Gwałtowne emocje, takie jak gniew i wrogość, są szkodliwe dla zdrowia serca. Badania wykazały jednak, że niektóre z cichszych emocji mogą być równie toksyczne i szkodliwe.
Wiele emocji może uszkadzać serce
Większość ludzi wie, że gniew jest szkodliwy dla zdrowia serca, ale samotność i depresja również mają na nie wpływ.
Z archiwum lekarza
Gwałtowne emocje, takie jak gniew i wrogość, są szkodliwe dla zdrowia serca. Badania wykazały jednak, że niektóre z cichszych emocji mogą być równie toksyczne i szkodliwe.
"Badania wykazały, że ludzie, którzy czują się samotni, przygnębieni i odizolowani, są wielokrotnie bardziej narażeni na zachorowanie i przedwczesną śmierć - nie tylko z powodu chorób serca, ale praktycznie z każdej przyczyny - niż ci, którzy mają poczucie więzi, miłości i wspólnoty" - mówi dr Dean Ornish.
Podnoszenie świadomości
Ornish, założyciel, prezes i dyrektor niedochodowego Instytutu Badawczego Medycyny Prewencyjnej w Sausalito w Kalifornii oraz autor książki "Miłość i przetrwanie", zwraca uwagę, że obecnie wielu ludzi nie ma dalszej rodziny, z którą regularnie się widuje, ani nie mieszka w sąsiedztwie, w którym żyją dwa lub trzy pokolenia sąsiadów. Wielu nie ma pracy, która zapewniałaby stabilność, ani nie uczęszcza co tydzień do domu modlitwy. "Te rzeczy wpływają na nasze przetrwanie w znacznie większym stopniu, niż kiedyś sądzono" - mówi.
Niestety, mówi Ornish, "wielu ludzi uważa je za rzeczy, które robi się po wykonaniu wszystkich 'ważnych' rzeczy", takich jak dieta i ćwiczenia. W efekcie ludzie często traktują spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi jako luksus. "Badania pokazują nam, że to są właśnie ważne rzeczy" - mówi Ornish. "Jesteśmy wrażliwymi, delikatnymi istotami, jesteśmy stworzeniami społeczności i ignorujemy te rzeczy na własne ryzyko".
Podnoszenie świadomości, aby ludzie samotni i przygnębieni mogli stawić czoła tym problemom, jest bardzo ważne, mówi Ornish. "Bardzo trudno jest skłonić ludzi nawet do przyjmowania leków, jeśli nie zajmiemy się tymi kwestiami. Świadomość jest pierwszym krokiem w leczeniu. Jeśli lekarz może spędzić więcej czasu ze swoimi pacjentami, rozmawiając o tych kwestiach, ludzie ci mogą zacząć dokonywać innych wyborów w swoim życiu."
Depresja a serce
"Ogólne wyniki badań wskazują na to, że depresja jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób serca" - mówi dr Matthew Burg, profesor kliniczny medycyny na Uniwersytecie Yale School of Medicine i Columbia School of Medicine.
Burg podkreśla, że u osób, które już przeszły zawał serca wymagający operacji odblokowania zablokowanych tętnic, depresja wiąże się również z gorszymi wynikami, takimi jak wcześniejszy zgon lub kolejny zawał serca.
Izolacja społeczna i niski poziom wsparcia społecznego również wiążą się ze zwiększonym ryzykiem powikłań choroby serca - mówi.
Większość kardiologów zgadza się, że wyniki te są ważne - mówi Burg. Ale chociaż kardiolodzy wiedzą, co robić z cholesterolem i ciśnieniem krwi, często nie wiedzą, co robić z depresją i stresem, a nawet jak skłonić pacjentów do ujawnienia swoich odczuć. To nie jest tak, że idzie się do pacjenta i mówi: "Ma pan wysoki cholesterol, a oto tabletka" - mówi Burg.
Mówienie o swoich emocjach
Nic dziwnego, że ludzie łatwiej rozmawiają o poziomie cukru i cholesterolu we krwi niż o swoim stanie psychicznym. "Ludzie nie lubią być przygnębieni, ale w naszym społeczeństwie istnieje pewna stygmatyzacja takich spraw jak depresja" - mówi Burg. "Kiedy pacjenci nie mówią o tych sprawach otwarcie, o wiele trudniej jest je rozpoznać i leczyć".
"Osoba, która przeszła zawał serca, może powiedzieć: 'Oczywiście, że jestem przygnębiony, właśnie miałem zawał'" - mówi Burg. "Ale bardzo często, gdy przyjrzymy się bliżej, okazuje się, że objawy depresji pojawiły się już przed zawałem serca.
"Depresja po zawale serca, którą nazywamy problemem adaptacyjnym lub zaburzeniem adaptacyjnym, ustępuje w ciągu kilku tygodni. Jeśli objawy utrzymują się, mówimy o depresji niezależnej od choroby serca". Na te emocje, jeśli się przedłużają, "warto zwrócić uwagę ze względu na ich potencjalny wpływ na układ sercowo-naczyniowy".
Jest trudniejsza dla kobiet
W przypadku depresji liczba kobiet przewyższa liczbę mężczyzn w stosunku 2 do 1, mówi dr Nieca Goldberg, ordynator oddziału kardiologicznego dla kobiet w Lenox Hill Hospital, który prowadzi praktykę w zakresie chorób serca u kobiet. Goldberg zwraca uwagę, że wiele kobiet, przyjmując postawę zwaną "opiekuj się i zaprzyjaźniaj", uwewnętrznia swój gniew i rozczarowanie, zamiast wyrażać te emocje, a także staje się milsza i bardziej opiekuńcza. "Możesz być tą cichą osobą, która trzyma wszystko w sobie, a mimo to mieć zwiększone reakcje na stres".
Goldberg, która napisała Women Are Not Small Men: Life-saving Strategies for Preventing and Healing Heart Disease in Women, powołuje się również na badania opublikowane niedawno w The New England Journal of Medicine, przeprowadzone przez naukowców z Johns Hopkins. Naukowcy odkryli, że nagły stres emocjonalny może powodować poważne osłabienie mięśnia sercowego, co sprawia wrażenie, jakby dana osoba miała atak serca. Ten "zespół złamanego serca", mówi Goldberg, występował częściej u kobiet.
"Myślę, że to częste zjawisko, że kobiety stawiają siebie na ostatnim miejscu na liście i czują się bardzo ograniczone czasowo, aby pójść na ćwiczenia lub wygospodarować czas dla siebie" - mówi Goldberg, która uważa, że szczególnie ważne jest, aby pomóc kobietom w określeniu ich sieci wsparcia.
Równoważenie emocji
"Każdy brak równowagi w stanie emocjonalnym - kiedy jedna emocja dominuje lub przeważa nad innymi - może predysponować do chorób serca" - mówi dr Frank Lipman, lekarz integracyjny, internista z uprawnieniami i licencjonowany akupunkturzysta. "Nauka radzenia sobie z emocjami jest niezwykle ważna".
Ale badanie tych stanów emocjonalnych jest trudne, przyznaje Lipman, autor książki "Total Renewal: 7 Key Steps to Resilience, Vitality and Long-Term Health". "To nie jest coś, co można łatwo zmierzyć". Niemniej jednak emocje mogą utknąć w ciele. Kiedy fizycznie uwalniamy te emocjonalne wzorce, uwalniamy również stany emocjonalne.
Lipman ułatwiał te uwolnienia u pacjentów za pomocą akupunktury. Niektórych pacjentów odsyła również do pracowników ciała i uzdrowicieli, którzy są w stanie przesunąć energię w ciele.
Jak lekarze mogą pomóc w pozbyciu się negatywnych emocji
Jak mówi Goldberg, pytanie o stan emocjonalny pacjenta powinno być częścią wywiadu lekarskiego, nawet jeśli czas spędzony między lekarzem a pacjentem jest często skrócony. Pomaganie ludziom we wprowadzaniu zmian w ich życiu w celu poprawy stanu zdrowia oznacza dostrzeganie potencjalnych barier, które wykraczają poza to, czy daną osobę stać na leki i chodzenie na siłownię.
Zrozumienie obaw i lęków pacjentów jest bardzo ważne - mówi. Czasami wystarczy uważna obserwacja, na przykład zauważenie, czy niepokój prowokuje pacjenta do siedzenia bardzo pochylonego na krześle, czy też wygląda on, jakby nie dbał o siebie lub przybierał na wadze.
W przypadku osób bardzo zestresowanych Goldberg może skierować pacjentów do psychologów behawioralnych, którzy pomogą im zmienić reakcje na określone bodźce. Kieruje także pacjentów na konsultacje psychologiczne. Jeśli leki wydają się konieczne, może skierować pacjenta do psychofarmakologa. Czasami przepisuje leki przeciwdepresyjne.
Dla psychologa klinicznego Burg chodzi o pracę z pacjentami w sytuacji terapeutycznej, aby pomóc im w radzeniu sobie z reakcjami, które się przedłużają. Chodzi także o pomoc pacjentom w znalezieniu nowych sposobów radzenia sobie z sytuacją życiową i umieszczeniu jej w nowym kontekście. "W trudnych okolicznościach nie zawsze dostrzegamy zasoby, które w innych okolicznościach mogłyby być dla nas dostępne" - mówi.
"Depresję można leczyć, zarówno przy pomocy leków, jak i poradnictwa lub obu tych metod" - mówi Ornish, który twierdzi, że pacjenci doceniają, kiedy czują, że lekarz troszczy się o nich, zadając takie pytania. Ornish zwraca uwagę pacjentów na działania, które tak naprawdę są częścią wszystkich tradycji duchowych - altruizm, współczucie, medytacja. "Tradycje te uczą nas, że są to działania w naszym własnym interesie" - mówi. "Kiedy pomagasz komuś innemu - kiedy mu przebaczasz, świadczysz mu usługi, kochasz go - leczysz swoją izolację. Jest to więc naprawdę najbardziej egoistyczna rzecz, jaką możesz zrobić - być bezinteresownym w ten sposób".
Wyzbycie się negatywnych emocji związanych z chorobami serca najlepiej osiągnąć poprzez prawdziwą współpracę lekarza z pacjentem. "Nie wystarczy dostarczyć ludziom informacji i oczekiwać, że się zmienią" - mówi Ornish. "Musimy pracować na głębszym poziomie".
