Oprócz objawów depresja może zwiększać ryzyko wystąpienia innych chorób. Z drugiej strony, wystąpienie jednego z tych schorzeń może wywołać depresję.
Depresja może również powodować zmiany fizyczne w organizmie, które zakłócają jego normalne funkcjonowanie, takie jak zwiększone stężenie hormonów zapalnych i stresu oraz zmiany w rytmie serca, krążeniu i metabolizmie. Zmiany te mogą stać się podstawą do rozwoju innych chorób.
Związek między depresją a chorobami pokrewnymi zachodzi także w drugą stronę. Wiele chorób, które wpływają na jakość życia, takich jak zapalenie stawów czy stwardnienie rozsiane (SM), może prowadzić do depresji. U niektórych osób czynnikami wywołującymi depresję są stres i niepokój. U innych mogą to być nawet przyjmowane przez nich leki.
Wysokie ciśnienie krwi
Depresja dotyka 20%-30% osób z wysokim ciśnieniem krwi. Samo wysokie ciśnienie krwi jest czynnikiem ryzyka chorób serca i udaru mózgu. Jeśli dodamy do tego depresję, może to pogorszyć jakość życia i zwiększyć ryzyko śmierci.
Wspólnym czynnikiem może być niski poziom zapalenia, a duże badanie populacyjne wykazało, że niektóre leki na nadciśnienie mogą zmniejszać ryzyko depresji.
Należą do nich:
-
Leki angiotensynowe (enalapril i ramipril)
-
Antagoniści wapnia (amlodypina i werapamil)
-
Beta-blokery (atenolol, bisoprolol, karwedilol i propranolol)
Jeśli masz wysokie ciśnienie krwi i jesteś narażony na depresję, porozmawiaj z lekarzem o odpowiednich dla ciebie lekach.
Choroby serca
Istnieje silny związek między różnymi rodzajami chorób serca a depresją, zwłaszcza gdy depresja występuje we wczesnym okresie życia. Depresja może być równie poważnym czynnikiem ryzyka, jak wysoki poziom cholesterolu czy wysokie ciśnienie krwi. Może jednak także podwoić ryzyko otyłości i cukrzycy, które stanowią kolejne zagrożenia dla zdrowia serca.
Niektóre leki na depresję są częścią tego problemu. Leki przeciwpsychotyczne mogą powodować przyrost masy ciała i zwiększenie stężenia tłuszczów we krwi, które są czynnikami wyzwalającymi choroby serca. Paroksetyna, lek z grupy SSRI, może utrudniać pracę komórek wyściełających tętnice i przyczyniać się do rozwoju chorób serca. Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne mogą wpływać na rytm serca, co zwiększa ryzyko chorób serca.
Zależność ta działa w obu kierunkach: Depresja, która rozpoczyna się po rozpoznaniu choroby serca, jest najgroźniejszym czynnikiem ryzyka zgonu w ciągu 10 lat od choroby serca.
Udar mózgu
Do udaru mózgu dochodzi w wyniku odcięcia dopływu krwi do mózgu. Związek między udarem a depresją jest złożony. Depresja zwiększa ryzyko udaru o 34%, nawet jeśli nie występują u ciebie typowe czynniki ryzyka, takie jak wysokie ciśnienie krwi.
U niektórych osób po przebytym udarze mózgu występuje depresja. Może się tak zdarzyć, ponieważ udar może spowodować fizyczne zmiany w mózgu. Depresja może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnego udaru, dlatego ważne jest, aby szukać leczenia.
Ból przewlekły
Ból i depresja są ze sobą ściśle powiązane. Jedno może powodować drugie, a każde z nich może pogarszać samopoczucie. Związek depresji z bólem może występować niezależnie od tego, czy źródłem bólu jest uraz czy choroba, która powoduje ból, np. rak lub zapalenie stawów, czy też ból nie ma oczywistej przyczyny.
Jedną z przyczyn może być fakt, że stres i brak snu związane z przewlekłym bólem sprzyjają rozwojowi depresji. Liczba osób dotkniętych tym problemem jest duża. Do 85% osób cierpiących na ból przewlekły cierpi na ciężką depresję, a do 65% osób z depresją cierpi na ból przewlekły. (Ból jest jednym z pierwszych objawów depresji).
Zaburzenia odżywiania
Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja lub bulimia, często idą w parze z depresją. Depresja mogła pojawić się przed wystąpieniem zaburzeń odżywiania, może też pojawić się w tym samym czasie lub jakiś czas po zaburzeniach odżywiania. Czynnikiem wywołującym depresję może być cierpienie psychiczne związane z objadaniem się, wymiotowaniem lub ograniczaniem kalorii.
Depresja występuje u około jednej trzeciej osób z anoreksją lub zaburzeniami odżywiania i u połowy osób z bulimią. Liczby te są jeszcze wyższe, jeśli zaburzenia odżywiania są na tyle poważne, że wymagają opieki szpitalnej. Choroby te są tak ściśle ze sobą powiązane, że niektóre objawy depresji mogą się nasilać wraz z leczeniem zaburzeń odżywiania.
Zaburzenia związane z używaniem substancji
Kiedy zaburzenia związane z używaniem substancji i depresja występują razem, nazywa się to podwójną diagnozą lub zaburzeniem współwystępującym. Osoby z zaburzeniami używania substancji stanowią prawie 20% wszystkich osób cierpiących na choroby psychiczne. Z drugiej strony, depresja zwiększa o 40% prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń związanych z używaniem substancji.
Objawy depresji i zaburzeń związanych z używaniem substancji często wyglądają tak samo, więc odróżnienie ich od siebie może być trudne, aby uzyskać właściwą diagnozę i leczenie. Niezależnie od tego, czy zaburzenia związane z nadużywaniem substancji prowadzą do depresji, czy odwrotnie, czy też mają wspólną przyczynę, mogą się one wzajemnie napędzać.
Jest to szczególnie prawdziwe, jeśli używasz substancji do samoleczenia. W końcu może dojść także do poważnych chorób fizycznych, zwłaszcza w wyniku nadużywania alkoholu. Wiele osób uzależnionych od nikotyny popada w depresję, gdy próbuje rzucić palenie.
Inne choroby psychiczne
Osoby cierpiące na depresję (lub inne zaburzenia psychiczne) są w dużym stopniu narażone na wystąpienie kolejnych zaburzeń w pewnym momencie swojego życia. Może to nastąpić już w pierwszym roku po postawieniu pierwszej diagnozy, ale ryzyko może pozostać wysokie przez 15 lat lub dłużej. Bardzo prawdopodobne jest wystąpienie zaburzeń lękowych - ryzyko wynosi aż 40% w ciągu 5 lat, zwłaszcza jeśli depresja rozpoczęła się przed 20 rokiem życia.
Depresja jest także czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera i objawów demencji. Jeśli cierpisz na chorobę Alzheimera i depresję, leczenie depresji może pomóc w poprawie funkcji poznawczych i jakości życia.
Cukrzyca
Jeśli cierpisz na depresję, ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 wzrasta o 60%. Jednym z powodów jest fakt, że niektóre leki na depresję wpływają na kontrolę poziomu glukozy we krwi i powodują przyrost masy ciała. Innym powodem jest to, że depresja może powstrzymywać od prowadzenia zdrowego stylu życia. Niewłaściwa dieta i mała ilość ruchu są czynnikami ryzyka cukrzycy.
Jeśli chorujesz na cukrzycę typu 1 lub typu 2, jesteś w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia depresji z powodu stresu związanego z samodzielną opieką nad chorym na cukrzycę. Może to jeszcze bardziej utrudnić radzenie sobie z cukrzycą. Również powikłania cukrzycy mogą pogorszyć objawy depresji.
Astma
U osób cierpiących na astmę w dzieciństwie ryzyko wystąpienia depresji w późniejszym okresie jest dwukrotnie większe. Wyjaśnienie tej zależności jest skomplikowane. Oba schorzenia wydają się być związane z podobnymi zmianami w układzie nerwowym organizmu. Oba są też związane z poziomem stanu zapalnego.
Istnieje również komponent emocjonalny: Wiele osób cierpiących na astmę zmaga się ze stresem, który może wywoływać depresję (i lęk). Niezależnie od tego, co było pierwsze, depresja może pogorszyć stan astmy, jeśli powstrzymuje cię od przestrzegania planu leczenia.
Co więcej, twoje emocje mogą wywoływać ataki astmy. A jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z kontrolowaniem astmy, depresja może być jeszcze gorsza.
Stwardnienie rozsiane i inne choroby autoimmunologiczne
Depresja jest częstym objawem stwardnienia rozsianego i innych chorób zapalnych, od reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) po nieswoiste zapalenia jelit. Kiedy stwardnienie rozsiane zmienia pewne obszary mózgu, zmiany te mogą wpływać na emocje i zachowanie. Stres związany z SM, a także niektóre leki stosowane w tym schorzeniu, mogą wywołać lub pogłębić depresję.
Depresja może pojawić się w każdym momencie rozwoju choroby. Nie wydaje się jednak, aby była ona związana z ciężkością przebiegu SM. Może ona wystąpić u każdego na każdym etapie choroby. Oprócz wywoływania własnych objawów, depresja może nasilać ból, zmęczenie i problemy poznawcze związane ze stwardnieniem rozsianym.
Zapalenie stawów
Stan zapalny jest również prawdopodobnym fizycznym ogniwem łączącym depresję z wszystkimi rodzajami zapalenia stawów,
w tym chorobą zwyrodnieniową stawów, łuszczycowym zapaleniem stawów, toczniem, zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa, podagrą i RZS. Jednak depresja może być także skutkiem stresu związanego z chorobą fizyczną. Dotyka ona około jednej trzeciej osób z chorobą zwyrodnieniową stawów, często tych o największym natężeniu bólu.
Ponieważ depresja potęguje odczuwanie bólu, może powodować pogorszenie objawów zapalenia stawów. Jeśli zarówno zapalenie stawów, jak i depresja uniemożliwiają dobre funkcjonowanie i przestrzeganie planów opieki zdrowotnej, wzrasta ryzyko wystąpienia innych chorób.
POCHP
POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc, powoduje zapalenie dróg oddechowych i utrudnia oddychanie. Zmaganie się z tą poważną chorobą może prowadzić do depresji. Wiele osób cierpiących na depresję pali, a palenie jest jednym z głównych czynników ryzyka POChP. Stan zapalny wywołany przez depresję może również prowadzić do zaostrzeń POChP.
Jeśli trudno ci trzymać się planu leczenia POChP i być tak aktywnym, jak powinieneś, depresja może jeszcze bardziej utrudnić te wyzwania. Ćwiczenia fizyczne są świetnym bodźcem dla obu tych stanów.
Osteoporoza
Osteoporoza to choroba polegająca na rozrzedzaniu kości, która zwiększa prawdopodobieństwo złamania kości. Leki przeciwpsychotyczne stosowane w leczeniu depresji mogą zwiększać ryzyko jej wystąpienia. Niektóre z nich mogą powodować wysoki poziom białka prolaktyny we krwi. Zbyt wysoki poziom prolaktyny może prowadzić do utraty kości, co jest głównym czynnikiem ryzyka osteoporozy.
Po menopauzie kobiety są bardziej narażone zarówno na utratę kości, jak i na depresję. Lekarze nie są do końca pewni, dlaczego tak się dzieje. Ze względu na wzrost zachorowań na osteoporozę wśród kobiet w późniejszym okresie życia, ważne jest, aby z pomocą lekarza zapobiegać obu tym zagrożeniom zdrowotnym.
