Istnieją setki rodzajów raka ślinianek - większość z nich jest niezwykle rzadka. Dowiedz się, jak są one wykrywane, diagnozowane i leczone.
W jamie ustnej i wokół niej znajdują się setki gruczołów ślinowych. Niektóre z nich są tak małe, że można je zobaczyć tylko pod mikroskopem. Ponieważ jest tak wiele ślinianek i tak wiele rodzajów komórek w tych gruczołach, istnieją również setki rodzajów raka ślinianek. Większość z nich jest niezwykle rzadka, a ponad połowa guzów ślinianek okazuje się łagodna (nie jest nowotworem).
Co to jest rak ślinianki?
Jest to nowotwór, który rozwija się, gdy nieprawidłowe komórki w tych gruczołach wymykają się spod kontroli. Normalne ślinianki zbudowane są z wielu różnych typów komórek. Nowotwory mogą rosnąć w każdej z nich.
Istnieją dwa główne rodzaje ślinianek - większe i mniejsze. Te główne można zobaczyć gołym okiem. Mniejsze (a są ich setki) są widoczne tylko pod mikroskopem.
Po każdej stronie twarzy znajdują się trzy zestawy głównych gruczołów ślinowych. Większość nowotworów gruczołów ślinowych ma swój początek właśnie tutaj. Główne zespoły gruczołów to:
-
Ślinianki przyuszne. Są to największe gruczoły ślinowe. Około 70% nowotworów ślinianek ma tu swój początek. W większości przypadków są one łagodne.
-
Gruczoły podżuchwowe. Znajdują się one poniżej szczęki. Około 15% nowotworów ślinianek ma tu swój początek. Około połowa z nich okazuje się złośliwa (nowotworowa).
-
Gruczoły podjęzykowe. Znajdują się one pod językiem. Rzadko zdarza się, aby nowotwór zaczynał się w tym miejscu.
Najczęściej nowotwory mniejszych gruczołów ślinowych mają swój początek na dachu jamy ustnej.
Czynniki ryzyka i przyczyny
Lekarze nie wiedzą na pewno, co powoduje raka ślinianek.
Zwykle nie występuje on rodzinnie. Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Zwiększają się także szanse zachorowania, jeśli byłeś poddany radioterapii głowy lub szyi. Mężczyźni chorują na niego częściej niż kobiety. Rak ślinianki pojawia się także u osób, które pracowały w hydraulice, przy produkcji gumy lub w kopalniach azbestu.
Diagnoza
Lekarze zazwyczaj stwierdzają raka ślinianek, gdy u pacjenta występują następujące objawy:
-
Guzki w jamie ustnej lub z boku twarzy
-
Ból w jamie ustnej, policzku, szczęce, uchu lub szyi
-
Trudności z połykaniem lub szerokim otwieraniem ust
-
Wyciek płynu z ucha
-
Drętwienie twarzy
Czasami dentysta jako pierwszy zauważa te objawy. Jeśli je masz, nie oznacza to, że masz guza. Nawet jeśli tak jest, pamiętaj, że większość guzów ślinianek jest łagodna. Aby się upewnić, lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, zleci wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej oraz pobierze próbkę tkanki do biopsji.
Jeśli okaże się, że masz guz nowotworowy, lekarz określi jego wielkość i lokalizację.
-
Guzy w stadium I są bardzo małe (mają mniej niż 2 cm średnicy) i nie rozprzestrzeniają się na inne części ciała.
-
Nowotwory w stadium II są nieco większe (od 2 do 4 cm), ale nadal znajdują się w pierwotnym gruczole.
-
Nowotwory w stadium III przemieściły się poza gruczoł, prawdopodobnie do węzłów chłonnych po tej samej stronie szyi.
-
Nowotwory w stadium IV rozprzestrzeniły się do węzłów chłonnych i być może do innych części ciała.
Lekarze przyznają guzom ślinianek ocenę w skali od 1 do 3, która określa, jak szybko komórki nowotworowe wydają się rosnąć:
-
Największe szanse na wyleczenie mają nowotwory o stopniu 1 (low-grade). Rosną one powoli i nie wyglądają inaczej niż normalne komórki.
-
Nowotwory stopnia 2 rosną umiarkowanie szybko
-
Nowotwory stopnia 3 rosną szybko
Leczenie
Dostępne opcje leczenia zależą od wielkości, stadium, stopnia zaawansowania, typu i umiejscowienia nowotworu. Lekarz weźmie również pod uwagę Twój wiek i ogólny stan zdrowia.
Chirurgia jest najczęstszym sposobem leczenia raka ślinianki, zwłaszcza we wczesnych stadiach i wolniej rosnących przypadkach. Może ona obejmować usunięcie części lub całego gruczołu ślinowego, usunięcie węzłów chłonnych oraz ewentualne prace rekonstrukcyjne na twarzy i szyi.
Radioterapia i chemioterapia nie są pierwszą linią obrony w przypadku raka ślinianki, z wyjątkiem zaawansowanych przypadków. Po operacji może być zastosowane naświetlanie w celu zniszczenia ewentualnych pozostałych komórek nowotworowych.
