są ponure. Około 80% udarów można zapobiec. Nadszedł więc czas, aby zwiększyć swoje szanse. Jeśli jesteś w grupie ryzyka, musisz poznać objawy udaru i wprowadzić pewne zmiany w swoim stylu życia.

Znajomość czynników ryzyka i oznak udaru jest pierwszym krokiem w zapobieganiu udarowi.

Jak dochodzi do udaru?

Istnieją dwa rodzaje udaru:

• Udar niedokrwienny jest podobny do zawału serca, z tym że występuje w naczyniach krwionośnych mózgu. Zakrzepy mogą tworzyć się w naczyniach krwionośnych mózgu, w naczyniach krwionośnych prowadzących do mózgu, a nawet w naczyniach krwionośnych w innych częściach ciała, które docierają do mózgu. Zakrzepy te blokują przepływ krwi do komórek mózgowych, odcinając dopływ tlenu do części mózgu. Bez tlenu komórki mózgowe najpierw przechodzą w stan szoku, a następnie zaczynają umierać. Im dłużej nie leczy się udaru, tym większe są uszkodzenia mózgu. Udar niedokrwienny może wystąpić również wtedy, gdy zbyt wiele blaszki miażdżycowej (złogi tłuszczowe i cholesterol) zatyka naczynia krwionośne mózgu. Są one najczęstszym rodzajem udaru. Około 80% udarów to udary niedokrwienne.

• Udary krwotoczne zdarzają się, gdy naczynie krwionośne w mózgu pęka lub rozrywa się. W rezultacie krew wnika do mózgu, powodując uszkodzenie komórek mózgowych. Chociaż rzadziej spotykane, te udary mogą być bardziej niszczące. Chociaż przyczyna jest inna niż w przypadku udaru niedokrwiennego, wynik jest taki sam: komórki mózgowe nie mogą otrzymać potrzebnej im krwi. Ponad 60% osób, które doznały udaru krwotocznego, umiera w ciągu roku, a ci, którzy przeżyją, są zwykle znacznie bardziej niepełnosprawni. Najczęstsze przyczyny udaru krwotocznego to wysokie ciśnienie krwi i tętniaki mózgu. Tętniak to słabość lub cienkość w ścianie naczynia krwionośnego.

Jakie są objawy udaru mózgu?

Najczęstsze objawy udaru to:

• Słabość lub drętwienie twarzy, ręki lub nogi po jednej stronie ciała

• Utrata wzroku lub przyciemnienie (jak opadająca zasłona) w jednym lub obu oczach

• Utrata mowy, trudności z mówieniem lub rozumieniem tego, co mówią inni

• Nagły, silny ból głowy bez znanej przyczyny

• Utrata równowagi lub niestabilny chód, zwykle w połączeniu z innym objawem

Co należy zrobić w przypadku wystąpienia objawów udaru?

Natychmiast zadzwoń pod numer 911, jeśli Ty lub ktoś kogo znasz ma objawy udaru. Udar jest medycznym stanem nagłym. Natychmiastowe leczenie może uratować Ci życie lub zwiększyć szanse na pełny powrót do zdrowia.

American Heart Association używa narzędzia pamięciowego znanego jako F.A.S.T. do rozpoznawania oznak udaru:

• Opadanie twarzy

• Osłabienie ramion

• Smużenie mowy

• Czas na wezwanie 911

Czy udarom można zapobiec?

Nawet połowie udarów można zapobiec. Wiele czynników ryzyka może być kontrolowanych zanim spowodują problemy.Czynniki ryzyka, które można kontrolować obejmują:

• Wysokie ciśnienie krwi

• Migotanie przedsionków

• Niekontrolowana cukrzyca

• Wysoki poziom cholesterolu

• Palenie tytoniu

• Ciężkie picie

• Nadwaga

• Choroba tętnic szyjnych lub wieńcowych

Do niekontrolowanych czynników ryzyka należą:

• Wiek (osoby powyżej 65 roku życia)

• Płeć (mężczyźni mają więcej udarów; kobiety mają bardziej śmiertelne udary)

• Rasa (Afroamerykanie mają wyższe ryzyko)

• Udar mózgu w rodzinie

Lekarz może ocenić ryzyko wystąpienia udaru i pomóc w kontroli czynników ryzyka.

Udarom krwotocznym najlepiej zapobiegać poprzez kontrolę wysokiego ciśnienia krwi. Im mniejszy jest nacisk na ściany naczyń krwionośnych, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo ich pęknięcia.

Częściej występujące udary niedokrwienne są spowodowane przez skrzepy krwi - tych samych złoczyńców odpowiedzialnych za zawały serca. Aby zmniejszyć ryzyko, należy oczyścić tętnice z płytki nazębnej, która gromadzi się w nich i prowadzi do powstawania zakrzepów. Sposoby na to obejmują:

• Ćwiczenie przez co najmniej pół godziny przez większość dni w tygodniu

• Właściwe odżywianie się, najlepiej dieta o niskiej zawartości tłuszczów nasyconych (takich jak w przetworzonych mięsach) i wysokiej zawartości owoców i warzyw

• Utrzymywanie zdrowej wagi

• Nie palenie. Palacze są dwukrotnie bardziej narażeni na udar.

Niskie dawki aspiryny mogą zmniejszyć ryzyko udaru, chociaż mogą nie pomóc młodszym mężczyznom, którzy już mają niskie ryzyko udaru. Przed rozpoczęciem terapii aspiryną należy porozmawiać z lekarzem.

Czasami ludzie doświadczają objawów ostrzegawczych przed wystąpieniem udaru. Są to tak zwane przemijające ataki niedokrwienne (zwane również TIA lub "mini-udarem"), krótkie epizody objawów udaru wymienionych powyżej. Z TIA mamy do czynienia, gdy blokada, spowodowana przez skrzep, jest tymczasowa. Nie pozostawiają one trwałych uszkodzeń mózgu, ale narażają na większe ryzyko wystąpienia kolejnego udaru.

Niektórzy ludzie nie mają żadnych znaków ostrzegawczych przed udarem lub objawy są tak łagodne, że nie są zauważalne. Regularne badania kontrolne są ważne w wychwytywaniu problemów, zanim staną się one poważne. Należy zgłaszać lekarzowi wszelkie objawy lub czynniki ryzyka.

Jak leczy się udary?

Leczenie udaru zależy od jego rodzaju. Udar niedokrwienny, jeśli zostanie w porę wykryty, może być leczony lekami zwanymi środkami zapobiegającymi tworzeniu się skrzepów (trombolitykami). Leki te mogą szybko rozpuścić blokadę, przywracając przepływ krwi do dotkniętego obszaru i zachowując komórki mózgowe.

Udary krwotoczne są trudne do leczenia. Zazwyczaj trzeba po prostu obserwować i czekać, aż krwawienie samo się zatrzyma. Sporadycznie udary krwotoczne mogą być leczone za pomocą operacji lub innych zabiegów.

Głównym problemem w leczeniu udarów jest wychwycenie ich na czas. Środki przeciwzakrzepowe muszą być podane w ciągu kilku godzin od wystąpienia pierwszych objawów udaru.

W miarę powrotu do zdrowia - a powrót do zdrowia po udarze może być powolny - prawdopodobnie będziesz potrzebował ciągłego leczenia. Problem polega na tym, że jeden udar stwarza ryzyko wystąpienia kolejnych. Jeśli miałeś udar niedokrwienny, lekarz może zalecić leki rozrzedzające krew, które zmniejszają tendencję krwi do zakrzepów. Stenty mogą być również wszczepiane chirurgicznie, aby otworzyć zatkaną tętnicę.