Lekarz wyjaśnia, w jaki sposób diagnozuje się ADHD u dzieci i dorosłych.
-
Wywiady z rodzicami, krewnymi, nauczycielami lub innymi osobami dorosłymi
-
Osobiste obserwowanie dziecka lub osoby dorosłej
-
Kwestionariusze lub skale oceny, które mierzą objawy ADHD
-
Testy psychologiczne
Lekarz musi sprawdzić, w jakim stopniu objawy wpływają na codzienne samopoczucie, zachowanie, wydajność i styl życia danej osoby. Musi też wykluczyć inne schorzenia.
W przypadku dzieci lekarz rozmawia z rodzicami na temat zaobserwowanych u nich objawów ADHD. Lekarz będzie chciał wiedzieć, w jakim wieku rozpoczęły się zachowania oraz gdzie i kiedy dziecko przejawia objawy. Lekarz może poprosić nauczyciela dziecka o raport z zachowania, karty szkolne oraz próbki prac szkolnych.
W przypadku osób dorosłych lekarz może chcieć porozmawiać z małżonkiem lub innymi członkami rodziny. Będą oni chcieli dowiedzieć się, czy pacjent miał objawy w dzieciństwie. Wiedza o tym, czy osoba dorosła miała w dzieciństwie zachowania związane z ADHD, jest ważna dla postawienia diagnozy.
Aby wykluczyć inne schorzenia, lekarz może zlecić wykonanie badań, w tym:
-
Słuch i wzrok
-
Badanie krwi na poziom ołowiu
-
Badanie krwi w kierunku chorób takich jak choroby tarczycy
-
Test mierzący aktywność elektryczną w mózgu
-
Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny w celu wykrycia nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu
?
Na co zwracają uwagę lekarze
W celu zdiagnozowania ADHD lekarze najczęściej stosują wytyczne opracowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Stowarzyszenie to wyróżniło 3 typy tego zaburzenia:
1.
Typ nieuważny
: Osoba musi mieć co najmniej 6 z 9 wymienionych objawów i niewiele objawów typu nadpobudliwego-impulsywnego:
-
Nie zwraca uwagi na szczegóły lub popełnia nieostrożne błędy
-
Nie przykłada się do zadań
-
Nie słucha
-
Nie wykonuje poleceń, nie kończy prac szkolnych ani domowych
-
Problemy z organizacją zadań lub czynności
-
Unika lub nie lubi robić rzeczy, które wymagają wysiłku lub koncentracji
-
Gubi rzeczy
-
Łatwo się rozprasza
-
Zapominalski
2.
Typ nadpobudliwy-impulsywny
: Osoba musi mieć co najmniej 6 z tych 9 objawów i niewiele objawów typu nieuważnego:
-
Dużo się wierci lub drży
-
Często wstaje z miejsca
-
Biega lub wspina się w nieodpowiednich momentach
-
Ma problemy z cichą zabawą
-
Zawsze w ruchu, jakby napędzany silnikiem".
-
Nadmierne gadanie
-
Wygłasza odpowiedź zanim pytanie zostanie dokończone
-
Kłopoty z czekaniem na swoją kolej
-
Przerywa innym
3.
Typ łączony
. Jest to najczęstszy typ ADHD. Osoby z nim cierpiące mają objawy zarówno nieuwagi, jak i nadpobudliwości.
Oprócz wytycznych APA, lekarze mogą również stosować skale ocen, które pomagają im w ocenie i śledzeniu objawów ADHD. Kilka przykładów to:
-
Skala Oceny Vanderbilta.
To narzędzie oceny składające się z 55 pytań pozwala na ocenę objawów ADHD. Ocenia również inne zaburzenia, takie jak zaburzenia zachowania, zaburzenia opozycyjno-depresyjne, lęki i depresję.
-
Profil uwagi dziecka (CAP).
Skala ta jest zazwyczaj wypełniana przez nauczycieli i pozwala na śledzenie typowych objawów ADHD.
-
System Oceny Zachowania Dzieci (BASC).
Test ten sprawdza takie cechy jak nadpobudliwość, agresja i problemy z zachowaniem. Sprawdza również lęk, depresję, problemy z uwagą i uczeniem się oraz brak pewnych podstawowych umiejętności.
-
Lista kontrolna zachowania dziecka/formularz sprawozdania dla nauczyciela (CBCL).
Skala ta uwzględnia między innymi skargi fizyczne, zachowania agresywne lub przestępcze oraz wycofanie.
-
Skala Oceny Connersa. Jest to kwestionariusz, w którym pyta się o zachowanie, pracę zawodową lub szkolną oraz życie społeczne. Mogą one wykazać, w jaki sposób objawy wpływają na oceny, pracę, życie domowe i związki.
Testy fal mózgowych
System wspomagania oceny neuropsychiatrycznej opartej na EEG (NEBA) jest skanerem mierzącym fale mózgowe. U dzieci i młodzieży z ADHD stosunek niektórych fal mózgowych jest wyższy. Skanowanie zostało zatwierdzone do stosowania u dzieci w wieku od 6 do 17 lat, ale powinno być stosowane jako część pełnego badania medycznego i psychologicznego.
Inne testy pomagają zdiagnozować inne schorzenia, które naśladują ADHD. Nie diagnozują one jednak ADHD.
Od diagnozy do leczenia
Jeśli lekarz postawi diagnozę ADHD, ważne jest, aby przestrzegać zasad leczenia. Lekarz może zalecić leki i terapię behawioralną. Te metody leczenia mogą przynieść ulgę w objawach i ułatwić radzenie sobie z ADHD.
