Objawy i leczenie IBD

Nieswoiste zapalenie jelit (IBD) może wiązać się z bolesnymi nawrotami. Poznaj objawy i sposoby leczenia oraz przygotuj się do rozmowy z lekarzem.

Dwa główne typy IBD to wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest ograniczone do okrężnicy lub jelita grubego. Choroba Leśniowskiego-Crohna, z drugiej strony, może obejmować każdą część przewodu pokarmowego od ust do odbytu. Najczęściej, choć, to wpływa na ostatnią część jelita cienkiego lub okrężnicy lub obu.

Jeśli cierpisz na IBD, wiesz, że zwykle ma ono przebieg woskowy i słabnący. Kiedy występuje ostry stan zapalny, choroba jest uważana za aktywną i osoba doświadcza zaostrzenia objawów. Kiedy stan zapalny jest mniejszy lub nie ma go wcale, osoba zwykle nie ma objawów i mówi się, że choroba jest w remisji.

Co powoduje zapalną chorobę jelit?

IBD jest chorobą o nieznanej przyczynie. Jakiś czynnik lub kombinacja czynników - bakterie, wirusy, antygeny - wyzwala układ odpornościowy organizmu do wytworzenia reakcji zapalnej w przewodzie jelitowym. Ostatnie badania wskazują, że pewna kombinacja czynników dziedzicznych, genetycznych i/lub środowiskowych może powodować rozwój IBD. Może być również tak, że własna tkanka organizmu powoduje reakcję autoimmunologiczną. Niezależnie od przyczyny, reakcja postępuje bez kontroli i uszkadza ścianę jelita, co prowadzi do biegunki i bólu brzucha.

Dowody wskazujące na genetyczne podłoże IBD są silne, w tym:

• Historia rodziny: Aż 20% osób z IBD ma w rodzinie historię tego schorzenia.

• Rasa i pochodzenie etniczne: IBD występuje częściej u osób rasy białej. Częściej też występuje u Żydów, zwłaszcza Żydów aszkenazyjskich.

W 2006 roku zidentyfikowano pierwszy gen związany z chorobą Leśniowskiego-Crohna, gen NOD2. Od tego czasu badacze odkryli ponad 200 regionów genomowych związanych z IBD.

Znalezienie powiązania genetycznego pomogłoby naukowcom zrozumieć zmiany, które prowadzą do IBD i pomóc im poprawić leczenie. Powiązanie genetyczne mogłoby również doprowadzić do stworzenia testu na IBD.

Jakie są objawy zapalnej choroby jelit?

Podobnie jak w przypadku innych chorób przewlekłych, osoba cierpiąca na IBD przechodzi okresy, w których choroba się zaostrza i powoduje objawy, po czym następują okresy, w których objawy zmniejszają się lub znikają i powraca dobry stan zdrowia. Objawy mogą być różne, od łagodnych do ciężkich, i generalnie zależą od tego, jaka część przewodu jelitowego jest dotknięta chorobą. Obejmują one:

• Skurcze i ból brzucha

• Biegunka, która może być krwawa

• Silna potrzeba wypróżnienia się

• Gorączka

• Utrata wagi

• Utrata apetytu

• Anemia z niedoboru żelaza spowodowana utratą krwi

Czy istnieją powikłania związane z IBD?

IBD może prowadzić do kilku poważnych powikłań w jelitach, w tym:

• Obfite krwawienie jelitowe z wrzodów

• Perforacja lub pęknięcie jelita

• Zwężenie - zwane zwężeniem - i niedrożność jelita; występuje w chorobie Crohna

• Przetoki (nieprawidłowe przejścia) i choroba okołoodbytnicza, choroba w tkance wokół odbytu. Te schorzenia występują częściej w chorobie Leśniowskiego-Crohna niż we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.

• Toksyczne megakolon, które jest skrajnym rozszerzeniem okrężnicy zagrażającym życiu. Jest to związane bardziej z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego niż z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

• Niedożywienie

IBD, zwłaszcza wrzodziejące zapalenie jelita grubego, również zwiększa ryzyko wystąpienia raka jelita grubego.

IBD może również wpływać na inne narządy. Na przykład, osoba z IBD może mieć zapalenie stawów, choroby skóry, zapalenie oka, zaburzenia wątroby i nerek lub utratę kości. Ze wszystkich powikłań poza jelitami, zapalenie stawów jest najczęstsze. Powikłania stawów, oczu i skóry często występują razem.

Jak diagnozuje się IBD?

Lekarz stawia diagnozę choroby zapalnej jelit na podstawie objawów oraz różnych badań i testów:

• Badanie stolca. Zostaniesz poproszony o próbkę stolca, która zostanie wysłana do laboratorium, aby wykluczyć możliwość bakteryjnych, wirusowych lub pasożytniczych przyczyn biegunki. Ponadto, stolec zostanie zbadany pod kątem śladów krwi, których nie widać gołym okiem.

• Pełna morfologia krwi. Pielęgniarka lub technik laboratoryjny pobierają krew, która następnie jest badana w laboratorium. Wzrost liczby białych krwinek sugeruje obecność stanu zapalnego. A jeśli masz silne krwawienie, liczba czerwonych krwinek i poziom hemoglobiny mogą się zmniejszyć.

• Inne badania krwi. Elektrolity (sód, potas), białko i markery stanu zapalnego, takie jak wskaźnik sedymentacji erytrocytów (ESR) i białko C-reaktywne (CRP), mogą zostać pobrane, aby sprawdzić, jak poważna jest choroba. Poziomy przeciwciał przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (pANCA) mogą być podwyższone we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Ponadto, mogą być wykonane specyficzne testy na choroby przenoszone drogą płciową.

• Rentgen barytowy. Chociaż jest ono rzadko stosowane, może sprawdzić górny odcinek przewodu pokarmowego - przełyk, żołądek i jelito cienkie - pod kątem nieprawidłowości spowodowanych chorobą Leśniowskiego-Crohna. Połyka się kredowobiały roztwór, który powleka jelito, dzięki czemu jest ono widoczne na zdjęciach rentgenowskich. Jeśli badanie barytowe jest wykorzystywane do sprawdzenia dolnego odcinka przewodu pokarmowego, pacjent otrzymuje lewatywę zawierającą bar i jest proszony o trzymanie jej podczas wykonywania zdjęć rentgenowskich odbytnicy i okrężnicy. Na zdjęciach rentgenowskich mogą być widoczne nieprawidłowości spowodowane chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

• Inne badania radiologiczne. W diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego stosuje się również tomografię komputerową (CT), rezonans magnetyczny (MRI) i ultrasonografię.

• Sigmoidoskopia. Podczas tego zabiegu lekarz używa sigmoidoskopu, wąskiej, elastycznej rurki z kamerą i światłem, do wizualnego zbadania ostatniej jednej trzeciej jelita grubego, która obejmuje odbytnicę i esicę. Sigmoidoskop jest wprowadzany przez odbyt i ściana jelita jest wizualnie badana pod kątem wrzodów, zapalenia i krwawienia. Lekarz może również pobrać próbki, zwane biopsjami, z wyściółki jelita za pomocą instrumentu wprowadzonego przez rurkę. Zostaną one następnie zbadane w laboratorium pod mikroskopem.

• Kolonoskopia. Kolonoskopia jest podobna do sigmoidoskopii, z tym że lekarz użyje kolonoskopu, dłuższej giętkiej rurki, aby zbadać całą okrężnicę. Procedura ta daje wgląd w zakres choroby w okrężnicy.

• Endoskopia górna. Jeśli masz objawy ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak nudności i wymioty, lekarz użyje endoskopu - wąskiej, elastycznej rurki z kamerą i światłem, która zostanie wprowadzona przez usta - aby zbadać przełyk, żołądek i dwunastnicę, która jest pierwszą częścią jelita cienkiego. Owrzodzenie żołądka i dwunastnicy pojawia się nawet u jednej na 10 osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

• Endoskopia kapsułkowa. Badanie to może być pomocne w diagnozowaniu chorób jelita cienkiego, takich jak choroba Crohna. Użytkownik połyka małą kapsułkę, w której znajduje się kamera. Wykonywane są zdjęcia przełyku, żołądka i jelita cienkiego, a następnie przesyłane do odbiornika noszonego na pasku. Po zakończeniu zabiegu, zdjęcia są pobierane z odbiornika na komputer. Aparat jest przekazywany przez ciało do toalety.

Co trzeba wiedzieć o IBD?

Kiedy lekarz powie Ci, że masz nieswoiste zapalenie jelit, będziesz chciał uzyskać jak najwięcej informacji. Bądź przygotowany z pytaniami, takimi jak:

• Czy przyczyną moich objawów może być jakaś inna choroba niż IBD?

• Czy mam wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub chorobę Leśniowskiego-Crohna?

• Na jakie części mojego układu pokarmowego ma wpływ?

• Jakie leczenie zalecasz?

• Jak szybko powinienem spodziewać się ulgi?

• Na jakie efekty uboczne leków powinienem uważać? Co powinienem zrobić, jeśli je zauważę?

• Co powinienem zrobić, jeśli objawy powrócą? Czy któreś z nich są uważane za nagłe?

• Czy istnieją objawy poza układem pokarmowym, które mogą być spowodowane IBD?

• Czy powinienem zmienić swoją dietę lub przyjmować suplementy diety?

• Czy pomogłoby mi wprowadzenie jakichkolwiek innych zmian w stylu życia?

• Kiedy powinienem odbyć wizytę kontrolną i czy powinienem udać się do specjalisty?

• Jakie są długoterminowe perspektywy dla mojego IBD?

• Jak często muszę wykonywać kolonoskopię?

Jak leczy się zapalną chorobę jelit?

Leczenie IBD polega na połączeniu samoopieki i leczenia medycznego.

Samodzielna opieka

Chociaż nie wykazano, aby jakaś konkretna dieta zapobiegała lub leczyła IBD, zmiany w diecie mogą być pomocne w kontrolowaniu objawów. Ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem o sposobach modyfikacji diety przy jednoczesnym upewnieniu się, że otrzymujesz potrzebne składniki odżywcze. Na przykład, w zależności od objawów, lekarz może zasugerować zmniejszenie ilości spożywanego błonnika lub produktów mlecznych. Również małe, częste posiłki mogą być lepiej tolerowane. Ogólnie rzecz biorąc, nie ma potrzeby unikania pewnych pokarmów, chyba że powodują one lub pogarszają objawy.

Jedną z interwencji dietetycznych, którą może zalecić lekarz, jest dieta niskoresztkowa, czyli dieta o bardzo ograniczonym składzie, która zmniejsza ilość błonnika i innych niestrawionych materiałów przechodzących przez jelito grube. Takie postępowanie może pomóc w złagodzeniu objawów biegunki i bólu brzucha. Jeśli przejdziesz na dietę niskoresztkową, upewnij się, że rozumiesz, jak długo powinieneś na niej pozostać, ponieważ dieta niskoresztkowa nie dostarcza wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Twój lekarz może zalecić przyjmowanie suplementów witaminowych.

Innym ważnym aspektem samoopieki jest nauczenie się, jak zarządzać stresem, który może pogorszyć objawy. Jedną z rzeczy, które możesz zrobić, to sporządzić listę rzeczy, które powodują stres, a następnie zastanowić się, które z nich możesz wyeliminować ze swojej codziennej rutyny. Ponadto, gdy czujesz, że stres nadchodzi, może pomóc wziąć kilka głębokich oddechów i zwolnić je powoli. Nauka medytacji, tworzenie czasu dla siebie i regularne ćwiczenia są ważnymi narzędziami zmniejszającymi ilość stresu w twoim życiu.

Uczestnictwo w grupie wsparcia umożliwia kontakt z innymi osobami, które dokładnie wiedzą, jaki wpływ IBD ma na Państwa codzienne życie, ponieważ przechodzą przez to samo, co Państwo. Mogą oni zaoferować wsparcie i wskazówki, jak radzić sobie z objawami i ich wpływem na Ciebie.

Leczenie medyczne

Celem leczenia medycznego jest zatrzymanie nieprawidłowego stanu zapalnego, aby tkanka jelitowa miała szansę się zagoić. Jak to robi, objawy biegunki i ból brzucha powinny być złagodzone. Gdy objawy są pod kontrolą, leczenie medyczne będzie koncentrować się na zmniejszeniu częstotliwości nawrotów i utrzymaniu remisji.

Lekarze często podejmują podejście krok po kroku do stosowania leków na nieswoiste zapalenie jelit. W ten sposób najpierw stosowane są najmniej szkodliwe leki lub leki, które są przyjmowane tylko przez krótki okres czasu. Jeśli nie działają, stosuje się leki z wyższego stopnia.

Leczenie zwykle rozpoczyna się od aminosalicylanów, czyli leków przeciwzapalnych o działaniu podobnym do aspiryny, takich jak balsalazyd (Colazal), mesalamina (Asacol, Apriso, Lialda, Pentasa), olsalazyna (Dipentum) i sulfasalazyna (Azulfidine). Mezalamina może być przyjmowana doustnie lub podawana w postaci czopka doodbytniczego lub lewatywy w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Ponieważ są to leki przeciwzapalne, są skuteczne zarówno w łagodzeniu objawów zaostrzenia, jak i utrzymaniu remisji. Lekarz może również przepisać środki przeciwbiegunkowe, leki przeciwskurczowe i leki hamujące wydzielanie kwasu w celu złagodzenia objawów. Nie należy przyjmować środków przeciwbiegunkowych bez porady lekarza.

Jeśli masz chorobę Leśniowskiego-Crohna, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej powikłanie, takie jak choroba okołoodbytnicza (chora tkanka wokół odbytu), lekarz może przepisać antybiotyk, który należy przyjmować wraz z innymi lekami. Antybiotyki są rzadziej stosowane w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Jeśli pierwsze leki nie zapewniają odpowiedniej ulgi, lekarz prawdopodobnie przepisze kortykosteroid, który jest szybko działającym środkiem przeciwzapalnym. Kortykosteroidy mają tendencję do zapewnienia szybkiego złagodzenia objawów wraz z dużym zmniejszeniem stanu zapalnego. Jednak z powodu skutków ubocznych związanych z ich długotrwałym stosowaniem, kortykosteroidy są używane tylko do leczenia zaostrzeń i nie są używane do utrzymania remisji.

Środki modyfikujące układ odpornościowy są kolejnymi lekami, które stosuje się, gdy kortykosteroidy zawodzą lub są wymagane przez dłuższy czas. Leki te nie są stosowane w ostrych stanach zapalnych, ponieważ ich działanie może trwać od 2 do 3 miesięcy. Leki te celują w układ odpornościowy, który uwalnia substancje chemiczne wywołujące stan zapalny w ścianach jelita. Przykładami najczęściej stosowanych leków immunosupresyjnych są azatiopryna (Imuran), metotreksat (Rheumatrex) i 6-merkaptopuryna lub 6-MP (Purinethol).

Terapie biologiczne to przeciwciała, które celują w działanie pewnych innych białek powodujących stan zapalny. Infliksymab (Remicade), infliksymab-abda (Renflexis) i infliksymab-dyb (Inflectra) to leki zatwierdzone przez FDA do leczenia umiarkowanej lub ciężkiej postaci choroby Leśniowskiego-Crohna, gdy standardowe leki okazały się nieskuteczne. Należą one do klasy leków znanych jako leki anty-TNF. TNF (czynnik martwicy nowotworów) jest produkowany przez białe krwinki i uważa się, że jest odpowiedzialny za promowanie uszkodzenia tkanek, które występuje w chorobie Leśniowskiego-Crohna. Inne leki anty-TNF zatwierdzone do leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna to adalimumab (Humira), adalimumab-atto (Amgevita) i certolizumab (C imzia). Alternatywą dla leczenia anty-TNF w chorobie Leśniowskiego-Crohna są leki biologiczne skierowane na integryny, z których dwa to natalizumab (Tysabri) i wedolizumab (Entyvio). Inny lek, ustekinumab (Stelara), blokuje IL-12 i IL-23.

Adalimumab (Humira), adalimumab-atto (Amjevita), certolizumab (Cimzia), golimumab (Simponi, Simponi Aria), infliksymab (Remicade), infliksymab-abda (Renflexis) i infliksymab-dyb (Inflectra) to niektóre z leków anty-TNF zatwierdzonych przez FDA na wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Jeśli nie reagujesz na leki zalecane w IBD, porozmawiaj ze swoim lekarzem o zapisaniu się do badania klinicznego. Badania kliniczne to sposób, w jaki testuje się nowe metody leczenia choroby, aby sprawdzić, jak są skuteczne i jak reagują na nie pacjenci. Informacje o badaniach klinicznych można znaleźć na stronie internetowej Crohn's & Colitis Foundation of America.

Czy w leczeniu zapalnej choroby jelit stosuje się kiedykolwiek chirurgię?

Leczenie chirurgiczne IBD zależy od rodzaju choroby. Na przykład wrzodziejące zapalenie jelita grubego można wyleczyć za pomocą operacji, ponieważ choroba ogranicza się do okrężnicy. Po usunięciu okrężnicy, choroba nie powraca. Jednak operacja nie wyleczy choroby Crohna, chociaż niektóre operacje mogą być stosowane. Nadmierna ilość operacji u osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna może w rzeczywistości prowadzić do większych problemów.

Istnieje kilka opcji chirurgicznych dostępnych dla osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Która z nich jest odpowiednia dla Ciebie, zależy od kilku czynników:

• Stopnia zaawansowania choroby

• Twój wiek

• Twój ogólny stan zdrowia

Pierwsza opcja to proktokolektomia. Polega ona na usunięciu całej okrężnicy i odbytnicy. Następnie chirurg wykonuje w brzuchu otwór zwany ileostomią, który przechodzi do części jelita cienkiego. Otwór ten zapewnia nową drogę dla kału, który jest opróżniany do worka, który jest przymocowany do skóry za pomocą kleju.

Innym powszechnie stosowanym zabiegiem jest zespolenie krętniczo-kątnicze. Chirurg usuwa okrężnicę, a następnie tworzy wewnętrzny worek, który łączy jelito cienkie z kanałem odbytu. Dzięki temu kał może nadal wychodzić przez odbyt.

Chociaż operacja nie wyleczy choroby Leśniowskiego-Crohna, około 50% osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna wymaga w pewnym momencie operacji. Jeśli masz chorobę Leśniowskiego-Crohna i potrzebujesz operacji, Twój lekarz omówi z Tobą dostępne opcje. Upewnij się, że zadajesz pytania i zrozumieć cel lub cele operacji, plusy i minusy, i co może się stać, jeśli nie masz operacji.

Kiedy masz IBD, objawy będą przychodzić i odchodzić przez okres wielu lat. To nie znaczy, że kontrolują cię. Zarządzanie swoim stanie z pomocą dostawców opieki zdrowotnej jest najlepszym sposobem, aby pozostać tak zdrowe, jak to możliwe w dłuższej perspektywie.