Diagnozowanie ADD / ADHD: Jak lekarze oceniają dzieci i dorosłych

Lekarz wyjaśnia, jak diagnozuje się zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i dorosłych.

Diagnozowanie ADHD u dzieci

Specjaliści opieki zdrowotnej, tacy jak pediatrzy, psychiatrzy i psycholodzy dziecięcy, mogą zdiagnozować ADHD na podstawie standardowych wytycznych Amerykańskiej Akademii Pediatrii lub Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM).

Specjalistę specjalizującego się w diagnozowaniu ADHD można również znaleźć za pośrednictwem swojego planu opieki zdrowotnej, nauczyciela lub doradcy szkolnego dziecka, innych rodziców dzieci z ADHD lub organizacji non-profit, takich jak Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD).

Diagnoza wymaga zebrania informacji z kilku źródeł, w tym ze szkoły, od opiekunów i rodziców. Pracownik służby zdrowia bierze pod uwagę porównanie zachowania dziecka z zachowaniem innych dzieci w tym samym wieku, a do udokumentowania tych zachowań może użyć standaryzowanych skal oceny.

Niektóre objawy sugerujące ADHD u dzieci to nieuwaga, nadpobudliwość i impulsywność. Wiele dzieci z ADHD:

• są w ciągłym ruchu

• Kręcą się i wiercą

• Popełniać nieostrożne błędy

• Często gubi rzeczy (np. materiały szkolne, ołówki, książki, narzędzia, portfele, klucze, dokumenty, okulary, telefony komórkowe)

• Nie wydaje się, że słucha

• Łatwo się rozpraszają

• Nie kończą zadań

• Często opuszczają swoje miejsce w sytuacjach, w których oczekuje się, że pozostaną na swoim miejscu

• Często biega lub wspina się w sytuacjach, w których nie jest to właściwe (u nastolatków lub dorosłych może się to ograniczać do uczucia niepokoju)

• Nie może spokojnie bawić się lub brać udziału w zajęciach rekreacyjnych

• Nadmiernie mówi

• Udzielanie odpowiedzi zanim pytanie zostanie dokończone

• Ma problemy z czekaniem na swoją kolej

• Przerywają lub przeszkadzają innym (np. wtrącają się do rozmów lub gier)

• Ma problemy z organizacją zadań i czynności

• Zapominanie o codziennych czynnościach

Aby zdiagnozować ADHD, dziecko powinno przejść pełne badanie fizykalne, w tym badanie wzroku i słuchu. Ponadto FDA zatwierdziła stosowanie systemu NEBA (Neuropsychiatric EEG-Based Assessment Aid), nieinwazyjnego skanowania, które mierzy fale mózgowe theta i beta. Wykazano, że stosunek fal theta/beta jest wyższy u dzieci i młodzieży z ADHD niż u dzieci bez tego zaburzenia. Skanowanie, zatwierdzone do stosowania u osób w wieku od 6 do 17 lat, ma być wykorzystywane jako część pełnego badania lekarskiego i psychologicznego.

Ocena może również obejmować rozmowę z rodzicem, nauczycielami dziecka i innymi dorosłymi, którzy odgrywają ważną rolę w życiu dziecka. Osoba oceniająca może poprosić każdego z rodziców o wypełnienie standardowych formularzy, zwanych skalami oceny zachowania, w celu oceny różnych aspektów zachowania dziecka. Skale te mogą być również wykorzystane w późniejszym okresie do śledzenia postępów w leczeniu.

Pracownik służby zdrowia powinien zebrać pełny wywiad medyczny, aby sprawdzić, czy nie występują inne schorzenia, które mogą mieć wpływ na zachowanie dziecka. Niektóre choroby, które mogą naśladować ADHD lub powodować zachowania podobne do ADHD to:

• Niedawne poważne zmiany w życiu (np. rozwód, śmierć w rodzinie lub niedawna przeprowadzka)

• Niewykryte napady drgawek

• Problemy z tarczycą

• Problemy z zasypianiem

• Lęk

• Depresja

• Toksyczność ołowiu

Chociaż wiele dzieci wykazuje pewne zachowania charakterystyczne dla ADHD, nie muszą one mieć tego zaburzenia. Warunkiem postawienia diagnozy ADHD jest utrzymywanie się tych zachowań przez co najmniej 6 miesięcy, wystąpienie niektórych objawów przed ukończeniem 12 roku życia, występowanie objawów w co najmniej dwóch środowiskach (np. w szkole i w domu) oraz ich znaczący wpływ na dziecko w co najmniej dwóch miejscach (życie społeczne, szkoła itp.).

Diagnozowanie ADHD u dorosłych

Zdiagnozowanie ADHD u osoby dorosłej nie jest łatwe dla pracownika służby zdrowia. Czasami osoba dorosła rozpoznaje objawy ADHD u siebie, gdy jej dziecko jest zdiagnozowane. Innym razem osoba taka szuka profesjonalnej pomocy dla siebie i stwierdza, że jej depresja, lęk lub inne objawy są związane z ADHD.

Oprócz objawów nieuwagi i impulsywności, dorośli z ADHD mogą mieć inne problemy, w tym:

• Chroniczne spóźnianie się i zapominanie

• Lęk

• Słabe umiejętności organizacyjne

• Niska samoocena

• Problemy z zatrudnieniem

• Krótki temperament

• Trudności z zakończeniem zadania

• Nieprzemyślane i natychmiastowe reakcje; trudności z kontrolowaniem zachowania

• Niespokojność

Jeśli trudności te nie są odpowiednio rozwiązywane, mogą powodować problemy emocjonalne, społeczne, zawodowe i akademickie u osób dorosłych.

Aby zdiagnozować ADHD, u osoby dorosłej muszą występować uporczywe, aktualne objawy, które datują się od dzieciństwa. Objawy ADHD utrzymują się jako problemy w dorosłym życiu nawet u połowy dzieci z ADHD. W celu postawienia dokładnej diagnozy zaleca się wykonanie następujących czynności:

• Historia zachowania osoby dorosłej w dzieciństwie

• Wywiad z partnerem życiowym osoby dorosłej, rodzicem, bliskim przyjacielem lub inną bliską osobą

• Dokładne badanie fizykalne, które może obejmować badania neurologiczne

• Testy psychologiczne