Stłuszczeniowa choroba wątroby: Niealkoholowe i alkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NAFLD/AFLD)

Stłuszczeniowa choroba wątroby oznacza, że w wątrobie znajduje się dodatkowy tłuszcz. Duże spożycie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania, ale na stłuszczenie wątroby można zachorować nawet wtedy, gdy nie pije się dużo alkoholu. Dowiedz się więcej o objawach, przyczynach i leczeniu NAFLD i AFLD.

Stłuszczeniowa choroba wątroby oznacza, że w wątrobie znajduje się dodatkowy tłuszcz. Lekarz może to nazwać stłuszczeniem wątroby.

Ciężkie picie alkoholu zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania. Z czasem zbyt duża ilość alkoholu prowadzi do gromadzenia się tłuszczu w komórkach wątroby. Utrudnia to pracę wątroby.

Ale na stłuszczenie wątroby można zachorować nawet wtedy, gdy nie pije się dużo alkoholu.

Niealkoholowa choroba tłuszczowa wątroby (NAFLD)

Istnieją dwa różne rodzaje niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby:

Proste stłuszczenie wątroby: Oznacza to, że masz tłuszcz w wątrobie, ale możesz nie mieć żadnego zapalenia w wątrobie lub uszkodzenia komórek wątroby. Zwykle nie pogarsza się ani nie powoduje problemów z wątrobą. Większość osób z NAFLD ma proste stłuszczenie wątroby.

Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH): Jest to znacznie poważniejsze niż zwykłe stłuszczenie wątroby. NASH oznacza, że w wątrobie występuje stan zapalny. Zapalenie i uszkodzenie komórek wątroby, które występują w przypadku NASH, mogą powodować poważne problemy, takie jak zwłóknienie i marskość wątroby, które są rodzajami bliznowacenia wątroby, oraz rak wątroby. Około 20% osób z NAFLD ma NASH.

Alkoholowa choroba tłuszczowa wątroby (ALD)

Alkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby można zapobiec. Zwykle poprawia się po zaprzestaniu picia alkoholu. Jeśli nadal pijesz, ALD może powodować poważne problemy. Obejmują one:

• Powiększenie wątroby. Nie zawsze powoduje to objawy, ale możesz odczuwać ból lub dyskomfort w prawej górnej części brzucha.

• Alkoholowe zapalenie wątroby. Jest to obrzęk wątroby, który może powodować gorączkę, nudności, wymioty, ból brzucha i żółtaczkę (zażółcenie skóry i oczu).

• Alkoholowa marskość wątroby. Jest to nagromadzenie tkanki bliznowatej w wątrobie. Może powodować takie same objawy jak alkoholowe zapalenie wątroby plus:

  • Duże ilości płynu gromadzącego się w brzuchu (lekarz nazwie to wodobrzuszem)

  • Wysokie ciśnienie krwi w wątrobie

  • Krwawienie w organizmie

  • Dezorientacja i zmiany w zachowaniu

  • Powiększona śledziona

  • Niewydolność wątroby, która może być śmiertelna

Związana z alkoholem choroba stłuszczeniowa wątroby zwykle pojawia się jako pierwsza. Następnie może się ona pogorszyć i stać się alkoholowym zapaleniem wątroby. Z czasem może przekształcić się w alkoholową marskość wątroby.

Jeśli pijesz dużo, porozmawiaj z lekarzem. Jest to poufne i może pomóc ci kontrolować picie, aby uratować twoje zdrowie.

Objawy stłuszczenia wątroby

W przypadku ALD i NAFLD zazwyczaj nie występują żadne objawy. Niektóre osoby mogą mieć objawy takie jak zmęczenie lub ból w prawej górnej części brzucha, gdzie znajduje się wątroba.

Jeśli masz NASH lub dopadła Cię marskość wątroby, możesz mieć takie objawy jak:

• Spuchnięty brzuch

• Powiększone naczynia krwionośne pod skórą

• Większe niż normalnie piersi u mężczyzn

• Czerwone dłonie

• Skóra i oczy, które wydają się żółtawe, z powodu stanu zwanego żółtaczką

Przyczyny i czynniki ryzyka

W przypadku ALD przyczyną jest zbyt duża ilość alkoholu. Prawdopodobieństwo zachorowania jest większe, jeśli dużo pijesz i

• jesteś otyły

• Są niedożywione

• mają przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby, zwłaszcza zapalenie wątroby typu C

• Masz geny, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania

• Jesteś Afroamerykaninem lub Latynosem

• Wiek - im jesteś starszy, tym większe prawdopodobieństwo.

Nie wiadomo, dlaczego niektóre osoby z NAFLD mają zwykłe stłuszczenie wątroby, a u innych dochodzi do NASH. Przyczyną mogą być geny. NAFLD lub NASH jest bardziej prawdopodobne, jeśli:

• Masz nadwagę lub otyłość

• Twój organizm nie reaguje na insulinę tak jak powinien (tzw. insulinooporność) lub jeśli masz cukrzycę typu 2

• Masz wysoki poziom trójglicerydów lub złego (LDL) cholesterolu lub niski poziom dobrego (HDL) cholesterolu

• Jesteś starszy

• Masz zespół policystycznych jajników

• U pacjentki występuje bezdech senny

• Masz niedoczynność tarczycy (lekarz nazwie to niedoczynnością)

• Masz niedoczynność przysadki mózgowej (lekarz nazwie to niedoczynnością przysadki)

• Jesteś niedożywiony

• Szybko straciłeś na wadze

• Byłeś narażony na działanie pewnych toksyn i substancji chemicznych

• Masz zespół metaboliczny. Jest to zespół schorzeń, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu 2 i choroby serca.W przypadku zespołu metabolicznego możesz mieć dowolne trzy z tych schorzeń:

  • Duży rozmiar talii

  • Wysoki poziom triglicerydów lub cholesterolu LDL

  • Niski poziom HDL (dobrego) cholesterolu

  • Wysokie ciśnienie krwi

  • Wysoki poziom cukru we krwi

Istnieją również pewne mniej powszechne przyczyny, dla których możesz zachorować na NAFLD lub NASH. Należą do nich:

• Choroby, które wpływają na to, jak organizm wykorzystuje lub przechowuje tłuszcz

• Wirusowe zapalenie wątroby typu C lub inne zakażenia

• Szybka utrata wagi

• przyjmowanie niektórych leków, takich jak glikokortykoidy, metotreksat (Rheumatrex, Trexall), syntetyczne estrogeny, tamoksyfen (Nolvadex, Soltamox) i inne

• Usunięcie pęcherzyka żółciowego. Niektóre osoby, które przeszły operację usunięcia pęcherzyka żółciowego, są bardziej narażone na wystąpienie NAFLD.

Diagnoza

Ponieważ większość ludzi nie ma objawów, te schorzenia nie są łatwe do zdiagnozowania.

Lekarz może zastosować różne metody, aby stwierdzić, czy pacjent ma stłuszczoną chorobę wątroby. Niektóre z nich mogą być użyte przez lekarza do rozpoznania stłuszczenia wątroby to:

• Historia zdrowia. Lekarz zapyta o spożywanie alkoholu przez pacjenta. Informacje te mogą pomóc lekarzowi w rozpoznaniu ALD lub NAFLD, dlatego należy być szczerym. Lekarz zapyta również o przyjmowane leki, sposób odżywiania i inne dolegliwości zdrowotne.

• Badanie fizykalne. Lekarz zważy pacjenta i sprawdzi, czy nie występują u niego objawy problemów z wątrobą, takie jak powiększenie wątroby lub żółtaczka.

• Badania krwi. Mogą one wykazać, czy u pacjenta występuje wysokie stężenie enzymów wątrobowych, takich jak aminotransferaza alaninowa (ALT) i aminotransferaza asparaginianowa (AST). Jeśli tak, to może być problem z Twoją wątrobą.

• Badania obrazowe. Można wykonać badanie ultrasonograficzne, tomografię komputerową (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI). Badania te mogą wykazać, czy w wątrobie znajduje się tłuszcz. Nie są one jednak w stanie stwierdzić, czy mamy do czynienia z prostym stłuszczeniem wątroby, czy z NASH.

• Biopsja wątroby. Nie każdy pacjent z NAFLD musi mieć wykonaną biopsję wątroby. Lekarz może ją zalecić, jeśli istnieje ryzyko wystąpienia NASH lub jeśli inne badania wskazują, że mogą wystąpić powikłania NASH, takie jak marskość wątroby. Lekarz pobiera próbkę tkanki z wątroby i wysyła ją do laboratorium, aby sprawdzić, czy występuje u Państwa zapalenie lub uszkodzenie wątroby. Zabieg zostanie przeprowadzony w szpitalu lub centrum chirurgii ambulatoryjnej. Przed zabiegiem otrzyma Pan/Pani leki pomagające się zrelaksować lub kontrolować ból. W celu wykonania biopsji lekarz znieczuli okolicę i za pomocą specjalnej igły pobierze niewielki fragment tkanki z wątroby. Biopsja wątroby jest jedynym sposobem na zdiagnozowanie NASH przez lekarza.

Leczenie stłuszczeniowej choroby wątroby

Nie ma zatwierdzonych leków na NAFLD, choć niektóre są w fazie badań klinicznych.

Zazwyczaj pierwszą linią leczenia jest utrata wagi. Pomaga ona zmniejszyć ilość tłuszczu, stan zapalny i blizny w wątrobie. Utrata tylko 3% do 5% masy ciała może zmniejszyć ilość tłuszczu w wątrobie. Operacja odchudzania jest również opcją, jeśli masz dużo do stracenia.

Należy również zrezygnować z picia alkoholu. Tylko w ten sposób można zapobiec pogorszeniu się stanu wątroby. Być może uda się nawet cofnąć niektóre z już powstałych uszkodzeń wątroby. Proszę porozmawiać z lekarzem o tym, jak można uzyskać pomoc. Może być potrzebny nadzorowany medycznie program detoksykacji, aby bezpiecznie rzucić picie i opanować objawy odstawienia.

W przypadku powikłań spowodowanych NASH, takich jak marskość lub niewydolność wątroby, konieczny może być przeszczep wątroby. Ogólnie rzecz biorąc, osoby z NASH, które otrzymują przeszczep wątroby, radzą sobie bardzo dobrze.

Samodzielna pielęgnacja przy stłuszczeniowej chorobie wątroby

Zmiana stylu życia może pomóc:

• Więcej ćwiczeń. Staraj się być aktywnym co najmniej 30 minut dziennie przez większość dni w tygodniu. Jeśli starasz się schudnąć, może okazać się, że ćwiczenia pomagają. Jeśli jednak nie ćwiczysz regularnie, najpierw poproś lekarza o zgodę i zacznij powoli.

• Bądź miły dla swojej wątroby. Nie rób rzeczy, które utrudniają jej pracę. Unikaj alkoholu. Przyjmuj leki i środki dostępne bez recepty tylko zgodnie z zaleceniami. Przed wypróbowaniem jakichkolwiek środków ziołowych porozmawiaj z lekarzem. Tylko dlatego, że dany produkt jest naturalny, nie oznacza to, że jest bezpieczny.

• Obniż swój cholesterol. Jedz zdrową dietę opartą na roślinach, ćwicz i przyjmuj leki. Dzięki temu Twój cholesterol i trójglicerydy będą na właściwym poziomie.

• Kontroluj swoją cukrzycę, sprawdzaj poziom cukru we krwi i przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza.

Powikłania stłuszczeniowej choroby wątroby

Głównym powikłaniem wszystkich tych chorób jest marskość wątroby, czyli jej bliznowacenie. Ponieważ wątroba próbuje powstrzymać stany zapalne, które występują w tych schorzeniach, tworzy obszary blizn. W miarę rozprzestrzeniania się stanu zapalnego powstają blizny, a w końcu wątroba nie może wykonywać swojej pracy. Może to skutkować:

• Gromadzenie się płynu w jamie brzusznej

• Obrzęknięte żyły w przełyku, które mogą pękać i krwawić

• Dezorientacja i senność

• Rak wątroby

• Niewydolność wątroby

Czy można zapobiegać stłuszczeniowej chorobie wątroby?

Aby zapobiec ALD:

• Pij z umiarem: To jeden drink dziennie dla kobiet i mężczyzn powyżej 65 roku życia i do dwóch dla mężczyzn 65 i młodszych.

• Chroń się przed wirusowym zapaleniem wątroby typu C: Ta wirusowa infekcja wątroby może zwiększyć prawdopodobieństwo zachorowania na marskość wątroby, jeśli pijesz.

• Przed połączeniem leków z alkoholem należy sprawdzić, czy są one bezpieczne: Zapytaj lekarza, czy można pić alkohol z lekami na receptę, które przyjmujesz. Przeczytaj ostrzeżenia na etykietach leków dostępnych bez recepty. Nie pij, gdy przyjmujesz takie środki jak acetaminofen, który w połączeniu z alkoholem może uszkodzić wątrobę.

W przypadku NAFLD i NASH sprowadza się to do dokonywania lepszych wyborów:

• Jedz zdrową żywność. Wybierz dietę opartą na roślinach z dużą ilością owoców, warzyw, pełnych ziaren i zdrowych tłuszczów.

• Utrzymuj zdrową wagę. W razie potrzeby schudnij. Jeśli Twoja waga jest zdrowa, staraj się ją utrzymać poprzez zdrową dietę i ćwiczenia.

• Ćwiczenia. Ćwicz przez większość dni w tygodniu. Porozmawiaj najpierw z lekarzem, jeśli od jakiegoś czasu nie byłeś aktywny.