Refluks pęcherzowo-moczowodowy to sytuacja, w której mocz wypływa z powrotem z pęcherza. Może on potencjalnie cofnąć się do nerek, co może spowodować ich uszkodzenie. Choroba ta występuje zwykle u niemowląt i małych dzieci, a większość z nich jest w stanie z niej zrezygnować.
Mocz, który jest płynnym produktem odpadowym organizmu, normalnie płynie w jedną stronę. Wędruje w dół od nerek, a następnie do przewodów zwanych moczowodami i jest przechowywany w pęcherzu moczowym. Mocz wydostaje się z pęcherza podczas sikania.
Kiedy masz VUR, mocz w pęcherzu wraca do moczowodów i nerek. Może to powodować infekcje i uszkadzać nerki.
VUR dotyka około 10% dzieci. Chociaż większość z nich jest w stanie wyrosnąć z tego schorzenia, osoby z ciężkimi przypadkami mogą wymagać operacji w celu ochrony nerek.
VUR może również dotyczyć dorosłych i starszych dzieci.
Co wywołuje VUR?
W miejscu połączenia moczowodu z pęcherzem moczowym znajduje się zastawka klapowa. Zazwyczaj zastawka ta umożliwia tylko jednokierunkowy przepływ moczu z moczowodów do pęcherza. Kiedy jednak zastawka nie działa prawidłowo, umożliwia to wsteczny przepływ moczu. Może to dotyczyć jednego lub obu moczowodów. Możesz usłyszeć, jak lekarz lub pielęgniarka nazywają to pierwotnym refluksem pęcherzowo-moczowodowym.
W tak zwanym wtórnym refluksie pęcherzowo-moczowodowym dochodzi do zablokowania pęcherza moczowego, co powoduje cofanie się moczu do moczowodów.
Kto jest bardziej narażony na tę chorobę?
Szanse na wystąpienie VUR są większe w przypadku następujących czynników:
Wada wrodzona. Jest to problem występujący w większości przypadków pierwotnego VUR. Dziecko może mieć krótką zastawkę klapową, która nie działa.
Geny. Prawdopodobieństwo wystąpienia VUR jest większe, jeśli rodzice lub rodzeństwo chorowali na tę chorobę. Nie znaleziono jednak żadnych konkretnych genów odpowiedzialnych za VUR.
Nieprawidłowa czynność pęcherza. Dzieci, które mają problemy z nerwami lub rdzeniem kręgowym, takie jak rozszczep kręgosłupa (wada wrodzona kręgosłupa), mają większe szanse na wystąpienie VUR.
Nieprawidłowości w układzie moczowym. Dzieci z problemami w układzie moczowym są bardziej narażone na wystąpienie tego schorzenia. Niektóre z tych problemów to:
-
Wytrzeszcz pęcherza moczowego (wada wrodzona dotycząca dróg moczowych)
-
Uterocele (wada macicy dotycząca moczowodów)
-
Duplikacja moczowodu (dodatkowy moczowód dla jednej nerki)
Problemy z pęcherzem i jelitami. Dzieci, które często korzystają z toalety, często oddają mocz lub mają zaparcia, są bardziej narażone na VUR.
Jakie są objawy?
U wielu dzieci z VUR nie występują objawy. Jeśli jednak wystąpią, najczęstszym z nich jest zakażenie dróg moczowych (UTI) wywołane przez bakterie. Zakażenie układu moczowego nie zawsze musi dawać objawy, ale jeśli już wystąpi, mogą one obejmować:
-
Silne pragnienie zrobienia siusiu
-
Ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu
-
Krew w moczu lub mętny, cuchnący mocz
-
Siusianie niewielkich ilości moczu
-
Gorączka
-
Nagłe, częste oddawanie moczu lub moczenie się
-
Ból brzucha
Jeśli zauważysz u swojego dziecka powyższe objawy UTI, skontaktuj się z lekarzem. Jeśli u dziecka wystąpi temperatura w odbycie 100,4 F lub gorączka 102 F, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Inne objawy VUR mogą obejmować:
-
Problemy z oddawaniem moczu (moczenie spodni lub łóżka, wycieki, parcie na mocz)
-
Masa w okolicy brzucha (możliwy objaw obrzęku pęcherza)
-
Słaby przyrost wagi (utrata apetytu)
-
Wysokie ciśnienie krwi
-
Zaparcia (i utrata kontroli nad wypróżnieniami)
Jak się ją diagnozuje?
VUR można wykryć przed urodzeniem, wykonując badanie ultrasonograficzne, które wykorzystuje fale dźwiękowe do uzyskania obrazu wnętrza ciała.
Można również zastosować jedno lub więcej z poniższych badań:
-
Cystouretogram cewki moczowej (VCUG). Podczas tego badania lekarz używa cienkiej, plastikowej rurki, aby wstrzyknąć do pęcherza płyn z barwnikiem rentgenowskim. Następnie aparat rentgenowski rejestruje obraz podczas sikania, aby zobaczyć, czy płyn wydostaje się z pęcherza do tyłu i dociera do jednej lub obu nerek. Dzieci mogą być zdenerwowane podczas tego badania, dlatego można je wykonać podając leki, które pomogą im się uspokoić.
-
Cystogram radionuklidowy (RNC). Proces ten jest podobny do cystouretogramu pęcherza moczowego, z tą różnicą, że barwnik kontrastujący jest materiałem radioaktywnym, wykrywanym przez skaner jądrowy.
-
USG jamy brzusznej. Bezpieczne, bezbolesne fale dźwiękowe odbijają się od narządów, tworząc obraz całego układu moczowego. Badanie to może być wykorzystane do określenia stanu nerek, w tym ewentualnych blizn lub innych problemów.
-
Urodynamika. Badanie to sprawdza pęcherz moczowy, aby zobaczyć, jak dobrze zbiera, trzyma i oddaje mocz. Stosuje się ją, by sprawdzić, czy problemy z pęcherzem są częścią problemu VUR.
-
Badanie krwi. W badaniu tym poszukuje się produktów odpadowych, które są zwykle usuwane z krwi przez nerki. Badanie krwi daje pogląd na to, jak funkcjonują nerki.
-
Badanie moczu. Badanie moczu na obecność białka lub krwi w moczu, co może wskazywać, czy masz infekcję układu moczowego.
Co to jest leczenie?
Jeśli u Ciebie lub Twojego dziecka występuje VUR, lekarz poda wynik w skali od 1 do 3 lub od 1 do 5, w zależności od rodzaju przeprowadzonego badania. Im wyższa liczba, tym cięższy jest VUR.
Leczenie będzie zależało od wyniku, a także od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Im niższy wynik, tym bardziej prawdopodobne jest, że refluks ustąpi samoistnie.
Z tego powodu lekarz może zastosować podejście "poczekamy, zobaczymy". U dzieci VUR często ustępuje, ponieważ zastawka między pęcherzem a moczowodem wydłuża się z wiekiem.
Leczenie może obejmować:
-
Antybiotyki.
Stosuje się je w leczeniu zakażeń układu moczowo-płciowego, a także w celu zapobieżenia przeniesieniu się zakażenia na nerki.
-
Defluks.
Ten żelopodobny płyn wstrzykuje się do pęcherza moczowego w pobliżu otworu moczowodu. Wstrzyknięcie powoduje powstanie wybrzuszenia, które utrudnia cofanie się moczu w górę moczowodu.
-
Chirurgia.
Stosuje się ją w ciężkich przypadkach, gdy sytuacja nie ulega poprawie lub nerki ulegają uszkodzeniu. Chirurgia może być wykorzystana do naprawy problemów z zastawką pomiędzy pęcherzem a moczowodem.
Opieka domowa
Jeśli jesteś rodzicem dziecka z VUR, staraj się, aby regularnie korzystało ono z toalety. Inne wskazówki obejmują:
-
Upewnij się, że dziecko przyjmuje przepisane antybiotyki, nawet jeśli są one stosowane w celu zapobiegania zakażeniom układu moczowego.
-
Zachęcaj dziecko do picia większej ilości wody, ponieważ pomaga ona wypłukać bakterie z układu moczowo-płciowego. Unikaj soków i napojów bezalkoholowych, ponieważ mogą one podrażniać pęcherz.
-
Połóż ciepły koc lub ręcznik na brzuchu dziecka, aby złagodzić ból lub ucisk.
