Czy gluten powoduje problemy jelitowe? Co warto wiedzieć o celiakii, nadwrażliwości na gluten i dietach bezglutenowych.
Kto naprawdę powinien przejść na dietę bezglutenową?
Tak, jeśli cierpisz na celiakię lub nadwrażliwość na gluten - schorzenia, które kiedyś były lekceważone przez lekarzy, a teraz są uznawane za uzasadnione. Tak twierdzi dr Stefano Guandalini, dyrektor Centrum Celiakii Uniwersytetu w Chicago.
Zanim przejdziesz na dietę bezglutenową, powinieneś najpierw coś zrobić.
Zbadaj się pod kątem celiakii
Jeśli zauważyłeś, że źle reagujesz na gluten - z takimi objawami, jak biegunka, rozstrój żołądka, bóle brzucha i wzdęcia - zgłoś się do lekarza, aby wykonać badania w kierunku celiakii. Zrób to przed rozpoczęciem jakiejkolwiek diety bezglutenowej.
Jeśli masz celiakię i spożywasz gluten, dochodzi do zapalenia i uszkodzenia wyściółki jelita cienkiego, co utrudnia organizmowi wchłanianie składników odżywczych. Może to prowadzić do niedożywienia i utraty wagi.
Postawienie diagnozy wymaga wykonania badania krwi. W zależności od wyników można również wykonać biopsję jelita.
"Jeśli myślisz, że możesz mieć celiakię, największym błędem jest rozpoczęcie diety bez wykonania badań" - mówi Guandalini.
Odstawienie glutenu przed wykonaniem badania krwi w kierunku celiakii może przynieść odwrotny skutek. Do czasu wykonania badania Twój układ odpornościowy może nie wytwarzać przeciwciał, które są sprawdzane podczas testu.
"Badanie naprawdę musi być wykonane przed [odstawieniem glutenu]. Jeśli nie wykonasz testu i zaczniesz stosować dietę, poziom przeciwciał powoli, ale stopniowo obniża się i staje się normalny w ciągu 3 do 6 miesięcy" - mówi Guandalini.
To może opóźnić postawienie diagnozy.
Co to jest nadwrażliwość na gluten?
Co zrobić, jeśli nie masz pozytywnego wyniku testu na celiakię, a mimo to źle reagujesz na gluten?
"Tacy pacjenci absolutnie istnieją" - mówi Guandalini. "Mają oni rzeczywiste objawy".
W przeciwieństwie do celiakii, wrażliwość na gluten nie uszkadza jelita. Nie ma akceptowanego testu medycznego na wrażliwość na gluten, dlatego należy powiedzieć lekarzowi o swoich objawach.
"Musimy wierzyć pacjentom, gdy mówią nam, że rzeczywiście doświadczyli skutków ubocznych po spożyciu glutenu" - mówi Guandalini.
Osoby z nadwrażliwością na gluten mogą mieć objawy równie poważne, jak w przypadku celiakii, mówi Melinda Dennis, RD, współautorka książki "Real Life with Celiac Disease" i koordynator ds. żywienia w Centrum Celiakii w Beth Israel Deaconess Medical Center w Bostonie.
Oprócz objawów żołądkowo-jelitowych, osoby wrażliwe na gluten często odczuwają zmęczenie i bóle głowy - mówi Dennis, która sama ma celiakię.
Korzyści płynące z diety bezglutenowej
Dennis twierdzi, że dieta bezglutenowa pomaga osobom wrażliwym na gluten.
Nie ma jednak dowodów na to, że dieta bezglutenowa pomaga w innych schorzeniach lub w utracie wagi.
"Panuje błędne przekonanie, że jest ona bardzo, bardzo zdrowa i że automatycznie się na niej schudnie" - mówi Dennis. "To nieprawda. Niekoniecznie jest to zdrowe. Trzeba to robić w odpowiedni sposób".
Jeśli kupujesz produkty bezglutenowe, sprawdź, czy są one wzbogacone w składniki odżywcze, tak jak podobne produkty zawierające gluten. Czytaj etykietę, aby sprawdzić zawartość węglowodanów, tłuszczu, sodu i błonnika.
Możesz też spróbować bezglutenowych wypieków w domu, używając ziaren, które mają certyfikat bezglutenowości, takich jak quinoa, amarantus czy proso.
