Wiadomo, że wiele osób z poważnymi chorobami psychicznymi, takimi jak choroba dwubiegunowa czy schizofrenia, nie przyjmuje przepisanych im leków. Jednym z głównych powodów takiego zachowania jest anosognozja, słowo pochodzenia greckiego, które w przybliżeniu tłumaczy się jako "bez wiedzy o chorobie". Możesz również usłyszeć, że jest to nazywane "brakiem wglądu". Sprowadza się to do tego, że osoba jest nieświadoma swojego stanu i nie jest w stanie go zaakceptować.
Osoba z anosognozją nie jest po prostu zaprzeczająca lub uparta. Ich mózg nie potrafi przetworzyć faktu, że ich myśli i nastroje nie odzwierciedlają rzeczywistości.
Kto jest w grupie ryzyka
Anosognozja jest powszechna u osób z poważnymi chorobami psychicznymi. Lekarze uważają, że ma ją około 40% osób z chorobą dwubiegunową i 50% osób ze schizofrenią. Niektórzy psychiatrzy uważają, że liczby te są jeszcze wyższe. Szacują, że gdziekolwiek od 57%-98% osób ze schizofrenią mają go.
Wiele osób z zaburzeniami neurologicznymi ma ten stan. Nie jest niczym niezwykłym, że ktoś z chorobą Alzheimera może ją dostać. Często chorują na nią również pacjenci po udarach.
Co powoduje?
Eksperci uważają, że anosognozja wynika z uszkodzenia obszaru mózgu zaangażowanego w autorefleksję.
Każdy człowiek, niezależnie od stanu zdrowia, stale aktualizuje swój mentalny obraz siebie. Za każdym razem, gdy zdobywasz nowe informacje na swój temat - na przykład po obcięciu włosów lub wygraniu prezentacji - wpływają one na to, jak myślisz o sobie. Jest to ciągły, złożony proces. Aby przebiegał sprawnie, płat czołowy Twojego mózgu musi przyjąć nowe informacje, uporządkować je, wykorzystać do zmiany obrazu siebie i zapamiętać najnowszą wersję.
Kiedy płat czołowy mózgu jest uszkodzony, co często zdarza się w przypadku takich chorób jak schizofrenia czy choroba dwubiegunowa, nie możesz już prawidłowo zaktualizować swojego obrazu siebie.
Anosognozja nie zawsze jest wszystkim albo niczym. Niektórzy ludzie częściowo tracą zdolność do jasnego widzenia siebie, lub może ona pojawiać się i znikać. To może zdezorientować przyjaciół i bliskich. Trudno zrozumieć, dlaczego ktoś w jednej chwili zdaje się w pełni rozumieć swoją diagnozę, a w następnej twierdzi, że jest całkowicie zdrowy, mimo że obiektywne dowody wskazują, że tak nie jest.
Dlaczego to ma znaczenie
Kiedy ktoś z poważną chorobą psychiczną upiera się, że nie jest chory (lub nie jest tak chory, jak mówią inni), może dojść do niebezpiecznej sytuacji. Ktoś z anosognozją prawdopodobnie nie będzie brał swoich leków. Dlaczego miałbyś brać lek (zwłaszcza taki, który może mieć nieprzyjemne skutki uboczne), jeśli uważasz, że nic ci nie dolega?
Kiedy ta osoba przestaje brać leki, jej objawy zazwyczaj wracają lub pogarszają się. W zależności od ich stanu, mogą zacząć słyszeć głosy, zachowywać się lekkomyślnie lub stać się samobójcami. Istnieje również większe prawdopodobieństwo, że osoba ta skończy jako bezdomna lub zostanie aresztowana.
Leczenie anosognozji
Anosognozja nie jest łatwa do leczenia. Jeśli uda się przekonać osobę cierpiącą na tę przypadłość do dalszego przyjmowania lub ponownego rozpoczęcia przyjmowania leków, może się to poprawić. U około jednej trzeciej osób ze schizofrenią, które przyjmują leki, następuje poprawa wglądu w swój stan.
Terapeuta może również spróbować podejścia zwanego motywacyjną terapią wzmacniającą (MET). Ten rodzaj terapii jest zaprojektowany tak, aby pomóc komuś zrozumieć korzyści płynące ze zmiany zachowania.
Jeśli bliska osoba ma anosognozję, czasami najlepiej nie próbować przekonywać jej, że jest chora. Zamiast tego należy rozmawiać o ich celach, takich jak utrzymanie pracy lub samodzielne życie. Może to zachęcić ją do spotkania ze specjalistą od zdrowia psychicznego, nawet jeśli nie sądzi, że potrzebuje tego dla swojego zdrowia i dobrego samopoczucia.
Osoba z anosognozją może być zagrożona wyrządzeniem krzywdy sobie lub innym. W takim przypadku członek rodziny lub specjalista od zdrowia psychicznego może być zmuszony do podjęcia działań prawnych. Prawa różnią się w zależności od stanu, ale może być konieczne przyjęcie kogoś z poważną chorobą psychiczną do szpitala wbrew jego woli.
