Rak gruczołu krokowego jest złożoną chorobą. Lekarze nie zawsze potrafią przewidzieć, jak szybko lub wolno będzie rósł. Nie są też zgodni co do tego, kiedy należy go leczyć lub jakie metody leczenia stosować. Dokładne przewidywanie i monitorowanie choroby pomaga lekarzom i pacjentom podejmować decyzje, które skutkują najlepszymi wskaźnikami przeżycia i jakości życia.
Przewidywanie agresywnego raka prostaty
Jeżeli rozpoznano u Pana raka gruczołu krokowego, lekarz prawdopodobnie oceni kilka czynników w celu określenia stopnia jego agresywności. Te "markery" pozwalają określić, czy rak jest niskiego, średniego czy wysokiego ryzyka. Rak gruczołu krokowego niskiego ryzyka rośnie powoli i raczej nie rozprzestrzenia się szybko. Rak gruczołu krokowego wysokiego ryzyka jest agresywny, co oznacza, że może szybko rozprzestrzeniać się poza gruczoł krokowy. Zrozumienie poziomu ryzyka związanego z Pana nowotworem pomoże lekarzowi doradzić Panu możliwe leczenie. Lekarz zwróci uwagę na kluczowe "markery" agresywnego raka, a także na "stopień zaawansowania" Pana konkretnego nowotworu.
Powszechnie stosowane markery dla raka prostaty obejmują:
-
Poziomy antygenu swoistego dla prostaty (PSA).
PSA jest substancją produkowaną przez gruczoł krokowy. Wydzielanie niewielkich ilości PSA do krwiobiegu jest zjawiskiem normalnym. Większe ilości PSA w krwiobiegu są zwykle sygnałem, że gruczoł krokowy jest powiększony, zakażony lub złośliwy. Poziom PSA określa się za pomocą prostego badania krwi. Im wyższa liczba, tym większe prawdopodobieństwo, że pacjent ma raka prostaty.
-
Prędkość PSA.
Kilka badań wskazuje, że gdy poziom PSA gwałtownie wzrasta, nowotwór prawdopodobnie jest agresywny.
-
Wynik w skali Gleasona.
Komórki w guzie są oceniane na podstawie tego, jak nieprawidłowo lub normalnie wyglądają, gdy tkanka jest badana pod mikroskopem. Guz otrzymuje ocenę w skali od 1 do 5. Dwa najbardziej nieprawidłowe obszary są oceniane. Liczby te są następnie dodawane. Ta liczba jest nazywana wynikiem Gleasona. Im wyższa liczba, tym bardziej agresywny guz i tym większe prawdopodobieństwo jego rozprzestrzenienia. Guz z wynikiem 6 lub niższym w skali Gleasona ma mniejsze szanse na rozprzestrzenienie się.
Stopnie zaawansowania raka prostaty odnoszą się do wielkości nowotworu i stopnia jego rozprzestrzenienia. Etapy to:
-
Zlokalizowany rak prostaty to stadium od I do IIIA. W tym stadium guz jest ograniczony do prostaty.
-
Regionalny rak prostaty, znany również jako rozszerzenie lokalne, jest w stadium IIIB do IVA. Guz rozrósł się przez torebkę gruczołu krokowego do pęcherzyków nasiennych (para gruczołów obok prostaty) lub do pobliskich mięśni i narządów.
-
Przerzutowy rak prostaty jest określany jako stadium IVB. Guz rozprzestrzenił się do odległych węzłów chłonnych lub bardziej odległych części ciała.
Zwrócenie uwagi na ogólny stan zdrowia pacjenta, jak również życzenia pacjenta są również ważnym elementem decyzji o leczeniu.
Monitorowanie raka gruczołu krokowego
Jeśli rozpoznano u Pana raka gruczołu krokowego, lekarz będzie okresowo monitorował chorobę, aby stwierdzić, czy się rozprzestrzenia i jak dobrze działa leczenie. Stężenie PSA jest nadal podstawowym wskaźnikiem postępu choroby i odpowiedzi na leczenie.
Kilka najnowszych badań wskazuje, że czas podwojenia stężenia PSA - czas potrzebny do podwojenia stężenia PSA u pacjenta - pozwala przewidzieć, jak agresywny jest rak. Im szybciej podwaja się stężenie PSA, tym bardziej agresywny jest nowotwór.
Kiedy rak prostaty rozprzestrzenia się, zwykle trafia do kości lub węzłów chłonnych. Dostępne są techniki obrazowania pozwalające stwierdzić, czy rak rozprzestrzenił się do kości, a jeśli tak, to w jakim stopniu. Obecnie stosowane techniki obrazowania obejmują:
-
Skanowanie kości tworzy obrazy kości na ekranie komputera lub filmie. Pacjentowi wstrzykuje się niewielką ilość materiału radioaktywnego, który przemieszcza się w krwiobiegu. Ekran komputera wykrywa materiał radioaktywny, który zebrał się w nieprawidłowych obszarach kości.
-
Tomografia komputerowa wykonuje komputerowe zdjęcia rentgenowskie, które dają przekrojowe obrazy ciała. Te szczegółowe obrazy mogą ujawnić choroby lub nieprawidłowości w tkankach i kościach.
Przyszłe predyktory raka prostaty
Naukowcy poszukują dokładniejszych sposobów diagnozowania, monitorowania i leczenia raka prostaty. Wiele badań skupia się na genach i nieprawidłowościach genetycznych nowotworu. Naukowcy stwierdzili, że produkt pewnego genu pojawia się częściej w zaawansowanych rakach prostaty niż we wczesnych stadiach. Teraz celem jest ustalenie, czy obecność tego produktu genu oznacza, że rak jest bardziej agresywny. Znajomość tej informacji może pomóc lekarzom w podjęciu decyzji, którzy pacjenci mogą odnieść korzyści z natychmiastowego leczenia i jakiego typu. To i inne badania genetyczne utorują drogę do wcześniejszych, bardziej dokładnych predyktorów rozwoju raka.
