Tracheostomia: Procedura, ryzyko i wyniki

Tracheostomia to otwór, który lekarz wykonuje w Twojej tchawicy, aby ułatwić Ci oddychanie. Dowiedz się więcej o tym, kiedy konieczna jest tracheostomia, jak wygląda zabieg, opieka po zabiegu, ryzyko i wyniki.

Tracheostomia to otwór w tchawicy, który lekarz wykonuje, aby ułatwić oddychanie. Zazwyczaj podczas zabiegu śpisz, choć nie zawsze, jeśli jest to nagły przypadek.

Lekarz zazwyczaj wkłada rurkę tracheostomijną, czasami nazywaną rurką trachową (wymawianą jako trake), przez otwór i do płuc.

Tracheotomia (bez s) odnosi się do cięcia, które chirurg wykonuje w Twojej tchawicy, a tracheostomia to samo otwarcie. Jednak niektórzy ludzie używają obu terminów, aby oznaczały to samo.

Tracheostomia jest zazwyczaj rozwiązaniem tymczasowym, które ułatwia oddychanie w czasie, gdy problem medyczny - np. obrzęk dróg oddechowych - ustępuje.

Lekarz zazwyczaj usuwa rurkę i zamyka otwór, gdy pacjent może już samodzielnie oddychać. Jednak w przypadku poważnego uszkodzenia tchawicy, paraliżu strun głosowych lub w sytuacji krytycznej, takiej jak śpiączka, tracheostomia może być potrzebna przez długi czas.

Przyczyny wykonania tracheostomii

Głównym powodem konieczności wykonania tracheostomii jest brak możliwości doprowadzenia odpowiedniej ilości powietrza do płuc. Może to być spowodowane tym, że coś w górnych drogach oddechowych blokuje je. Lekarz nacina poniżej uszkodzonej lub zablokowanej części dróg oddechowych, aby doprowadzić powietrze do płuc.

Tracheostomia może być potrzebna z powodu:

• Guz

• Zajęcie strun głosowych

• Skurcz skrzynki głosowej (krtani)

• Uszkodzenie tchawicy lub dróg oddechowych

• Obrzęk języka, ust lub dróg oddechowych

• Jedzenie lub coś innego utknęło w drogach oddechowych

• Ciężki bezdech senny

• Oparzenia

• Zakażenia

• Inne choroby powodujące problemy z oddychaniem

• Operacja na twarzy lub usunięcia krtani (laryngektomia)

• Wady wrodzone, które wpływają na drogi oddechowe

W większości przypadków lekarz planuje zabieg tracheostomii z wyprzedzeniem. Czasami jednak trzeba ją wykonać poza szpitalem, np. na miejscu wypadku. Tracheostomia w trybie nagłym może być trudna i ma większe szanse na powikłania.

W niektórych przypadkach nic nie blokuje dróg oddechowych, ale poważna choroba uniemożliwia oddychanie w sposób, w jaki powinieneś. W takim przypadku leczenie rozpoczyna się zwykle od założenia rurki, która wchodzi do dróg oddechowych przez nos lub usta (intubacja). Może to być jednak niewygodne i może prowadzić do urazów, owrzodzeń i infekcji, jeśli zostanie pozostawione zbyt długo. Jeśli więc będziesz potrzebował długotrwałej pomocy w oddychaniu, lekarz może zasugerować wykonanie tracheostomii. Może to nastąpić w przypadku:

• Zapalenie płuc

• Rozległy atak serca

• Stroke

• Uszkodzenie ściany klatki piersiowej

• Choroba płuc

• Uszkodzenie rdzenia kręgowego

• Śpiączka

• Ciężka reakcja alergiczna

• Problemy z mięśniami poniżej płuc, które pomagają w oddychaniu (przepona)

• Paraliż lub inne schorzenia utrudniające udrożnienie dróg oddechowych

Procedura tracheostomii

Podejmując decyzję o wykonaniu tracheostomii lekarz bierze pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjenta. Przeprowadzi on badanie przedmiotowe, sprawdzi, jak dobrze porusza się Twoja szyja i zapozna się z historią Twojego zdrowia.

Jeśli nie ma żadnych problemów, lekarz wyjaśni operację do Ciebie i porozmawiać z tobą o plusach i minusach.

Istnieją dwa sposoby wykonania zabiegu:

• Tracheostomia chirurgiczna. Leżysz twarzą do góry. Pielęgniarka czyści klatkę piersiową i szyję antyseptykiem zabijającym zarazki. Anestezjolog poda Ci znieczulenie ogólne, abyś mógł zasnąć i nie czuł bólu. Gdy już zaśniesz, chirurg nacina skórę na dolnej połowie szyi, pomiędzy krtanią a górną częścią klatki piersiowej. Rozcina on znajdujący się poniżej mięsień i być może będzie musiał przesunąć lub wyciąć tarczycę, aby dostać się do tchawicy. Następnie chirurg wycina otwór w tchawicy i wprowadza rurkę. Szwy, taśma chirurgiczna lub pasek z rzepem utrzymają ją na miejscu.

• Minimalnie inwazyjna tracheostomia. W mniej inwazyjnej wersji operacji lekarz wprowadza przez usta specjalną soczewkę, aby zobaczyć wnętrze gardła i wykonać igłą otwór w tchawicy. Jest to tzw. tracheotomia przezskórna.

Jeśli jest to nagły przypadek, np. gdy nagle nie możesz oddychać, możesz być przytomny podczas zabiegu. Lekarz lub inny członek zespołu medycznego może wykonać zabieg po wstrzyknięciu leków znieczulających szyję.

Opieka po zabiegu tracheostomii

Po zabiegu tracheostomii należy spodziewać się pobytu w szpitalu przez co najmniej kilka dni. Twój zespół medyczny pomoże Ci poradzić sobie z:

• Rurką tracheotomijną. Będziesz musiał wiedzieć, jak ją czyścić i wymieniać, aby uniknąć problemów takich jak podrażnienia i infekcje. Możesz również nauczyć się obsługiwać specjalne urządzenie, które odciąga materiał z tchawicy lub gardła.

• Mowa. Po zabiegu tracheostomii prawdopodobnie nie będziesz w stanie mówić tak, jak zwykle. Możesz w ogóle nie być w stanie mówić. Logopeda lub inny pracownik służby zdrowia może udostępnić Ci urządzenia lub techniki, które pomogą Ci się porozumieć i jak najszybciej zacząć mówić.

• Jedzenie. W miarę gojenia się tracheostomii będzie Ci bardzo trudno przełykać. Prawdopodobnie będziesz otrzymywać składniki odżywcze za pomocą kroplówki lub rurki do karmienia wprowadzanej do żołądka.

• Podrażnienie płuc. Powietrze, które dostaje się do płuc może być bardziej suche, ponieważ nie przechodzi przez wilgotny nos lub usta. To może podrażnić tkankę wewnątrz i spowodować dodatkowy śluz i kaszel. Pielęgniarki mogą nauczyć pacjenta, jak stosować roztwór soli fizjologicznej, nawilżacze powietrza i inne metody, które pomogą zmniejszyć podrażnienie i rozluźnić śluz, aby łatwiej było go wykrztusić.

Ryzyko związane z tracheostomią

Tracheostomia jest zabiegiem dość powszechnym, a szczególnie bezpiecznym, jeśli wykonywana jest w szpitalu. Mogą jednak wystąpić komplikacje. Ryzyko podczas lub wkrótce po zabiegu tracheostomii obejmuje:

• Krwawienie

• Uszkodzenie innych części szyi

• Powietrze uwięzione w pobliskich tkankach

• Zapadnięte płuco

• Problemy z rurką tracheotomijną

• Krew, która zbiera się w szyi i uciska tchawicę

Powikłania, które mogą wystąpić później to:

• Zakażenie wokół tracheostomii lub w drogach oddechowych

• Uszkodzenie lub bliznowacenie tchawicy

• Otwór (przetoka) między przełykiem a tchawicą

• Zapalenie płuc

• Podrażnienie, które może prowadzić do zwiększenia ilości śluzu

Wyniki zabiegu tracheostomii

Jeśli tracheostomia jest tymczasowa, lekarz zdecyduje, kiedy usunąć rurkę i pozwolić na zagojenie się otworu. Może pozostać niewielka blizna.

Stała tracheostomia ma tendencję do zwężania się z czasem. Może być konieczne przeprowadzenie kolejnych operacji w celu jej poszerzenia. Zespół medyczny pomoże Ci nauczyć się, jak dbać o tracheostomię.

W przypadku wystąpienia takich problemów, jak nietypowy ból lub dyskomfort, nierówne bicie serca lub problemy z oddychaniem, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.