Co to jest niedobór dekarboksylazy aromatycznych L-aminokwasów?

Niedobór AADC jest bardzo rzadkim zaburzeniem genetycznym, które wpływa na sposób, w jaki komórki wysyłają sygnały do siebie nawzajem. Dowiedz się więcej o objawach, przyczynach, diagnozie i leczeniu tego zaburzenia.

Niedobór AADC jest bardzo rzadkim zaburzeniem genetycznym. Wpływa on na sposób, w jaki komórki wysyłają sygnały do siebie nawzajem.

Osoby urodzone z tym schorzeniem nie wytwarzają wystarczającej ilości dekarboksylazy aromatycznych l-aminokwasów (AADC). Jest to enzym, który pomaga w pracy mózgu i układu nerwowego. Niemowlęta i dzieci z niedoborem AADC mają opóźnienia w rozwoju, słabe napięcie mięśniowe i zaburzenia ruchu. Mogą wystąpić również inne objawy, takie jak opadające powieki, sztywne mięśnie i problemy żołądkowe.

AADC pomaga organizmowi wytwarzać serotoninę i dopaminę. Są to "chemiczni posłańcy" zwani neuroprzekaźnikami. Bez wystarczającej ilości AADC nie ma wystarczającej ilości neuroprzekaźników do wysyłania sygnałów przez układ nerwowy. Utrudnia to kontrolę nad ciałem, a zwłaszcza nad głową, twarzą i szyją. Może to również wpływać na ciśnienie krwi, tętno i temperaturę ciała.

Objawy niedoboru AADC pojawiają się we wczesnym okresie życia dziecka. Nie ma lekarstwa na tę chorobę, ale leczenie może pomóc w opanowaniu jej objawów.

Jeśli Ty lub Twoje dziecko zmagacie się z tym trwającym całe życie schorzeniem, nie ma nic złego w proszeniu o pomoc. Należy zwrócić się do zespołu opieki zdrowotnej, przyjaciół i rodziny, a także poszukać innych osób, które przechodzą przez to samo. Sieć wsparcia może być bardzo pomocna.

Przyczyny

Niektórzy ludzie dziedziczą geny z przypadkowymi zmianami, czyli mutacjami. Niedobór AADC występuje wtedy, gdy mutacja dotyczy genu dekarboksylazy dopa (DDC), który mówi organizmowi, jak wytwarzać AADC. Kopię tego genu otrzymujesz od obojga rodziców. Zaburzenie to ma jednak charakter recesywny. Oznacza to, że gen u każdego z rodziców musi ulec mutacji, aby wystąpił niedobór AADC.

Jeśli masz tylko jedną kopię mutacji DDC, jesteś nosicielem. Jeśli masz dziecko z innym nosicielem, oto co się stanie:

• Istnieje 25% szans, że Twoje dziecko będzie miało niedobór AADC.

• Istnieje 50% szans, że Twoje dziecko będzie nosicielem. Prawdopodobnie nie będzie miało żadnych objawów.

• Istnieje 25% szans, że Twoje dziecko będzie miało dwie niezmienione kopie genu DDC. Nie będzie miało niedoboru AADC i nie będzie też nosicielem.

Niedobór AADC może występować zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Jak dotąd, najczęściej występuje u osób pochodzenia chińskiego, tajwańskiego lub japońskiego, a następnie u osób rasy kaukaskiej. Choroba jest niezwykle rzadka. Dotychczas wiadomo o około 150 przypadkach.

Objawy

Objawy niedoboru AADC mogą pojawić się po urodzeniu dziecka lub kilka miesięcy później. Niektóre objawy mogą być łagodne. Inne są poważne. Dziecko może mieć więcej objawów później w ciągu dnia lub gdy jest zmęczone. Sen może pomóc mu poczuć się lepiej.

Oto najczęstsze objawy:

Hipotonia. Jest to termin medyczny oznaczający słabe napięcie mięśniowe. Osoba z niedoborem AADC może nie być w stanie samodzielnie utrzymać głowy i tułowia w górze. Dziecko może wiotczeć, kiedy się je trzyma. Lekarz może nazwać to wiotkością.

Opóźnienia w rozwoju. Twoje dziecko może mieć poważne opóźnienia w niektórych etapach rozwoju. Może nie chodzić lub nie mówić. Jeśli tak się stanie, czynności te będą wykonywane o wiele później niż u innych dzieci.

Kryzysy oculogiryczne. Te napady mogą trwać sekundy, minuty lub godziny. Mogą występować kilka razy w tygodniu. Stres i zmęczenie mogą je wywołać.

Gdy dziecko ma kryzys oculogiryczny, mogą wystąpić takie objawy jak:

• Mimowolne ruchy gałek ocznych, jak np. przewracanie oczami do góry

• Poważna nerwowość lub pobudzenie

• Ból

• Skurcze mięśni

• Wystający język

Inne zaburzenia ruchowe. Mięśnie dziecka mogą poruszać się powoli (hipokinezja) lub kurczyć się wielokrotnie (dystonia). Ręce i nogi mogą przez pewien czas pozostawać w nieruchomej pozycji.

Problemy żołądkowo-jelitowe. Dziecko może mieć wiele problemów związanych z trawieniem. Należą do nich:

• Biegunka

• Zaparcia

• Kwaśny refluks

• Problemy z karmieniem (u niemowląt)

• Problemy z przybieraniem na wadze

• Niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia)

Objawy autonomiczne. Niedobór AADC wpływa na tę część układu nerwowego, która kontroluje nieświadome funkcje organizmu. Mogą wystąpić takie objawy, jak:

• opadające powieki

• Małe źrenice

• Nadmierne pocenie się

• Duszny nos

• Ślinienie się

• Niestabilna temperatura ciała

• Niskie ciśnienie krwi

• Omdlenia

• Zaburzenia rytmu serca

• Problemy z zasypianiem

• Zatrzymanie akcji serca (kiedy serce nagle przestaje pracować)

Problemy behawioralne. Niektóre dzieci z niedoborem AADC mogą dużo płakać, sprawiać wrażenie przygnębionych lub mieć problemy z komunikacją.

Uzyskanie diagnozy

Lekarz zapyta o historię rozwoju dziecka i przeprowadzi badanie fizykalne. Objawy niedoboru AADC mogą przypominać inne schorzenia. Należą do nich porażenie mózgowe, padaczka i inne zaburzenia genetyczne. Lekarz może wykonać badania krwi lub obejrzeć mózg dziecka za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI), aby wykluczyć inne schorzenia.

Jeśli lekarz podejrzewa niedobór AADC, dziecko będzie wymagało dwóch lub więcej z tych badań:

• Nakłucie kręgosłupa. Lekarz wprowadzi igłę pomiędzy kości kręgosłupa, aby pobrać próbkę płynu mózgowo-rdzeniowego. Jest to płyn, który otacza mózg i rdzeń kręgowy. Jeśli u Twojego dziecka występuje niedobór AADC, poziom pewnych związków chemicznych lub substancji będzie wyższy lub niższy.

• Badanie krwi. Pracownik laboratorium pobierze krew przez igłę w ramieniu. Sprawdzi, czy we krwi pacjenta występuje mniejsza aktywność enzymu AADC.

• Test 3OMD. Lekarz może zbadać krew dziecka pod kątem wysokiego poziomu substancji o nazwie 3-0-metylodopa (3-OMD). Czasami stosuje się badanie metodą suszonych plamek krwi. Oznacza to, że dziecko otrzymuje jedynie nakłucie palca lub pięty.

• Testy genetyczne. Pracownik laboratorium sprawdzi krew pod kątem zmian w genie DDC. Zwykle służy to do potwierdzenia diagnozy. Jako rodzic i potencjalny nosiciel, również możesz potrzebować badania genetycznego.

Poznaj zespół opieki

Po postawieniu diagnozy niedoboru AADC, Ty i Twoje dziecko będziecie współpracować z wieloma różnymi specjalistami. Mogą to być między innymi:

Pediatra. Jest to lekarz ogólny Twojego dziecka. Może on czuwać nad ogólnym rozwojem dziecka i leczyć choroby.

Neurolog dziecięcy. Ponieważ niedobór AADC wpływa na układ nerwowy, jedną z cech są objawy neurologiczne, takie jak drgawki lub zaburzenia ruchu. Neurolodzy dziecięcy pomagają w diagnozowaniu i leczeniu tych objawów.

Genetyk. Lekarze ci mogą być tymi, którzy jako pierwsi zdiagnozują niedobór AADC u Twojego dziecka za pomocą badań genetycznych. Mogą oni również pomóc lepiej zrozumieć tę chorobę.

Terapeuta fizyczny, zajęciowy lub logopeda. Terapeuci ci mogą pomóc dziecku we wzmocnieniu niektórych codziennych umiejętności ruchowych. Może to pomóc w rozwoju dziecka, ułatwić mu komunikację, a w niektórych przypadkach może także zmniejszyć ból. Logopeda może pomóc w zaburzeniach połykania i mówienia.

Gastroenterolog. Problemy, jakie niedobór AADC powoduje w układzie nerwowym dziecka, mogą często wpływać na jego układ pokarmowy. Wiele dzieci z niedoborem AADC boryka się z zaparciami, biegunką, refluksem i może potrzebować rurki do karmienia, aby mieć pewność, że otrzymują wystarczającą ilość pożywienia.

Specjalista behawioralny. Problemy nerwowe związane z niedoborem AADC mogą prowadzić do płaczu i rozdrażnienia u wielu dzieci. Specjalista behawioralny może pomóc w opracowaniu narzędzi do regulowania emocji i lepszego radzenia sobie z nastrojem.

Lekarz medycyny snu. Jeśli objawy niedoboru AADC utrudniają dziecku regularne zasypianie, konieczna może być wizyta u specjalisty zajmującego się leczeniem zaburzeń snu. Może on pomóc w leczeniu wszelkich objawów fizycznych, które uniemożliwiają dobry sen.

Pracownik socjalny. Opieka nad bliską osobą z niedoborem AADC oznacza koordynację wielu ruchomych elementów C finansowych, logistycznych i emocjonalnych. Pracownicy socjalni mogą pomóc w znalezieniu potrzebnych zasobów w trakcie leczenia dziecka.

Pytania do lekarza

Przed wizytą zapisz wszystkie nurtujące Cię pytania. Dzięki temu nie zapomnisz o kluczowych pytaniach. Zapytaj lekarza, czy możesz nagrać rozmowę, aby móc ją później odsłuchać.

Niektóre pytania, które warto zadać, to m.in:

• Jakie są wszystkie możliwości leczenia?

• Jakie działania niepożądane mogą powodować leki stosowane w leczeniu tego schorzenia?

• Czy mogę zgłosić dziecko do udziału w badaniu klinicznym nad terapią genową?

• Czy moje dziecko będzie wymagało opieki długoterminowej?

• Na jakie komplikacje powinienem zwrócić uwagę?

• Jakich leków powinno unikać moje dziecko?

• Jakie leczenie niemedyczne może pomóc?

• Czy w zespole opieki medycznej jest pracownik socjalny?

• Czy potrzebuję poradnictwa genetycznego?

• Jak mogę znaleźć specjalistę ds. niedoborów AADC?

Leczenie

Lekarz opracuje plan leczenia dostosowany do potrzeb Twojego dziecka. Wynika to z faktu, że nie istnieje jedna metoda leczenia, która byłaby skuteczna dla wszystkich. W opanowaniu objawów może pomóc podejście mieszane, obejmujące leki i inne rodzaje terapii. Potrzebne są dalsze badania, ale eksperci uważają, że osoby z niedoborem AADC mogą lepiej reagować na leczenie farmakologiczne, jeśli rozpocznie się je przed ukończeniem 2 roku życia.

Leczenie niedoboru AADC obejmuje:

Agoniści dopaminy. Leki te zwiększają ilość dopaminy w układzie nerwowym.

Inhibitory MAO. Zmniejszają one rozpad dopaminy.

Pirydoksyna (witamina B6). Uważa się, że pomaga ona w lepszym działaniu AADC, którą pacjent posiada.

Leki antycholinergiczne. Leki te równoważą działanie dopaminy i acetylocholiny - chemicznych przekaźników w mózgu. Mogą one pomóc w złagodzeniu objawów, takich jak nadmierne pocenie się, problemy z poruszaniem się i kryzys oculogiryczny.

Melatonina. Jest to naturalna substancja chemiczna wytwarzana przez organizm. Suplementy mogą złagodzić problemy ze snem.

Benzodiazepiny. Wyciszają one ośrodkowy układ nerwowy. Istnieją pewne dowody na to, że ich sporadyczne stosowanie może u niektórych osób złagodzić kryzy oculogiczne lub dystonię.

Leki na inne objawy. Lekarz może dodać leki, które pomogą w łagodzeniu specyficznych objawów u dziecka, takich jak zatkany nos, senność, problemy ze snem lub skurcze mięśni.

Terapia niefarmakologiczna. W zależności od objawów dziecko może wymagać terapii fizycznej, zajęciowej lub logopedycznej.

Terapia genowa. Polega ona na zastąpieniu przez lekarzy niedziałającego genu innym, który działa prawidłowo. Ten rodzaj leczenia wygląda obiecująco, ale nie jest powszechnie dostępny. Potrzebne są dalsze badania, zanim więcej osób z niedoborem AADC będzie mogło ją otrzymać.

Dbaj o siebie

Regularnie odwiedzaj lekarzy. Przynajmniej raz w roku udaj się do neurologa. Powinien on mieć doświadczenie z zaburzeniami ruchu lub chorobami neurometabolicznymi, które dotykają dzieci.

Załóż kartę awaryjną. Osoby z niedoborem AADC powinny zawsze mieć przy sobie pewne informacje. Dzięki temu, jeśli wystąpi u nich atak, osoby znajdujące się w pobliżu będą wiedziały, jak im bezpiecznie pomóc.

Możesz zawrzeć w niej:

• Informacje o tym, czym jest niedobór AADC

• Numery kontaktowe w nagłych wypadkach

• Niebezpieczeństwa, na które należy zwracać uwagę

• Leki, których należy unikać

Zaszczep się. Dzieci z niedoborem AADC są bardziej narażone na infekcje, a ich organizm może nie być w stanie zwalczać ich tak, jak powinien. Twoje dziecko i wszyscy inni domownicy powinni się zaszczepić.

Czego się spodziewać

Niedobór AADC jest tak rzadki, że naukowcy nie są pewni, jak rozwinie się u każdej osoby. W większości przypadków choroba nie pogarsza się wraz z wiekiem dziecka. Mogą jednak pojawić się nowe objawy, takie jak problemy ze stawami, wynikające z zaburzeń ruchowych spowodowanych tym schorzeniem.

Poważne przypadki mogą powodować objawy zagrażające życiu. Zapytaj lekarza, na co zwracać uwagę, aby wiedzieć, co robić w nagłych wypadkach.

Informacje dla opiekunów

Twoje dziecko będzie miało zespół opieki zdrowotnej, który przedstawi wytyczne dotyczące leczenia i będzie współpracował z dzieckiem, aby pomóc mu w opanowaniu objawów choroby. Jednak jako opiekun dziecka z niedoborem AADC, to Ty przejmiesz większość codziennych, godzinnych zadań związanych z opieką nad dzieckiem.

Ważne jest, aby znaleźć wsparcie dla siebie, aby być jak najlepiej przygotowanym do wspierania swojego dziecka.

Tuż po diagnozie

Z nową, zmieniającą życie diagnozą wiąże się wiele emocji. W trakcie ich przetwarzania należy również upewnić się, że:

• Dowiedz się jak najwięcej. Im więcej będziesz wiedzieć o niedoborach AADC, tym lepiej będziesz przygotowany na to, co Cię czeka. Zadawaj pytania swojemu zespołowi opieki zdrowotnej, aby upewnić się, że rozumiesz nie tylko chorobę, ale także jej leczenie i perspektywy.

• Zbuduj swój zespół. Będziesz w bliskim kontakcie z lekarzem swojego dziecka, więc upewnij się, że dobrze się z nim czujesz. Znajdź lekarzy, którzy wiedzą o niedoborach AADC lub którzy mogą współpracować z lekarzami, którzy wiedzą. Dowiedz się, którzy specjaliści mogą być pomocni w przypadku specyficznych potrzeb Twojego dziecka.

• Znajdź grupy wsparcia. Chociaż niedobór AADC występuje rzadko, istnieją grupy poświęcone temu schorzeniu, które mogą pomóc w nawiązaniu kontaktu z innymi osobami żyjącymi z tą chorobą lub opiekującymi się nią. Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź strony internetowe AADC Family Network, Pediatric Neurotransmitter Disease Association oraz brytyjskiej organizacji AADC Research Trust.

W miarę postępu choroby

Opieka nad dzieckiem z niedoborem AADC trwa przez całe życie. W miarę upływu czasu i starzenia się dziecka, należy upewnić się, że system opieki nad nim jest zdrowy i wspiera również Ciebie.

• Rozważ możliwość opieki domowej. Zapytaj swojego lekarza lub pracownika socjalnego, czy istnieją usługi, które mogą pomóc w zapewnieniu regularnej opieki medycznej w domu, tak abyś mógł utrzymać pracę lub lepiej opiekować się innymi dziećmi.

• Rób przerwy. Wiele dzieci z przewlekłą niepełnosprawnością kwalifikuje się do programu Home and Community-based Medicaid waivers, który pokrywa koszty opieki zastępczej (respite care) C, która zajmie się dzieckiem, jeśli będziesz musiał być poza domem.

• Opracuj długoterminowy plan. Zastanów się, jak będzie wyglądała opieka nad dzieckiem w przyszłości, gdy się zestarzeje. Zastanów się, kto mógłby przejąć opiekę, gdyby Tobie coś się stało.

Uzyskanie wsparcia

Możesz czuć się oszołomiony, gdy dowiesz się, że Twoje dziecko ma niedobór AADC. Nie musisz jednak radzić sobie z tą diagnozą sam. Często pomocne jest nawiązanie kontaktu z innymi osobami, które rozumieją, przez co przechodzisz. Można znaleźć społeczność wsparcia, która spotyka się osobiście lub w Internecie.

Aby znaleźć odpowiednią grupę, należy zwrócić się do lekarza lub pracownika socjalnego. Mogą oni skontaktować Cię z grupą wsparcia specyficzną dla danego schorzenia lub ogólną grupą wsparcia. Można także poszukać zasobów na stronach internetowych organizacji AADC Trust lub RareConnect.

Jeśli czujesz się przytłoczony, możesz zwrócić się do specjalisty ds. zdrowia psychicznego. Twój lekarz może pomóc Ci znaleźć osobę, z którą możesz porozmawiać.

Przyszłość leczenia

Chociaż obecnie nie ma leku na niedobór AADC, badacze poszukują nowych metod leczenia tej choroby. Ponieważ niedobór AADC jest spowodowany mutacją genu DDC, większość prowadzonych obecnie prób i badań koncentruje się na terapii genowej. Dzięki tej terapii naukowcy mają nadzieję wprowadzić do organizmu prawidłowe geny DDC za pomocą genetycznie zmodyfikowanego wirusa.

Wirusy mogą wprowadzać materiał genetyczny do komórek w taki sposób, że będą one wykorzystywać swój własny proces replikacji, aby produkować więcej wirusa. Naukowcy pracują nad stworzeniem wirusa, który będzie posiadał działający gen DDC. W badaniach klinicznych naukowcy wstrzykiwali te wirusy do określonych części mózgu u dzieci z niedoborem AADC. Badania sprawdzają, czy tego typu terapia genowa mogłaby doprowadzić do wytworzenia bardziej funkcjonalnego enzymu AADC u osób biorących udział w tych próbach. Terapia ta nie została jeszcze zatwierdzona przez FDA, ale nieliczne dotychczasowe wyniki są obiecujące.

Aby dowiedzieć się więcej o trwających badaniach klinicznych, odwiedź stronę AADC Family Network Research.