Od lekarza Archiwum
Pierwsza operacja odchudzająca, której poddał się Garrick Pedersen, prawie go zabiła.
Lekarze umieścili elastyczną opaskę wokół żołądka Pedersena tuż poniżej przełyku, aby ograniczyć ilość jedzenia, które mógł spożywać. Pedersen, który ważył blisko 300 funtów, zaczął tracić na wadze niemal natychmiast po operacji.
"Byłem przeszczęśliwy" - mówi Pedersen, 52 lata, prawnik w rejonie Zatoki San Francisco. "Czułem się lepiej. Wyglądałem lepiej." Co więcej, bardzo małe porcje jedzenia sprawiały, że czuł się syty.
Potem przyszły kłopoty. Pedersen poczuł ostre bóle brzucha i został zabrany na operację. Opaska wokół jego żołądka zsunęła się, grożąc odcięciem krążenia. Gdyby czekał dłużej, mógłby umrzeć. Opaska została bezpiecznie usunięta, ale Pedersen zaczął szybko przybierać na wadze.
"Byłem zdruzgotany", wspomina. "To nie była tylko kwestia chęci nie bycia grubym, choć to z pewnością miało dla mnie znaczenie. Istnieją poważne problemy zdrowotne związane z otyłością, którą ja byłem. I wiele z nich już miałem. Leczyłem się na cukrzycę. Moje biodra i kolana pogarszały się. Moje ciśnienie krwi było zbyt wysokie. Bycie otyłym prawie na pewno skróci moje życie. A kiedy ma się dwójkę małych dzieci, trudno o tym myśleć".
Tak więc, mniej niż rok później Pedersen był ponownie w szpitalu, przechodząc kolejną operację odchudzającą. Tym razem chirurdzy ominęli dużą część jego żołądka i wyeliminowali część jelit - operacja ta nazywana jest gastric bypass. Trzy miesiące po drugiej operacji Pedersen stracił ponad 45 kilogramów, na tyle dużo, że ludzie zatrzymują go na ulicy i mówią, jak świetnie wygląda.
Operacja odchudzająca: Drastyczne rozwiązania drastycznego problemu
Pedersen nie jest osamotniony w uciekaniu się do drastycznych operacji odchudzających, aby zrzucić kilogramy. Coraz więcej osób z poważną nadwagą i otyłością sięga po chirurgię bariatryczną, jak nazywa się te zabiegi odchudzające. Według raportu z 2005 roku opublikowanego w Journal of the American Medical Association, liczba operacji bariatrycznych wzrosła siedmiokrotnie w ciągu zaledwie pięciu lat - z 13 365 operacji w 1998 roku do 102 177 w 2003 roku. Wyniki badań wskazują również na gwałtowny wzrost liczby mężczyzn decydujących się na operacje odchudzające.
Odkąd w latach 70. ubiegłego wieku po raz pierwszy podjęto chirurgiczne podejście do leczenia otyłości, budzi ono kontrowersje. Jeśli problem polega na tym, że otyli ludzie jedzą za dużo, to odrąbanie części żołądka i jelit, aby skłonić ich do mniejszego jedzenia, wydaje się rozwiązaniem ekstremalnym.
"Ale faktem jest, że diety i inne interwencje dotyczące stylu życia po prostu nie działają bardzo dobrze dla większości ludzi", mówi Edward Livingston, MD, chirurg w Southwestern Medical School w Dallas i szef chirurgii bariatrycznej dla krajowego systemu Veterans Affairs. "A dla ludzi, którzy są otyli, prawie zawsze zawodzą". Aby utrzymać przepisywanie zabiegów, które zostały pokazane wielokrotnie, aby zawodzić jest po prostu zła medycyna, nalega.
W rzeczywistości, wczesne próby chirurgii utraty wagi nie działały tak dobrze. Niosły one poważne ryzyko infekcji i śmierci. Obecnie jednak chirurdzy udoskonalili dwa podstawowe podejścia, jak twierdzą eksperci, opaskę żołądkową i bypass żołądkowy, które oferują lepsze wyniki przy znacznie mniejszej liczbie powikłań niż wcześniejsze procedury.
Chirurgia utraty wagi: Opaska versus bypass
Najprostszy rodzaj operacji odchudzającej, opasanie żołądka, polega na założeniu opaski wokół górnej części żołądka, co powoduje utworzenie małego woreczka. Operacja ogranicza ilość pokarmu, który może zostać strawiony, dzięki czemu ludzie czują się pełni przy znacznie mniejszych porcjach.
W drugim i bardziej skomplikowanym zabiegu, operacji ominięcia żołądka, chirurg tworzy mały worek z żołądka i bezpośrednio łączy worek z jelitem grubym. W większości przypadków usuwana jest również część jelita grubego. Ponieważ duży odcinek przewodu pokarmowego, który normalnie wchłania pokarm, jest omijany, pacjenci wchłaniają mniej kalorii z jedzenia.
Dla mężczyzn, ważenie ryzyka i korzyści z tych dwóch rodzajów chirurgii utraty wagi jest szczególnie drażliwy. "Mężczyźni w ogóle doświadczają więcej powikłań z chirurgii bariatrycznej niż kobiety", wyjaśnia Livingston, "prawdopodobnie częściowo dlatego, że noszą więcej tłuszczu brzusznego niż kobiety, więc operacja jest trudniejsza do wykonania. "Ale mężczyźni również cierpią na więcej powikłań w wyniku otyłości niż kobiety, więc stoją, aby skorzystać więcej poprzez utratę wagi".
Gastric banding jest bezpieczniejszy z dwóch operacji odchudzających. Operacja ta jest zazwyczaj wykonywana jako "operacja pępka", wykonywana przez mały otwór w brzuchu, procedura zwana chirurgią laparoskopową. Niestety, dla poważnie otyłych pacjentów wyniki są często rozczarowujące. "Po zastosowaniu opaski żołądkowej utrata masy ciała jest zazwyczaj powolna, a wielu pacjentów kończy się utratą jedynie stosunkowo niewielkiego procentu masy ciała" - wyjaśnia Livingston. Ponieważ worek, który powstaje po założeniu opaski, może się powiększyć, jeśli ludzie jedzą zbyt dużo, niektórzy pacjenci w końcu odzyskują utraconą wagę.
Z drugiej strony, operacja ominięcia żołądka jest bardziej skomplikowana i wiąże się z większym ryzykiem, w tym infekcji, zakrzepów krwi i wycieku w miejscu chirurgicznego połączenia żołądka z jelitem. Ponieważ operacja zakłóca wchłanianie, zwłaszcza wapnia i żelaza, istnieje również dożywotnie ryzyko anemii i innych niedoborów żywieniowych.
Ale operacja bypassów jest znacznie bardziej skuteczna niż banding. Badania pokazują, że otyli pacjenci mogą liczyć na utratę nawet 2/3 masy ciała. Utrata wagi następuje zazwyczaj szybko. Pacjenci poddani zabiegowi bypassu żołądkowego mają znacznie większe szanse na utrzymanie wagi niż ci, którym założono opaskę.
Problemy medyczne związane z otyłością również znikają z zaskakującą szybkością. "U pacjentów z cukrzycą objawy cukrzycy często ustępują natychmiast po operacji" - mówi Livingston. Wysokie ciśnienie krwi i wysoki poziom cholesterolu ulegają radykalnej poprawie. Bóle bioder i kolan ulegają radykalnemu złagodzeniu wraz z redukcją wagi. Bezdech senny, inne poważne zagrożenie dla zdrowia związane z otyłością, również ustępuje, gdy pacjenci tracą tłuszcz z okolic szyi, mówi Livingston.
Badanie z 2007 roku przeprowadzone przez lekarzy z St. Elizabeth Health Center i Northeastern Ohio Universities College of Medicine potwierdza tę tezę. Badacze obserwowali 400 pacjentów, którzy przeszli operację ominięcia żołądka. Wysokie ciśnienie krwi, cholesterol, cukrzyca, bezdech senny, astma i choroba refluksowa poprawiły się lub całkowicie ustąpiły u 80% do 100% tych pacjentów po średnio roku. Zapalenie stawów, bóle pleców i stawów oraz depresja również uległy poprawie, choć nie tak drastycznie.
Wybór operacji odchudzającej
Szacuje się, że 5% dorosłej populacji Stanów Zjednoczonych jest poważnie otyłych, z BMI powyżej 40. Znacznie więcej osób jest otyłych lub ma znaczną nadwagę i cierpi na czynniki ryzyka związane z nadmierną masą ciała. Wielu z nich mogłoby skorzystać z operacji bariatrycznej.
Jednak pomimo rosnącej liczby osób zwracających się do chirurgii odchudzającej, tylko bardzo mały odsetek Amerykanów z niebezpieczną nadwagą decyduje się na operacje - mniej niż 1%, według ostatnich badań.
Nie powinno to dziwić. Decyzja o podwiązaniu lub całkowitym usunięciu dużej części żołądka i górnej części jelit nie jest łatwa. Po operacji pacjenci muszą przyjmować specjalnie opracowane suplementy witamin i minerałów przez resztę życia, aby zapobiec niedożywieniu. Operacja ominięcia żołądka może również powodować stan zwany "dumpingiem", kiedy to jedzenie, zwłaszcza cukrowe, przechodzi zbyt szybko przez system. Powoduje to objawy takie jak nudności, wzdęcia, bóle brzucha, osłabienie, pocenie się i biegunkę. Po zabiegu pacjenci muszą również uważać, aby jeść bardzo małe porcje i dokładnie przeżuwać.
I zawsze istnieje ryzyko powikłań. Badanie z 2005 roku wykazało, że liczba hospitalizacji u otyłych pacjentów wzrosła prawie trzykrotnie w ciągu roku po operacji ominięcia żołądka.
Korzyści wynikające z operacji odchudzającej
Pomimo tych zagrożeń, mówią eksperci, dowody wskazują, że procedury stają się bezpieczniejsze i bardziej skuteczne. "Podczas gdy liczba procedur chirurgii bariatrycznej wzrosła prawie dziesięciokrotnie [od 1998 do 2003 roku], długość pobytu i powikłania zmniejszyły się, a śmiertelność w szpitalu pozostała stabilna" - piszą Bruce M. Wolfe, MD, i John M. Morton, MD, MPH, w niedawnym artykule redakcyjnym w Journal of the American Medical Association. Śmiertelność wynosi od 0,1% do 0,2%, co jest niezwykle niską liczbą dla każdej skomplikowanej procedury chirurgicznej, mówi Livingston.
Dla Garricka Pedersena ryzyko było warte podjęcia, nawet po tym, jak jego pierwsza próba poszła niebezpiecznie źle. "Szczerze mówiąc, czuję się świetnie. Mam więcej energii. Moje biodra i kolana nie bolą już tak jak kiedyś. Cukrzyca zniknęła" - mówi. "Jestem w stanie chodzić, a nawet ćwiczyć na siłowni znacznie dłużej niż wcześniej".
Jeśli zje za dużo lub za szybko, Pedersen może przez chwilę czuć się dość niekomfortowo. Ale, jak mówi, po latach przechodzenia na diety i plany ćwiczeń, tracenia wagi i ponownego jej przybierania, to niewielka cena za możliwość spojrzenia w lustro i polubienia tego, co widzi.
